Theo đánh giá của các chuyên gia 2018 được coi là năm “được mùa”của các hiệp định thương mại thế hệ mới FTA. Đặc biệt, với sự ra đời của Hiệp định lịch sử CPTPP sẽ mở ra kỷ nguyên hợp tác kinh tế sâu rộng hầu hết các nền kinh tế toàn cầu mang lại giá trị kinh tế cao vượt bậc cho Việt Nam.
.jpg)
Kênh hợp tác kinh tế thương mại đầu tư mới
Chuyên gia kinh tế Võ Chí Thành nhận định, một trong những hiệp định thương mại sẽ đem lại nhiều giá trị thặng dư kinh tế lớn cho Việt Nam với các nước đối tác trên thế giới trong năm 2019 chính là Hiệp định Hợp tác toàn diện xuyên Thái Bình Dương CPTPP. Đây cũng được coi là một trong những hiệp định thương mại tự do có chất lượng cao, toàn diện với cam kết sâu nhất nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên, khi tham gia sân chơi toàn cầu và rộng lớn này cũng đòi hỏi Việt Nam cần phải có những điều chỉnh “thay máu” toàn diện nhiều vấn đề về thể chế, năng lực, trình độ quản lý… nếu không muốn đối mặt với những cam kết vô cùng chặt chẽ, khó khăn, thách thức do những quy định nội hàm của CPTPP mang lại.
Trong khi đó, theo đánh giá của ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục chế biến và phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, tham gia CPTPP Việt Nam cũng đang gặp phải không ít những khó khăn về chất lượng và an toàn thực phẩm đối với các hàng nông sản do các yêu cầu “nghiêm ngặt” từ các thành viên tham gia hiệp định. Cụ thể riêng trong ngành nông nghiệp các sản phẩm nông sản luôn bị các bạn hàng soi ở khâu chất lượng và an toàn thực phẩm. Đặc biệt là các bạn hàng ở khối các nước phát triển như: Nhật Bản, Hoa Kỳ, châu Âu…
Còn theo bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư kí Hiệp hội da giày- túi xách Việt Nam, tham gia vào CPTPP đồng nghĩa với việc chúng ta buộc phải tuân thủ luật chơi quốc tế, phải cạnh tranh gay gắt không chỉ với các nước tham gia Hiệp định mà ngay tại thị trường trong nước trên cả ba cấp độ: Sản phẩm, doanh nghiệp và quốc gia. Điều này đang tạo ra sức ép không nhỏ trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam sức cạnh tranh còn yếu, năng lực doanh nghiệp Việt hạn chế.
Nhiều ngành, nghề hưởng lợi
Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc Hiệp định CPTPP chính thức đi vào thực tiễn cuộc sống sẽ đem lại lợi ích thiết thực cho nền kinh tế Việt Nam. Cụ thể, Hiệp định CPTPP có thể giúp GDP và xuất khẩu của Việt Nam tăng tương ứng là 1,32% và 4,04% vào năm 2035. Tổng kim ngạch nhập khẩu cũng có thể tăng thêm 3,8%, thấp hơn tốc độ tăng xuất khẩu nên tác động tổng thể đến cán cân thương mại là thuận lợi.
Tuy nhiên, theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, không chỉ CPTPP trước đây Việt Nam cũng đã từng ký kết rất nhiều các Hiệp định thương mại tự do FTA. Mới đầu cũng được dự báo đem lại nhiều nguồn lợi cho nền kinh tế, song trên thực tế thì lại không được như kỳ vọng. Theo đó, riêng các lợi ích từ ưu đãi thuế quan, trung bình mới chỉ tận dụng được chưa đầy 40%, chủ yếu thuộc về các nhà đầu tư nước ngoài. Số còn lại vì nhiều lý do khác nhau, đã tuột khỏi tay doanh nghiệp Việt. Từ thực tiễn này, nhiều ý kiến chuyên gia đều cho rằng, quan trọng là Việt Nam cần phải có động thái cải cách cơ chế mạnh mẽ, môi trường đầu tư minh bạch hơn, ông Vũ Tiến Lộc, nói.
Cũng theo ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết, để đón nhận tối đa những lợi thế của Hiệp định CPTPP đem lại, Việt Nam cần tập chung các cơ chế chính sách để hưởng lợi từ những cam kết cắt giảm thuế. Theo đó, với các FTA cũ trước đây, mức độ “mở cửa” của Việt Nam là khá thận trọng (trừ các cam kết với ASEAN). Tuy nhiên, với hai hiệp định thế hệ mới là FTA Việt Nam-EU và CPTPP, mức cam kết cắt giảm thuế lên gần như tối đa. Đặc biệt với CPTPP, mức cắt giảm lên tới gần 100%, tức gần như toàn bộ các dòng thuế đều sẽ về 0%. Cụ thể, với CPTPP, 42,9% số dòng thuế đánh lên các mặt hàng dệt may Việt Nam nhập vào Canada sẽ được xóa bỏ ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Và đến năm thứ 4 thì 100% hàng dệt may Việt Nam bán cho Canada sẽ được miễn thuế hoàn toàn. Nhật Bản thì cam kết xóa ngay 99% dòng thuế… Với mặt hàng giày dép, 67% dòng thuế nhập khẩu được Canada xóa bỏ ngay lập tức, 12% còn lại sẽ được xóa vào năm thứ 7, còn lại sẽ cắt giảm vào năm thứ 12. Cũng tại CPTPP, Nhật Bản đã cam kết sẽ xóa 80% dòng thuế với hàng giày dép vào năm thứ 10…
Còn riêng đối với các mặt hàng thủy sản phần lớn các dòng thuế đánh lên hàng Việt nhập vào Canada và Nhật Bản sẽ được xóa bỏ ngay. Đáng chú ý, CPTPP mang lại mức độ mở cửa sâu hơn, ưu đãi lớn hơn cho thủy sản Việt Nam vào thị trường Nhật so với Hiệp định song phương Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) hiện nay, ông Khánh, cho biết thêm.
Cũng theo ông Khánh, Hiệp định CPTPP cũng sẽ mở ra cơ hội vô cùng to lớn cho các doanh nghiệp Việt, đồng thời cũng là đòn bẩy thúc đẩy doanh nghiệp trong nước đầu tư đón đầu tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Điều này được lý giải với câu chuyện của Tập đoàn Samsung. Bởi nếu trước đây doanh nghiệp không sản xuất nổi một con ốc vít cho ông lớn này. Thì nay Việt Nam đã có tới 200 doanh nghiệp đang là nhà thầu phụ cung cấp các sản phẩm cho hãng điện tử số một thế giới này.
Hiệu lực của Hiệp định CPTPP sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 14.1.2019 tới đây, với sự cắt giảm một số dòng thuế theo cam kết của hiệp định. Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, người dân Việt Nam đang mong chờ từng ngày tới thời điểm này. Và kỳ vọng nền kinh tế chúng ta sẽ kết nối tốt với thế giới đem lại sức bật tăng trưởng mới.
Anh Phương
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
