1 tỷ USD xuất khẩu rau quả năm 2013: Mục tiêu trong tầm tay

Theo thống kê mới nhất của Tổng cục Hải quan, 7 tháng đầu năm 2013, xuất khẩu rau quả của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 620,6 triệu USD, tăng gần 40% so với cùng kỳ. Với đà tăng trưởng này, mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt 1 tỷ USD trong năm 2013 hoàn toàn nằm trong tầm tay.

Đến nay, rau quả Việt Nam đã có mặt ở 40 thị trường trên thế giới, trong đó có thể kể đến những thị trường nhập khẩu hàng đầu như Trung Quốc, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, EU…. 7 tháng đầu năm nay, Trung Quốc đứng đầu danh sách nhập khẩu rau quả của Việt Nam với kim ngạch đạt 170,2 triệu USD, thị trường Nhật Bản đứng thứ hai với kim ngạch 37 triệu USD, thị trường Mỹ đứng thứ 3 với kim ngạch 28 triệu USD… Thông tin từ Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu 2 (Bộ NN&PTNT), các loại rau quả Việt Nam đã xuất khẩu thành công vào các thị trường khó tính gồm thanh long ruột trắng, ruột đỏ được chiếu xạ, chôm chôm (thị trường Mỹ); thanh long ruột trắng được xử lý hơi nước nóng (thị trường Nhật); thanh long ruột trắng, ruột đỏ xử lý hơi nước nóng (thị trường Hàn Quốc); thanh long ruột trắng, ruột đỏ được chiếu xạ (thị trường Chi lê); xoài được chiếu xạ hoặc xử lý hơi nước nóng (thị trường New Zealand). Đặc biệt thanh long xuất khẩu vào Mỹ đạt khối lượng lớn với hơn 1.200 tấn/năm.

Theo ông Trần Ngọc Hiệp - Giám đốc Công ty TNHH Thanh Long Hoàng Hậu Bình Thuận, thị trường xuất khẩu cho trái thanh long hiện đang thuận lợi và tiếp tục triển vọng trong những năm tiếp theo. Tuy nhiên đối mặt với những yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm khá khắt khe tại những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, EU…; điều quan trọng là doanh nghiệp cần đẩy mạnh trồng cây ăn trái theo mô hình VietGAP, GlobalGAP; chú trọng kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật để gia tăng cơ hội cũng như nâng cao kim ngạch xuất khẩu.

Ông Nguyễn Văn Ngã - Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 2 cho biết từ năm 2007 đến 2012 kim ngạch xuất khẩu ngành hàng rau quả Việt Nam đều tăng trưởng khá, tốc độ tăng trưởng bình quân 25%/năm. Nếu năm 2007 các doanh nghiệp chỉ đạt 305 triệu USD kim ngạch các mặt hàng rau quả thì năm 2008 con số này tăng lên 407 triệu USD, đến năm 2011 là 628 triệu USD và năm 2012 lên đến 829 triệu USD. Một tín hiệu vui nữa là những thị trường khó tính cũng đã bắt đầu “mở lối” cho các mặt hàng trái cây Việt Nam như chôm chôm, thanh long... Đối với mặt hàng thanh long, từ sau khi Mỹ thực hiện kiểm dịch (năm 2008), đến nay lượng thanh long xuất sang thị trường này ngày càng tăng; tương tự tại các thị trường Nhật, Hàn Quốc cũng có sự gia tăng đáng kể.

Tuy nhiên khó khăn lớn nhất hiện nay trong xuất khẩu rau quả nằm ở vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Hiện các cơ sở trồng rau quả được chứng nhận VietGAP còn quá ít ỏi nên doanh nghiệp phải mua thêm hàng không có VietGAP; dẫn đến chất lượng rau quả thiếu ổn định, làm tăng độ rủi ro trong xuất khẩu, đặc biệt tại những thị trường khó tính. Ngoài ra, doanh nghiệp rau quả hoạt động không ổn định, quy mô nhỏ, khó trụ vững trong khủng hoảng kinh tế; tình trạng cạnh tranh không lành mạnh diễn ra khá phổ biến, hậu quả là sau một thời gian ngắn, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu rau quả rơi vào tình trạng thua lỗ, phá sản…

Theo đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), rau quả Việt Nam có tiềm năng lớn về xuất khẩu và dự báo nhu cầu tiêu thụ rau quả thế giới tiếp tục tăng từ 3,5-5%; theo đó ngành đặt mục tiêu xuất khẩu năm 2013 là 1 tỷ USD. Có thể thấy với tốc độ và thị trường như hiện nay không khó để đạt mục tiêu 1 tỷ USD nếu ngành có định hướng, chiến lược rõ ràng cho những tháng còn lại của năm; tập trung xây dựng các vùng nguyên liệu chuyên canh như thanh long Bình Thuận, vải thiều Bắc Giang, rau Đà Lạt…. Ngoài ra doanh nghiệp cần nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh, bảo quản tốt sau thu hoạch, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ông Huỳnh Quang Đấu - Phó Chủ tịch Vinafruit khẳng định nếu doanh nghiệp xuất khẩu đoàn kết vượt khó thì mục tiêu 1 tỷ USD xuất khẩu rau quả hoàn toàn nằm trong tầm tay. Vấn đề quan trọng hiện nay là nâng cao nhận thức của người nông dân, các doanh nghiệp, các hợp tác xã, các cơ sở sản xuất, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu rau quả trong việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thị trường. Việc thực hiện nghiêm ngặt, chuẩn xác các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm là một trong các yếu tố quan trọng tạo nên vị thế bền vững của mặt hàng rau quả Việt Nam trên trường quốc tế.

Thanh Thảo