Tăng trưởng xuất khẩu năm 2013: Cần sự chủ động của doanh nghiệp

Trái ngược hẳn với những gam màu sáng của bức tranh xuất khẩu năm 2012, hoạt động xuất khẩu năm 2013 được các chuyên gia cũng như các doanh nghiệp có mặt tại Hội thảo “Kinh tế Việt Nam 2013: Cơ hội và thách thức” dự báo sẽ gặp phải không ít rào cản.

Trước những khó khăn, thách thức của nền kinh tế, dưới sự chỉ đạo điều hành quyết liệt của Chính phủ, sự nỗ lực của các ngành, các cấp, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân, nền kinh tế trong nước đã có những chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả khả quan: tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2012 đạt khoảng 5,2%; nông nghiệp phát triển ổn định; sản xuất công nghiệp đạt tốc độ tăng trưởng cao; xuất khẩu tăng hơn 18%, cao hơn 5% so với chỉ tiêu, kế hoạch đề ra. Lần đầu tiên sau 20 năm Việt Nam xuất siêu, ước đạt 284 triệu USD.

Bước sang năm 2013, tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam tiếp tục gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của nền kinh tế thế giới và trong nước. Hầu hết các thị trường xuất khẩu trọng điểm của Việt Nam đều phải đối mặt với những vấn đề nội tại trong năm 2013. Cụ thể khả năng phục hồi kinh tế Mỹ còn mong manh; khu vực EU vẫn đang tiếp tục đối mặt với cuộc khủng hoảng nợ công; tốc độ tăng trưởng của nhiều quốc gia có xu hướng chậm lại; tăng trưởng kinh tế Nhật chưa được cải thiện…. Điều này sẽ gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trong việc phát triển thị trường, tìm kiếm đối tác, đầu ra cho xuất khẩu. Bên cạnh đó, việc khai thác các thị trường mới sẽ phải đối mặt với những rào cản về chính sách bảo hộ của các nước và sự cạnh tranh của các nước xuất khẩu khác

Trong nước, nợ xấu và hàng tồn kho tiếp tục là hai điểm nghẽn của nền kinh tế trong năm 2013. Điều này ảnh hưởng đến tăng trưởng xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Khó khăn tiếp theo của các doanh nghiệp trong nước hiện nay là vấn đề tiếp cận nguồn vốn vay, vấn đề lãi suất. Trong năm 2012, lãi suất bình quân cho vay đã giảm mạnh từ mức 18 – 20%/năm xuống còn 12 – 13%/năm. Tuy nhiên mức lãi suất này còn quá cao so với nguồn vốn vay của các doanh nghiệp FDI. Các doanh nghiệp FDI vừa có lợi thế về vốn với chi phí thấp, vừa có thị trường xuất khẩu của họ nên đã có mức tăng trưởng bứt phá trong năm 2012.

Bên cạnh đó, do khó khăn của nền kinh tế, tiếp cận vốn khó khăn, lãi suất cao, các doanh nghiệp trong nước đã hạn chế đầu tư sản xuất và mở rộng sản xuất trong năm 2011 – 2012 nên sẽ ảnh hưởng đến mức tăng trưởng nguồn hàng xuất khẩu trong năm 2013 và các năm tiếp theo. Lượng xuất khẩu các mặt hàng nông sản đã đến ngưỡng cũng khó có khả năng tăng cao về lượng. Ngoài ra một số mặt hàng công nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao trong năm 2012 như máy vi tính, sản phẩm điện tử, điện thoại di động khó có thể duy trì tốc độ tăng trưởng cao trong năm 2013 do công suất sản xuất đã đến ngưỡng.

Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết trước những thách thức của hoạt động xuất khẩu trong năm 2013, Chính phủ và các bộ, ngành đã đề ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất và đẩy mạnh xuất khẩu. Cụ thể Chính phủ tiếp tục có giải pháp nhằm khắc phục tình trạng đình đốn sản xuất của doanh nghiệp như giải quyết hàng tồn kho, hỗ trợ thị trường, thực hiện chính sách miễn giảm thuế, phí…; qua đó hỗ trợ và thúc đẩy tiêu dùng nội địa. Tập trung giải quyết vấn đề vốn và lãi suất cho các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu; xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ tiêu thụ nông sản, thủy sản có lượng hàng hóa lớn như gạo, thủy sản, cà phê…và nghiên cứu xây dựng chính sách tạm trữ để ổn định giá, chủ động nguồn hàng cho xuất khẩu.

Ngoài ra Chính phủ cũng tăng cường vai trò kiểm soát chất lượng hàng hóa xuất khẩu của các cơ quan nhà nước để nâng cao uy tín các sản phẩm xuất khẩu Việt Nam, tránh tình trạng bị cảnh báo về việc không đáp ứng quy định vệ sinh an toàn thực phẩm của nước sở tại. Đồng thời đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền,hướng dẫn doanh nghiệp cách tiếp cận các thị trường mới, đồng thời tận dụng triệt để ưu đãi thông qua các FTA; tận dụng tốt các điều kiện thuận lợi về tiếp cận thị trường và cắt giảm thuế quan ngày càng sâu hơn của các đối tác để đẩy mạnh xuất khẩu và nâng cao hiệu quả xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang các thị trường đã ký FTA.

Tuy nhiên ông Hải khuyến nghị, bên cạnh sự nỗ lực hỗ trợ của cơ quan Nhà nước, bản thân các doanh nghiệp cũng phải chủ động tìm kiếm thị trường xuất khẩu, tìm cơ hội trong thách thức; đồng thời thường xuyên cập nhật thông tin thế giới và trong nước, nắm bắt thời cơ, giải quyết các khó khăn, phản ánh kịp thời với cơ quan Nhà nước những khó khăn ngoài tầm giải quyết của mình để phấn đấu đẩy mạnh xuất khẩu.

Hồng Hạnh