Hài hòa các mục tiêu phát triển kinh tế vĩ mô

Cuộc họp báo mở rộng trực tuyến thường kỳ Chính phủ tháng 6 đã dành nhiều thời gian phân tích đi sâu vào các vấn đề nổi cộm như: giảm lãi suất cho DN, thay đổi mô hình tăng trưởng nông nghiệp, ổn định và hài hòa các mục tiêu phát triển kinh tế vĩ mô.

Nền kinh tế có dấu hiệu khởi sắc

Theo báo cáo của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - ông Bùi Quang Vinh, tăng trưởng của hầu hết các ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế đều có cải thiện, góp phần đưa mức tăng trưởng GDP quý II lên 5%, cao hơn mức tăng của quý I và đưa tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm lên 4,9%. Lạm phát được kiềm chế, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng thấp. Sau nhiều năm tăng liên tiếp, CPI đã giảm trong nhiều tháng qua. Lạm phát không còn là mối lo ngại lớn trong năm 2013, có khả năng kiềm chế thấp hơn năm 2012. Trong 6 tháng cuối năm vẫn còn có những yếu tố tác động đến mặt bằng giá trong nước, đòi hỏi phải kiểm soát chặt chẽ các chính sách và các cân đối lớn, giá các yếu tố đầu vào quan trọng, như: điện, xăng dầu, phân bón... và giá các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu khác.

Đặc biệt, xuất khẩu ngành mang lại nhiều giá trị thặng dư cho nền kinh tế nước nhà cũng đã nỗ lực duy trì đà tăng trưởng cao. Cụ thể, Kim ngạch xuất khẩu luôn ở mức 2 con số, cao hơn kế hoạch đề ra (khoảng 10%) và đạt trên 10 tỷ USD/tháng. Lũy kế 6 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 62,1 tỷ USD, tăng 16,1% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) ước đạt gần 37,4 tỷ USD, chiếm hơn 60,2% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 28,3%; khu vực trong nước tăng 2,2%. Kim ngạch nhập khẩu, nhất là nhập khẩu hàng hóa, máy móc thiết bị và vật tư phục vụ cho sản xuất từng bước cải thiện chủ yếu nhờ sự duy trì đà tăng trưởng của 2 nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch nhập khẩu (chiếm khoảng 30%) là nhóm điện tử - điện thoại - linh kiện máy tính và nhóm dệt may. Lũy kế 6 tháng đầu năm, tổng kim ngạch nhập khẩu ước đạt 63,5 tỷ USD, tăng 17,4%; trong đó: khu vực có vốn đầu tư nước ngoài ước đạt 35,7 tỷ USD, chiếm 56,3% tổng kim ngạch nhập khẩu, tăng 27,8%; khu vực trong nước tăng 6,3%. Riêng Nhập siêu 6 tháng đầu năm khoảng 1,4 tỷ USD, bằng 2,3% tổng kim ngạch xuất khẩu, là mức tăng thấp và có thể kiểm soát được. Riêng khu vực FDI (không kể dầu thô) xuất siêu khoảng 1,65 tỷ USD; nếu kể cả dầu thô, xuất siêu khoảng 5,4 tỷ USD.

Kêu gọi giảm lãi suất cho doanh nghiệp

Tại phiên họp lần này, nhiều lãnh đạo các tỉnh thành trong cả nước cũng đã mạnh dạn đề xuất với Chính phủ nên có phương án giảm lãi suất để hỗ trợ cũng như tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp đóng trên địa bàn có thời gian phục hồi phát triển sản xuất kinh doanh. Cụ thể, Chủ tịch hai thành phố Hà Nội và TP.HCM đều nhận định giải quyết vốn cho DN là việc quan trọng nhất từ nay đến cuối năm. Ông Nguyễn Thế Thảo kiến nghị Chính phủ giảm lãi suất, nới rộng tín dụng, cũng như kích cầu tiêu dùng và đầu tư công để tăng sức mua toàn xã hội.

Thông tin từ Chủ tịch Hải Dương - ông Nguyễn Mạnh Hiển cho biết, 20% DN trong tỉnh đang dừng hoặc không hoạt động. Dù thu ngân sách 6 tháng đầu năm đạt 51%, nhưng khó khăn của các DN vẫn cần được tháo gỡ.

Chủ tịch tỉnh Quảng Nam - ông Lê Phước Thanh trần tình: Hiện chúng ta đang nói nền kinh tế phát triển theo chiều rộng, nặng về sử dụng vốn, nhưng trong bối cảnh khó khăn hiện nay mà không có vốn thì sản xuất đình trệ ngay lập tức. Do đó, theo ông Thanh các doanh nghiệp đang gặp khó nhất ở khâu vay vốn ngân hàng do nợ xấu và tồn kho cao.

