14:34:35 | 30/3/2015
Đã nhiều năm nay, đồng bào các dân tộc ở 2 huyện Tân Uyên và Than Uyên (Lai Châu) coi cây chè là cây trồng chính, giúp nhân dân xóa đói giảm nghèo, nhiều gia đình còn trở nên giàu có, mua sắm đươc nhiều vật dụng tiện nghi cho gia đình như ti vi, ô tô. Song, có một điều mà không người trồng chè nào ở đây là không biết, đơn vị đã nâng đỡ tận tình, miệt mài xây dựng những giá trị cho cây chè hôm nay đó chính là Công ty cổ phần Trà Than Uyên. Theo ông Vũ Ngọc Sang, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Công ty chia sẻ: “Trong thời gian tới phải định hướng phát triển cây chè bền vững, để chè không chỉ là cây giúp dân xóa đói giảm nghèo, mà chính là cây giúp dân làm giàu”.
Mở rộng diện tích chè
Có thể nói, Công ty Trà Than Uyên là đơn vị đầu tiên đem giống chè Shan Tuyết của Hà Giang lên trồng tại vùng đất này. Khi mới thành lập, Nông trường quốc doanh Than Uyên cũng đã tiến hành trồng thử nghiệm rất nhiều loại cây khác nhau. Nhưng do điều kiện thời tiết, khí hậu, chất đất không thích hợp, phải đến năm năm 1968, Nông trường đưa vào trồng thử nghiệm giống chè Shan Tuyết. Sau một thời gian cho thấy chè không những sinh trưởng, phát triển tốt mà màu sắc, hương vị và chất lượng chè cũng rất khác biệt so với chè ở các địa phương khác. Nhận thấy đây là cây trồng có khả năng giúp đồng bào các dân tộc xóa đói, giảm nghèo bền vững, Công ty đã cùng với nhân dân trong huyện nhân rộng diện tích chè. Đặc biệt, giai đoạn từ năm 1976-1978 và 1995-2001, Công ty đã tổ chức trồng chè thành công bằng phương pháp giâm cành với số lượng hàng triệu bầu chè giống/năm.

Đến nay Công ty Trà Than Uyên đã có 431ha chè kinh doanh với năng suất 150 tấn/ha. Đồng thời, đơn vị cũng thường xuyên tổ chức tư vấn kỹ thuật giúp đồng bào các dân tộc 2 huyện Tân Uyên và Than Uyên trồng thâm canh chăm sóc chè theo Dự án phát triển vùng nguyên liệu huyện Tân Uyên giai đoạn 1999-2010, cũng như sản xuất cây giống cung cấp cho huyện Tân Uyên trồng mới 122 ha chè từ 2012 đến nay.
Điển hình về mô hình quản lý
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVI về việc xác định cây chè là một trong những cây trồng chủ lực giúp đồng bào các dân tộc trong tỉnh xóa đói giảm nghèo và ổn định cuộc sống, Công ty đã xác định vai trò chủ đạo trong việc tiếp tục phát triển vùng chè theo hướng công nghiệp hóa “gắn kỹ thuật canh tác chè theo quy trình sản xuất chè an toàn với việc phát triển công nghiệp chế biến và thu nhập của người làm chè”. Từ những định hướng đó, trong những năm qua Công ty đã xây dựng và thực hiện chiến lược quản lý vùng nguyên liệu, chiến lược sản phẩm và chiến lược tiêu thụ sản phẩm một cách đồng bộ với một quyết tâm cao.
Đối với việc quản lý vùng nguyên liệu, Công ty nhận định phải chủ động áp dụng các biện pháp kĩ thuật sản xuất chè một cách hợp lý, duy trì cân bằng sinh thái và đa dạng hóa sinh học; hạn chế thuốc bảo vệ thực vật và phân hóa học, tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng; nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người làm chè. Để có chất lượng chè búp tươi an toàn, Công ty đã mở các lớp tập huấn, mời Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm miền núi phía Bắc, Trung tâm ứng dụng khoa học kỹ thuật (Hiệp hội chè Việt Nam), Trường Đại học công nghiệp Hà Nội lên giảng dạy về quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho chè búp tươi an toàn.
