Thị trường Nga và các nước SNG: Cơ hội cho doanh nghiệp Việt

Mới đây, tại Hà Nội, Cục xúc tiến Thương mại, Bộ Công thương đã tổ chức hội thảo: “Thị trường Nga và các nước SNG – Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam”. Sự kiện là cơ hội tốt giúp DN Việt Nam nhận diện tương đối rõ những cơ hội và thách thức khi muốn thâm nhập vào thị trường này.

Đại diện Cục Xúc tiến Thương mại, bà Lê Hoàng Oanh- Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, kể từ khi Liên bang Xô viết tan rã cho đến nay, quan hệ hợp tác kinh tế- thương mại giữa Việt Nam với Liên minh hải quan còn khá khiêm tốn và chưa tương xứng với tiềm năng và mong muốn của hai bên. Cụ thể, năm 2011, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam và Nga tăng 8,3% so với năm 2010 và đạt gần 2 tỷ USD, dự kiến cả năm 2012, đạt gần 3,7 tỷ USD. Tuy nhiên, xuất khẩu của Việt Nam vào Nga chỉ chiếm khoảng 0,5% tổng kim ngạch nhập khẩu của Nga. Nhập khẩu từ Nga chỉ chiếm 0,7% tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam. Đối với nước Belarus, năm 2011 tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 210,5 triệu USD, tăng 111% trong đó xuất khẩu của Việt Nam giảm 21,68%. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam- Kazakhstan đạt 48,7 triệu USD và tăng 10,7%.

Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cũng nhấn mạnh thêm, Việt Nam và Liên minh hải quan Nga-Kazakhstan- Belarus cũng đang trong tiến trình đàm phán Hiệp định thương mại tự do. Đây sẽ là một lợi thế sẽ giúp hàng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Nga và các nước SNG thuận lợi hơn. Trong tương lai, quan hệ hợp tác đầu tư Nga và Việt Nam sẽ được nâng cấp quan hệ lên mức đối tác chiến lược toàn diện trong nhiều ngành, đặc biệt một số ngành như năng lượng nguyên tử và dầu khí.

Theo ông Đặng Hoàng Hải, Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu (Bộ Công thương), Liên minh Thuế quan gồm Nga, Belarus, Kazakhstan là thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng. Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc sớm ký kết FTA với liên minh thuế quan này sẽ giúp DN Việt Nam có cơ hội thâm nhập thị trường này một cách đầy đủ và thuận lợi, với các điều kiện ưu đãi hơn so với đối tác khác, giúp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ và đầu tư của DN trong nước, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn, các thị trường trọng điểm như Mỹ, EU, Nhật Bản… đối mặt với sự suy giảm sức cầu nghiêm trọng.

Về cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam, ông Hải khẳng định, với nhu cầu mở rộng thị trường xuất khẩu, chuyển hướng sang thị trường các nước Liên xô cũ và Đông Âu thì việc ký kết hiệp định thương mại song phương (FTA) với Liên minh Hải quan (gồm Nga, Belarus, Kazakhstan) sẽ đem lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra, FTA sẽ tạo cơ sở pháp lý thông thoáng, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa, khơi thông dòng chảy thương mại, đầu tư giữa hai bên cho tương xứng với tiềm năng và truyền thống vốn có, LMHQ thành lập tạo nên một thị trường tiêu thụ hàng hóa rộng lớn. Ông Hải nhấn mạnh, nghiên cứu cho thấy tiềm năng lợi ích tổng hợp từ việc ký kết hiệp định FTA sẽ trên cả hai phương diện: Đối với thương mại hàng hóa và đối với dịch vụ, đầu tư…

Theo ông Macxim Golikov, đại diện cơ quan thương mại Nga tại Việt Nam, năm 2012, kim ngạch thương mại song phương 2 nước dự kiến đạt 3,7 tỷ USD. Một trong những thuận lợi cơ bản để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai bên là trên thị trường quốc tế, hai nước không cạnh tranh trực tiếp về thế mạnh xuất khẩu mà bổ sung cho nhau, do cơ cấu kinh tế khác nhau. Nga có thế mạnh về xuất khẩu máy móc, thiết bị, còn Việt Nam xuất khẩu hàng dệt may, da giày và nông sản…

Ông Macxim Golikov cũng cho biết, hiện nay đầu tư của Nga tại Việt Nam chủ yếu trong các lĩnh vực: Khai thác khoáng sản, Lắp ráp thiết bị, chế biến sản phẩm, Khách sạn, nhà hàng, bất động sản, thương mại, sửa chữa, xây dựng, vận tải kho bãi… Theo kỳ vọng, đến năm 2018, kim ngạch thương mại song phương có thể lên tới hơn 10 tỷ USD. Để tận dụng hiệu quả những cơ hội sắp tới, DN cần có sự chuẩn bị và tìm hiểu cách thức thâm nhập thị trường Nga, cũng như những cơ hội và thách thức đi kèm.

Mặc dù vậy nhưng đại diện một số doanh nghiệp cho rằng, nếu mức thuế suất thuế nhập khẩu vẫn giữ nguyên như hiện nay thì với một số mặt hàng vẫn gặp khó và các cơ hội thâm nhập và mở rộng thị trường Nga vẫn chỉ ở dạng tiềm năng. Với tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay, cộng với việc phải cạnh tranh với không ít đối thủ khác làm cho xuất khẩu sang thị trường này giảm sút đặc biệt là các mặt hàng như: dưa chuột, quế hồi, cơm dừa, hạt tiêu… Ngoài ra, do phong tục, tập quán và thói quen kinh doanh khác nhau cũng đã gây nên những khó khăn nhất định trong việc đàm phán hay thanh toán. Vì vậy nên việc đẩy nhanh ký kết FTA với Liên minh Thuế quan Nga - Belarus - Kazakhstan là điều được các DN quan tâm đến thị trường này rất trông đợi.

Được biết, Cộng đồng các quốc gia độc lập SNG, được thành lập cách đây hơn 20 năm , đến nay đã có 11 thành viên và đã phát triển thành một tổ chức hợp tác toàn diện trên nhiều phương diện. Với dân số gần 300 triệu người và tổng sản phẩm quốc dân khoảng 1.700 tỷ USD/năm, SNG là một khu vực có rất nhiều tiềm năng để phát triển. Tuy nhiên, sức mạnh kinh tế trong SNG vẫn chủ yếu dựa vào tiềm năng của Nga - một thị trường truyền thống, tiềm năng của Việt Nam. Chuyến thăm của Tổng thống Medvedep sang Việt Nam đầu tháng 11 vừa qua, hai bên đã khẳng định sẽ đẩy nhanh quá trình đàm phán và cố gắng để các doanh nghiệp có thể tận dụng hết những ưu đãi này.

Hà Vũ