Riêng Chủ tịch tỉnh Thanh Hóa – ông Trịnh Văn Chiến thẳng thắn nhìn nhận: Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới có nhiều biến động, việc điều hành chính sách tiền tệ cần có nhiều biện pháp cứng rắn. Tuy nhiên, ông Chiến cũng lưu ý Chính phủ cũng cần tính đến các giải pháp cụ thể giúp các doanh nghiệp yếu, thiếu vốn có khả năng khôi phục sản xuất qua đồng vốn vay ngân hàng. Một khi địa phương đã cố gắng tạo điều kiện cho DN thì ngân hàng cũng phải giúp sức. Ông Chiến kiến nghị với chính sách tài khóa: "Do cắt giảm đầu tư công mà nhiều công trình đình trệ, nhiều DN xây dựng cơ bản bị mắc kẹt. Biện pháp trước mắt là Chính phủ có thể tập trung vốn cho những công trình quan trọng có thể hoàn thành sớm thì khả năng sẽ cứu được một số DN.

Trả lời về những thắc mắc của lãnh đạo các tỉnh thành, ông Nguyễn Đồng Tiến, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, từ đầu năm đến nay, các mức lãi suất huy động đã giảm 2-3%. Lãi suất cho vay cũng giảm, hỗ trợ nhiều cho nền kinh tế. Với đà giảm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hiện nay, Ngân hàng Nhà nước có thể giảm tiếp mức lãi suất. Cụ thể, có thể giảm ngay lãi suất cho vay, đối với các lĩnh vực ưu tiên sẽ giảm xuống 9%/năm (hiện nay nhiều dự án đã được cho vay 7-8%); lãi suất huy động có thể giảm từ 7,5%/năm xuống 7%/năm, đồng thời không quy định mức trần lãi suất tiền gửi trên 6 tháng. Các hợp đồng vay cũ cũng sẽ được giảm mức lãi suất. Việc điều hành lãi suất sẽ bám sát diễn biến của thị trường có tình đến sự hỗ trợ sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp.

Thay đổi mô hình tăng trưởng nông nghiệp

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Tốc độ tăng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản quý II tăng 2,2%, thấp hơn quý I (2,6%) chủ yếu do sản lượng lúa vùng ĐBSCL cơ bản tính vào giá trị sản xuất quý I; sản lượng thịt hơi trong quý II giảm so với quý I. 6 tháng đầu năm ước tăng toàn ngành đạt 2,4%, là mức tăng thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây; trong đó: Nông nghiệp ước tăng 2,2%; lâm nghiệp ước tăng 5,7%; thủy sản ước tăng 2,5%. Từ số liệu trên, Bộ trưởng Vinh cho rằng, hiện tại khó khăn lớn nhất của ngành nông nghiệp hiện nay là nhu cầu của thị trường giảm, giá lúa xuống thấp ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu gạo và thu nhập của người nông dân. Do đó, để ngăn chặn tình trạng này một số giải pháp được đưa ra từ phía địa phương là Chính phủ cần có những biện pháp ngăn chặn nhập khẩu sản phẩm nông nghiệp mà trong nước có thể sản xuất được. Việc nhập khẩu các mặt hàng này để sản xuất ổn định nhưng lại gây khó khăn cho sản xuất trong nước, nhất là chăn nuôi. Ngoài ra, Chính phủ sớm công khai đề án tái cơ cấu nông nghiệp để các địa phương biết để xây dựng tái cơ cấu hợp lý gắn với kinh tế thị trường.

Trước nhiều diễn biến khó khăn trên, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Cao Đức Phát cho rằng, nhiệm vụ cấp bách nhất hiện nay vẫn là đẩy mạnh thị trường tiêu thụ, đặc biệt là thị trường xuất khẩu. "Từ lúa gạo, cà phê, cao su, cá tra, tôm có xuất khẩu được thì mới tăng giá trị sản xuất nông nghiệp. Mặt khác, về phía cơ quan chủ quản Bộ NNPTNT sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương để thúc đẩy việc chống buôn lậu các mặt hàng nông nghiệp. Đề án tái cơ cấu nông nghiệp đã được Thủ tướng thông qua và sẽ triển khai thời gian tới.

Ý kiến của Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: Trước đây, Việt Nam áp dụng mô hình "2 tăng" để đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, đó là: Tăng sản lượng và tăng vốn. Nhưng nay cần phải thay đổi, áp dụng mô hình "1 giảm, 1 tăng, 2 theo và 3 hỗ trợ". Cụ thể, là giảm chi phí, tăng chất lượng, theo nhu cầu thị trường và theo hiệu quả. Cuối cùng là 3 hỗ trợ: Hỗ trợ tiếp thị tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ về vốn, hỗ trợ về xây dựng thương hiệu. Riêng về vấn đề thay đổi mục đích sử dụng đất lúa, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo: Trồng hoa, trồng cỏ hay nuôi bò, khi cần có thể san bằng để trả đất cho lúa. Mỗi năm chúng ta phải mất hàng tỷ USD để nhập ngô và khô đậu làm thức ăn chăn nuôi, nếu chuyển từ lúa sang trồng hai loại cây này thì tốt quá, nhưng cũng phải tính tới hiệu quả. Ngành nông nghiệp phải tập trung chỉ đạo quyết liệt để làm sao tăng năng suất, giảm chi phí.

Anh Phương