Hai dự án tiêu biểu mà Công ty đã phối hợp triển khai thành công là: phối hợp với tổ chức Jica (Nhật Bản) xây dựng mô hình sản xuất chè hữu cơ trên diện tích 1,2 ha chè Shan Tuyết và 1 ha chè thanh tâm từ quy trình chế biến phân hữu cơ, quy trình sản xuất thuốc BVTV hữu cơ, cách thâm canh chăm sóc, thu hái, bảo quản, vận chuyển và chế biến, kiểm tra sản phẩm sau chế biến. Bên cạnh đó, Công ty cũng hợp tác với Tổ chức phát triển Hà Lan xây dựng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGap) cho chè búp tươi. Năm 2012, Công ty đã được cấp chứng nhận 150 ha chè Shan Tuyết đạt tiêu chuẩn VietGap.
Từ 2 mô hình thí điểm trên, hàng năm Công ty đều tổ chức Hội nghị người làm chè tại các tổ dân phố (Thị trấn Tân Uyên), các bản (thuộc 2 xã Trung Đồng và Thân Thuộc) để hướng dẫn, chuyển giao quy trình kỹ thuật, đầu tư thâm canh chăm sóc cây chè. Các hộ đã kí hợp đồng bán chè búp tươi cho Công ty được đơn vị cung ứng phân bón, thuốc BVTV và được ứng tiền trước vào thứ 5 hàng tuần, sau đó được trừ vào tiền bán sản phẩm, giá chè búp tươi đều được thông báo ngay từ đầu năm. Đến nay, 100% các hộ gia đình đã kí hợp đồng bán chè búp tươi cho Công ty đều thực hiện nghiêm túc kĩ thuật canh tác chè theo quy trình sản xuất chè an toàn.
Khi nghiên cứu về chiến lược sản phẩm và chiến lược tiêu thụ sản phẩm, Công ty đã thực hiện đồng bộ hệ thống quản lý chất lượng ISO:2000-2005, đầu tư công nghệ mới tạo ra sản phẩm khác biệt chất lượng cao “vì sức khỏe cộng đồng”. Hàng năm, Công ty cũng vận động cán bộ công nhân nghiên cứu cải tiến dây chuyền chế biến, làm lợi cho Công ty hàng tỉ đồng. Bản thân Giám đốc cũng được trao bằng sáng tạo của tỉnh Lai Châu năm 2014. “Chất lượng sản phẩm là uy tín thương hiệu” là phương châm hoạt động của đơn vị để từng bước đưa sản phẩm chè Than Uyên chinh phục những thị trường xuất khẩu khó tính nhất với giá bán cao, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao thu nhập cho người làm chè và xây dựng Công ty phát triển bền vững. Bằng những việc làm đó, Công ty Trà Than Uyên là một trong những đơn vị tiên tiến điển hình nhất trong ngành chè Việt Nam về mô hình quản lý, được các đơn vị trong và ngoài nước hàng năm đến học tập kinh nghiệm.
Trăn trở về hướng đi bền vững cho cây chè
Lai Châu là tỉnh vùng núi cao, đất rộng, người thưa nên rất có lợi thế trong việc quy hoạch, mở rộng diện tích chè. Đặc biệt với biên độ nhiệt độ ngày và đêm lớn, thiên nhiên đã cho chè Lai Châu một hương vị rất đặc trưng khác biệt so với vùng chè của các địa phương khác. Tuy nhiên lộ trình xây dựng thương hiệu chè Lai Châu nhanh hay chậm phụ thuộc vào việc tỉnh Lai Châu có thực sự xây dựng được tính bền vững của cả vùng chè hay không? Hơn bao giờ hết, tỉnh cần nghiên cứu lại cụ thể, rõ ràng mối liên kết “4 nhà” trong một mục tiêu chung phát triển cây chè.
Ngắm nhìn những ngôi nhà khang trang, đầy đủ tiện nghi, cuộc sống nhân dân đã dần khấm khá, Ông Chu Văn Thành - Bí thư Huyện ủy huyện Tân Uyên bộc bạch: Chỉ có cây chè mới mở ra cơ hội nâng cao đời sống cho nhân dân nơi đây. Còn riêng với Anh Tùng - đội trưởng đội 7 của Công ty cho biết: nhà em toàn chè, kể cả xe ô tô cũng từ chè mà ra. Thế mới thấy hết được những giá trị của cây chè đã làm thay đổi đời sống của nhân dân nơi đây. Vậy sẽ phải làm sao cho chè ngày càng phát triển bền vững, để chè trở thành cây trồng giúp cho nhân dân làm giàu như lời Giám đốc Vũ Ngọc Sang đã nói.
Vũ Thủy