09:41:04 | 17/6/2022
Báo chí đa nền tảng là xu hướng báo chí mà người đọc có thể tiếp cận tin tức trên tất cả các nền tảng kỹ thuật số khác nhau.Với bối cảnh truyền thông hội tụ, đa phương tiện và sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội đang tác động mạnh mẽ đến những các cơ quan báo chí và đặt ra nhiều thách thức cho người làm báo.
Xu hướng báo chí đa nền tảng giúp các cơ quan báo chí truyền thông khai thác tối đa tài nguyên của mình để phục vụ độc giả một cách hiệu quả. Chính sự phát triển của khoa học - công nghệ và các thiết bị di động, cùng với sự lên ngôi của mạng xã hội đặt ra không ít thách thức cho các cơ quan báo chí, buộc báo chí phải thay đổi.
Mô hình báo chí đa nền tảng đòi hỏi các cơ quan báo chí phải làm chủ công nghệ nhằm kết hợp các nền tảng trong một chỉnh thể thống nhất- đây là đặc điểm vô cùng quan trọng. Điều này cho phép một cơ quan báo chí khi phát hành nội dung trên các nền tảng khác nhau được liên kết thống nhất với sự tương tác của độc giả.
Mô hình báo chí đa nền tảng đòi hỏi tận dụng tối đa các chất liệu làm báo khác nhau để tăng tính cạnh tranh cho sản phẩm. Nếu cơ quan báo chí đa nền tảng làm chủ được công nghệ và thiết lập được các công nghệ sẽ khiến hoạt động của mô hình trở nên tiện lợi, hiệu quả hơn và trong xu thế người đọc muốn tiết kiệm thời gian tối đa thì đây được xem là đòi hỏi tất yếu.
Hiện nay trên thế giới, có ba nền tảng được sử dụng nhiều là website, ứng dụng di động và mạng xã hội. Theo thống kê của Hiệp hội báo chí xuất bản thế giới (WAN-IFRA), những trang web được xem nhiều nhất thế giới hiện nay là các kênh tiếp nhận, tìm kiếm thông tin tổng hợp (Google, Wikipedia), mạng xã hội (Facebook,Twitter,...), giải trí và tương tác video (YouTube)… Chỉ cần có 1 chiếc điện thoại thông minh hoặc máy tính, người dùng có thể tiếp nhận mọi thông tin, giao tiếp xã hội, giải trí...
Thời điểm hiện nay cũng đã có một số cơ quan báo chí đầu tư cho chiến lược đa nền tảng, nhằm cung cấp thông tin tới công chúng một cách nhanh nhất khi ra mắt phiên bản đọc báo cho thiết bị di động. Tuy nhiên, do hạn chế về điều kiện kinh tế và con người, đa số các cơ quan báo chí vẫn coi nội dung số là xu hướng và hoạt động đều gắn với báo in.
Nhiều cơ quan báo chí chủ yếu mới đầu tư các hệ thống máy tính cơ bản cũng như các hệ thống quản trị nội dung (CMS) cơ bản nhất để vận hành báo điện tử hoặc trang thông tin điện tử.
Một số báo tuy có cả website, ứng dụng đọc báo trên thiết bị di động nhưng cũng mới dừng ở dạng thô sơ, khi vẫn bê nguyên nội dung từ báo in lên website và cả ứng dụng đọc báo. Hình thức truyền tải nội dung còn khá đơn giản, mặc dù đáp ứng yêu cầu của một tác phẩm đa phương tiện, nhưng đa phần những sản phẩm báo chí không được kết nối trong một chiến lược đa nền tảng thực sự. Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí chỉ coi mạng xã hội là một kênh tương tác, quảng cáo tác phẩm báo chí, chưa coi đây là một nền tảng chiến lược thực sự.
Phải thừa nhận rằng, dù được coi là xu hướng phát triển của báo chí hiện đại, tuy nhiên ở Việt Nam, báo chí đa nền tảng đang gặp phải những thách thức không nhỏ. Thách thức đầu tiên đến từ mức độ sẵn sàng chuyển đổi số, bởi không phải cơ quan báo chí-truyền thông nào cũng đủ nguồn lực để đầu tư vào hạ tầng, trang thiết bị công nghệ hiện đại. Tiếp theo là thách thức về đội ngũ nhân lực và thách thức được đánh giá là cốt lõi trong ngành báo chí, đó là năng lực chuyển đổi số trong sáng tạo nội dung báo chí.
Do đó, nếu các cơ quan báo chí muốn phát triển xu hướng đa nền tảng, theo đánh giá của các chuyên gia, cần có chiến lược đầu tư cả về khoa học kỹ thuật lẫn con người. Cần phải xây dựng một hệ thống công nghệ đồng bộ cho toàn bộ báo, giúp điều hành mọi quy trình sản xuất thông tin của các bản tin, các ấn phẩm…Hệ thống này phải kết nối liên thông từ sản xuất báo in cho đến báo điện tử, quản lý các hệ thống cơ sở dữ liệu nội dung và người dùng cũng như hệ thống quản lý và phân phối quảng cáo.
Báo chí đa nền tảng là một mô hình báo chí khá đặc thù, cùng với những yêu cầu chung, tác nghiệp đa phương tiện trong mọi hoàn cảnh, đối với nhà báo, người làm báo cần được trang bị kỹ năng nghiệp vụ về công nghệ thông tin, và kinh nghiệm trong xử lý dòng thông tin các nền tảng khác nhau. Bởi vậy, cần phải tuyển dụng nhân lực công nghệ tài năng trong khi đào tạo để các nhà báo nắm được những kỹ năng công nghệ cơ bản, thậm chí đủ khả năng lập trình, xử lý dữ liệu và sản xuất báo chí dữ liệu (data journalism).
Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)
03 - 08/3/2025
18-19/02/2025
Vishakhapatnam, Andhra Pradesh, Ấn Độ