Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - đòn bẩy phát triển

Đến Lạng Sơn mùa nào cũng vậy, vẫn là không khí nhộn nhịp bán mua. Những chuyến xe chở đầy hàng hóa, những đoàn khách tham quan nườm nượp hướng về các khu kinh tế cửa khẩu. Vùng đất cửa ngõ phía Bắc của Tổ quốc đang từng ngày sôi động, bắt nhịp với bước chuyển của cả nước thời hội nhập.

Vào những ngày cuối năm 2008, tin vui nối tiếp tin vui đến với đồng bào các dân tộc Lạng Sơn. Sự kiện hoàn thành cắm mốc biên giới giữa hai Chính phủ Việt Nam và Trung Quốc là một dấu ấn quan trọng trong mục tiêu xây dựng vùng biên giới hoà bình, ổn định, ấm no, hạnh phúc. Đặc biệt, Khu kinh tế của khẩu Đồng Đăng được Chính Phủ phê duyệt với kỳ vọng đưa Lạng Sơn trở thành một trung tâm trung chuyển hàng hóa, dịch vụ quan trọng của khu vực và cả nước.

Những lợi thế nổi bật

Theo quy hoạch được phê duyệt, Khu KTCK Đồng Đăng – Lạng Sơn có diện tích 394 km², bao gồm toàn bộ thành phố Lạng Sơn, thị trấn Đồng Đăng, thị trấn Cao Lộc và một số xã của huyện Cao Lộc, huyện Văn Lãng, huyện Văn Quan và huyện Chi Lăng. Lợi thế nổi bật của Khu KTCK Đồng Đăng là có vị trí địa lý tiếp giáp với Trung Quốc. Có hai cửa khẩu quốc tế đường sắt và đường bộ, hai cửa khẩu chính và nhiều cặp chợ, lối mở biên giới đóng vai trò nòng cốt cho các hoạt động giao thương quốc tế. Tại đây, còn có mạng lưới giao thông thuận lợi, bao gồm quốc lộ 1A, quốc lộ 4A, 4B, tuyến đường sắt quốc tế, cùng với một số tuyến đường ô tô sang Trung Quốc. Bởi vậy, Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn giữ vai trò là đầu mối giao lưu quan trọng của tuyến hành lang kinh tế và vành đai kinh tế ven vịnh Bắc Bộ. Từ đây, tạo sự kết nối với các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ninh và Thành phố Hà Nội với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc).

Vị trí của Khu KTCK Đồng Đăng-Lạng Sơn còn được xác định là điểm đầu mối của tuyến hành lang kinh tế Nam Ninh-Lạng Sơn-Hà Nội-Hải Phòng với Khu hợp tác kinh tế biên giới Đồng Đăng-Bằng Tường là trung tâm và đã được hai bên thống nhất về cơ chế hợp tác quản lý, quy hoạch trong phạm vi 17 km2. Tại đây, một số dự án có quy mô lớn đang được triển khai bao gồm: Dự án về đầu tư xây dựng Khu hợp tác kinh tế biên giới Đồng Đăng-Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc), các Trung tâm thương mại, Khu công nghiệp, Khu trung chuyển hàng hoá, đô thị và hệ thống khách sạn cao cấp… Đó chính là những nền móng để tạo nên vóc dáng của khu kinh tế, đô thị năng động trong tương lai.

Biến tiềm năng thành hiện thực

Để tạo nền móng vững chắc cho vùng kinh tế động lực, cấp ủy, chính quyền và người dân Lạng Sơn đã vào cuộc với những nỗ lực và quyết tâm cao. Nhiều năm qua, tỉnh đã huy động nhiều nguồn lực đầu tư xây dựng và phát triển khu vực cửa khẩu giữ vai trò nền móng cho Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn. Ngay sau khi có quyết định phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã tích cực chỉ đạo các công việc cần thiết để Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn sớm đi vào hoạt động. Trong đó xác định cụ thể những nhóm công việc trọng tâm, phân công trách nhiệm trực tiếp trong lãnh đạo UBND tỉnh và nhiệm vụ của các Sở, ban ngành và huyện, thành phố liên quan. Nổi bật là công tác quy hoạch, với sự vào cuộc của các cấp, các ngành trong tỉnh, công tác quy hoạch đã bám sát đề án phát triển Khu kinh tế cửa khẩu. Trong năm 2009 sẽ hoàn thành Quy hoạch chung xây dựng Khu KTCK Đồng Đăng-Lạng Sơn, Quy hoạch chi tiết các khu chức năng trong Khu KTCK, đặc biệt là Quy hoạch Khu hợp tác kinh tế biên giới Đồng Đăng. Xúc tiến xây dựng Quy hoạch phát triển Khu KTCK Đồng Đăng-Lạng Sơn đến năm 2020.

Đi đôi với công tác quy hoạch, Lạng Sơn cũng khẩn trương cụ thể hoá các chính sách ưu đãi về đầu tư, tài chính, thuế, tín dụng, ngân hàng, đất đai, xuất nhập khẩu, đào tạo nguồn nhân lực. Tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động đầu tư, thương mại, dịch vụ, xuất nhập khẩu trên địa bàn. Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư bằng nhiều hình thức. Thực hiện huy động vốn đầu tư từ khu vực doanh nghiệp, từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước để xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng, mở rộng các hành thức huy động BOT, BTO, BT.

