Nhiều yếu kém nội tại của nền kinh tế đã bộc lộ

Mới đây, tại Hội thảo “Nhìn lại nửa chặng đường phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2011-2015 và những điều chỉnh chiến lược” do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức, nhiều đại biểu lo ngại nền kinh tế vĩ mô đã có những bước tiến đáng kể, song vẫn còn tiềm ẩn những rủi ro trong những tháng cuối năm. Liệu tình hình thực tế có như các chuyên gia phân tích.

Số liệu khả quan

Báo cáo kinh tế 9 tháng đầu năm 2013 của Bộ KHĐT cho thấy nhiều chỉ số quan trọng của nền kinh tế đã có mức cải thiện tăng nhanh đáng kể. Theo đó, GDP 9 tháng đầu năm 2013 ước tăng 5,14% so với cùng kỳ năm 2012, chỉ số này đã có sự cải thiện đáng kể qua từng quý (quý I: 4,89%, quý II: 5%). Các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế quốc dân như trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,39%; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 5,02% và dịch vụ tăng khoảng 6,25%. Trong đó, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) có chiều hướng cải thiện dần qua những tháng đầu năm 2013, cụ thể: 3 tháng đầu năm tăng 4,9%; 6 tháng tăng 5%; 9 tháng tăng 5,4%.

Riêng nguồn lực dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), tính đến ngày 20/9/2013, cả nước đã có 872 dự án được cấp giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký là 9,3 tỷ USD, bằng 92,7% về số dự án và 134,9% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2012. Nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi ký kết 9 tháng đầu năm 2013 cũng đã đạt 4,59 tỷ USD, tăng 8,83% so với cùng kỳ năm ngoái, giải ngân được 3,13 tỷ USD.

Vẫn chưa vượt qua khủng hoảng

Nếu chỉ nhìn vào các chỉ số thống kê kinh tế trên thì rõ ràng nền kinh tế VN đã có những dấu hiệu khởi sắc đáng kể. Nhưng Việt Nam vẫn có thời gian vượt khủng hoảng kinh tế chậm so với các nước trong khu vực. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam giai đoạn 2011 – 2012 tương đương với Philippines, thấp hơn Malaysia và Indonesia, cao hơn Singapore và Thái Lan. Tuy nhiên, ngoại trừ Singapore, trong giai đoạn này, tất cả các nước trên đều có tốc độ tăng trưởng cao hơn giai đoạn trước (2008-2010) trong khi tăng trưởng của Việt Nam suy giảm qua hai giai đoạn trên.

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan cho rằng, chúng ta nên đặt vào cả một giai đoạn 10 năm 2011 – 2020 chứ không riêng một năm nào. Ngoài ra, cũng cần có cái nhìn tổng thể bao quát nhiều lĩnh vực, bộ ngành chứ không riêng gì các chỉ số kinh tế. Thực tế, theo dõi diễn biến tình hình kinh tế, những con số như nợ xấu luôn biến thiên, thay đổi cũng là một gánh nặng lớn cho nền kinh tế. Ngoài ra, ông Khoan cũng chỉ ra rằng, cần nhìn nhận thẳng vào những bất cập hạn chế trong chỉ đạo điều hành của Chính phủ. Bởi nếu gặp khó chỉ Chính phủ giải thích do khủng hoảng kinh tế thế giới tác động lớn chứ nguyên nhân nội tại nền kinh tế thì đôi chỗ còn xem nhẹ.

Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, ông Võ Trí Thành lại đưa ra quan điểm, Việt Nam đang trong bối cảnh sơ kết nhiệm kỳ, với những chuyển động chính trị, phải nói đây là thời kỳ rất nhạy cảm. Ông Thành cũng nhận định trong thời gian 3 năm tới, Chính phủ quan tâm nhất là ổn định, phục hồi và tái cấu trúc. Việt Nam phải kiên trì, nhất quán, không vì áp lực nào mà né tránh hay làm méo mó mục tiêu đã được xác định này. Phục hồi không nên quá vội vã, mà phải ưu tiên cho ổn định kinh tế vĩ mô.

Không lạc quan trước các ý kiến đại biểu đưa ra, Trưởng ban kinh tế Trung ương, ông Vương Đình Huệ, cảnh báo, hiện nhiều chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội Đại hội Đảng XI đề ra dự kiến không đạt kế hoạch, nguy cơ dẫn đến việc tụt hậu ngày càng xa của Việt Nam so với các nền kinh tế trong khu vực. Ngoài ra, không ít các vấn đề kinh tế cốt lõi yếu kém của cả một hệ thống tồn tại trong một thời gian dài vừa qua. Nay trong cuộc sàng lọc khủng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu đã được phơi bày ngày càng rõ.

Chính từ những thực tế này, mục đích thực hiện GDP của năm 2013 là tăng 5,4%, ước thực hiện của cả giai đoạn 2011- 2015 là 5,8%, trong khi mục tiêu ban đầu đề ra cho giai đoạn này là tăng từ 7 đến 7,5% (sau được điều chỉnh xuống còn ở mức tăng từ 6,5 đến 7%). Và mức lạm phát cho cả giai đoạn ước thực hiện ở mức tăng 9,2% cũng không đạt được mục tiêu đề ra là tăng từ 5% đến 7 %. Do đó, trước mắt Việt Nam vẫn buộc phải lựa chọn giữa câu chuyện đánh đổi giữa tăng trưởng và lạm phát. Còn nền kinh tế vĩ mô với các dấu hiệu phục hồi và kiểm soát vẫn phát đi các tín hiệu yếu./.

Anh Phương