Đặc biệt, trong tháng 4/2009, đoàn lãnh đạo cấp cao của tỉnh Lạng Sơn do đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ dẫn đầu đã có chuyến sang thăm và làm việc với Bí thư Khu uỷ Khu tự trị dân tộc Choang, Quảng Tây, Trung Quốc, trong đó có một nội dung rất quan trọng được cả hai bên quan tâm là việc hợp tác xây dựng Khu hợp tác kinh tế biên giới Đồng Đăng-Bằng Tường trở thành khu hợp tác kinh tế tổng hợp nhất thể hoá về gia công xuất khẩu, lưu thông hàng hoá và giao thương quốc tế, là khu hợp tác phát triển kinh tế năng động và có tính tương đồng cao, sự hợp tác loại hình “mở cửa” trong khuôn khổ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc, trong cơ chế hợp tác Khu vực ASEAN + 1, ASEAN + 3, GMS và khuôn khổ WTO, điểm khởi đầu cho hợp tác phát triển của tuyến hành lang kinh tế Nam Ninh-Lạng Sơn-Hà Nội-Hải Phòng.

Theo ông Nguyễn Văn Bình - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban quản lý Khu KTCK Đồng Đăng – Lạng Sơn, để khai thác tối đa tiềm năng lợi thế của Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn, bên cạnh những nỗ lực, sự đồng thuận của các cấp ngành và người dân, Lạng Sơn cũng rất cần có sự quan tâm của các Bộ, ngành Trung ương. Nhất là trong việc phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo họat động tại khu kinh tế, ban hành các cơ chế chính sách ưu đãi trong khu kinh tế phù hợp với tình hình trong nước, khu vực, điều kiện đặc thù của địa phương và các cam kết quốc tế, tạo hành lang pháp lý để các thành phần kinh tế phát triển đầu tư sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ địa phương về nhân lực, vật lực và tài lực trong việc xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng các khu chức năng, khu cụm công nghiệp thuộc khu kinh tế.

Diện mạo mới

Với những lợi thế đặc biệt, Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn được kỳ vọng sẽ trở thành thành vùng kinh tế động lực. Kết nối với Khu kinh tế trọng điểm Bắc Bộ để sau năm 2010 phát triển thành trục tứ giác kinh tế trọng điểm Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Một trong những mục tiêu cụ thể được xác định là đưa mức tăng trưởng GDP của toàn tuyến lên gấp 1,2 đến 1,4 lần mức trung bình của cả nước, nâng tổng kim ngạnh xuất khẩu, nhập khẩu qua Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn đạt mức tăng trưởng bình quân 20% năm, đến 2010 đạt khoảng 2 tỷ USD, năm 2015 đạt 4,5 – 5 tỷ USD và đạt 10 tỷ USD vào năm 2020.

Theo định hướng phát triển đến năm 2020, Khu KTCK Đồng Đăng - Lạng Sơn sẽ trở thành một trung tâm xuất nhập khẩu của Đông Bắc bộ với Trung Quốc, vùng Đông Âu và Tây Âu. Trong tương lai, tại đây sẽ thành khu công nghiệp tập trung, với các lĩnh vực có công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, khai khoáng; đặc biệt là ưu tiên thu hút các ngành công nghiệp có công nghệ tiên tiến, không gây ảnh hưởng môi trường. Theo tính toán của các chuyên gia xây dựng đề án, đến năm 2020 quy mô dân số của khu kinh tế cửa khẩu sẽ khoảng 200.000 người, tỷ lệ đô thị hoá khoảng 70% đồng thời thu hút khoảng 130.000 lao động.

Trong giai đoạn từ nay đến 2010, một số công trình kinh tế quan trọng sẽ được triển khai như: Nhà máy xi măng Hồng Phong (giai đoạn 2), Nhà máy thuỷ điện Khánh Khê, Trung tâm thương mại gắn với kho ngoại quan và trạm trung chuyển hàng hoá, container Đồng Đăng (gắn với Ga đường sắt Đồng Đăng), các Khu công nghiệp Hồng Phong (350 ha), Đồng Bành (320 ha), Hợp Thành (120 ha). Khởi công xây dựng tuyến đường cao tốc đoạn thành phố Lạng Sơn đi Hữu Nghị Quan (quy mô 6 làn xe) và tiến hành xây dựng các tuyến đường vành đai của Khu kinh tế như đường Hồng Phong – Phú Xá - Thuỵ Hùng, thành phố Lạng Sơn – xã Đồng Giáp - Khánh Khê. Nâng cấp, mở rộng hệ thống đường giao thông hiện có đi các cửa khẩu Tân Thanh, Bảo Lâm; Nâng cấp hệ thống cấp điện, cấp thoát nước, xây dựng hạ tầng khu công nghiệp, khu đô thị mới.

Giai đoạn từ 2011 – 2020, tiếp tục đầu tư phát triển đồng bộ và hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng của khu kinh tế. Thực hiện, theo quy hoạch chi tiết và đi vào sản xuất kinh doanh các khu công nghiệp, khu du lịch, khu vui chơi giải trí, khu phi thuế quan và các công trình kinh tế khác. Hoàn thiện phát triển khu kinh tế theo quy hoạch chi tiết được duyệt. Hoàn thành xây dựng hiện đại các cửa khẩu, các khu công nghiệp, khu du lịch, các trung tâm thương mại, giao dịch quốc tế và các công trình dịch vụ công cộng cao cấp khác...

Trọng Đạt