Tại sao Traphaco trở thành doanh nghiệp hàng đầu ngành dược?

Là doanh nghiệp dược hàng đầu Việt Nam, sự lớn mạnh của Traphaco đã được khẳng định, vậy tại sao Traphaco lại vượt hẳn lên so với các doanh nghiệp cùng ngành. Để tìm lời giải cho câu hỏi này chúng tôi đã liên hệ với bà Vũ Thị Thuận - Chủ tịch HĐQT công ty cổ phần Traphaco và nhận được sự hồi âm thân thiện, đầy nhiệt huyết. Những chia sẻ của bà đã đưa ra những góc nhìn riêng rất đáng chú ý về M&A tại Việt Nam hiện nay, nhất là M&A cùng ngành.

M&A thân thiện

Khi nhắc đến M&A hẳn nhiều người sẽ nghĩ đến việc thâu tóm với hàm ý xấu, với Traphaco bà Thuận lại đem đến cho chúng tôi một khái niệm khá hay “M&A thân thiện”. Khi được hỏi tại sao Traphaco lại tiến hành các thương vụ M&A cùng ngành trong thời gian qua, bà Thuận chia sẻ: M&A là chiến lược để hình thành nên những tập đoàn lớn một cách bền vững. Với M&A cùng ngành khi các bên vì lợi ích của nhau sẽ bền vững hơn do có được sự cộng hưởng. “Với Traphaco M&A trong ngành để mở rộng quy mô, củng cố hệ thống phân phối, thay vì phải thành lập các chi nhánh mới, Traphaco đầu tư vào các công ty đã có hệ thống phân phối tại các tỉnh trọng điểm” bà Thuận khẳng định.

Traphaco mua cổ phần chi phối của một số công ty cùng ngành khi bên bán được định giá ở mức phù hợp. Sau đó với nguồn lực sẵn có về tài chính, quản trị chuyên môn Traphaco sẽ biến công ty đó thành một đơn vị hữu cơ.

Có một điểm khá lí thú được bà Thuận nhấn mạnh đó là M&A cùng ngành sẽ bảo vệ được ngành. Ví dụ như nếu một công ty Dược của tỉnh A bị một nhà đầu tư biến thành công ty kinh doanh hàng hóa khác, rõ ràng đã không có giá trị được cộng hưởng ở đây. “Ở những công ty mà Traphaco M&A đều đã tạo ra được giá trị cộng hưởng tích cực” bà Thuận chia sẻ.

Thị trường M&A Việt Nam hiện nay đã khá nóng với quy mô giao dịch lên đến vài tỷ USD một năm, tuy nhiên M&A trong ngành Dược có đặc thù riêng và nhất là Traphaco lại sắm vai là “người đi mua trong nước”. Với chiến lược của mình  Traphaco đã tiến hành M&A cùng ngành trên tiêu chí tôn trọng lẫn nhau có cùng triết lý cùng mục tiêu, từ đó sẽ đảm bảo sự công bằng vì lợi ích cả hai bên. Theo bà Thuận thì trong ngành Dược hiện nhiều doanh nghiệp có tiềm năng, lợi thế nhưng chưa phát huy được và thông qua M&A Traphaco sẽ cùng khai thác lợi thế. Đó cũng là một chiến lược thuận theo xu thế như quy luật nước chảy từ trên cao xuống.

Hậu M&A “êm ấm”

Xác định mục tiêu thân thiện nhưng để cuộc “hôn nhân” giữa hai doanh nghiệp đơm hoa kết quả thì khó hơn nhiều việc đặt bút ký vào các điều khoản thỏa thuận. Với Traphaco, câu chuyện “đồng sàng dị mộng” và độ vênh về chất lượng quản trị khi M&A là rất rõ ràng. Về nội dung này, bà Thuận chia sẻ chiến lược của Traphaco là nắm cổ phần chi phối, tham gia định hướng chiến lược và  trực tiếp cùng điều hành trên tinh thần vì đồng nghiệp và sự phát triển của ngành.

Về yếu tố quyết định thành công của M&A bà Thuận cho rằng để có sự phát triển hậu M&A thì đội ngũ nhân sự cấp cao của doanh nghiệp là quan trọng nhất. Nếu bây giờ có đối tác khác vào Traphaco vẫn phải cần những hạt nhân lãnh đạo của Traphaco vì không ai khác họ chính là linh hồn tạo ra sự phát triển, hiểu rõ thế mạnh, hạn chế của công ty.

Dược là ngành có đặc thù riêng, theo bà Thuận tại các công ty mà Traphaco đã M&A cũng có những lãnh đạo doanh nghiệp trưởng thành từ chuyên môn còn yếu về tư duy kinh tế nên doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong quản trị. Vì vậy sau khi tiến hành M&A, Traphaco với chuyên môn sâu và quản trị tốt từng bước khéo léo cải tổ, đổi mới đội ngũ lao động doanh nghiệp có sự tham gia của các nhân tố mới từ nguồn nhân lực chủ chốt của Traphaco.

Với chiến lược M&A thân thiện những cuộc “hôn nhân’ với các doanh nghiệp cùng ngành của Traphaco đều đem lại những quả ngọt. Tại công ty Dược vật tư y tế Đắc Lắk, sau khi trở thành cổ đông chiến lược Traphaco đã đưa doanh thu tăng 20% và lương bình quân tăng 40%. Tại công ty dược Quảng Trị, kết quả cũng rất khả quan với mức lương bình quân tăng 20%. Mới đây nhất là trường hợp của công ty Dược vật tư y tế Thái Nguyên dù đã cổ phần hóa 10 năm nhưng quản trị doanh nghiệp chưa được cải thiện nhiều. Sau khi M&A, Traphaco đã cùng với họ tiến hành hoàn thiện hệ thống quản trị, xây dựng bộ quy chế nội bộ, thực hiện dân chủ, thu nhập người lao động căn cứ vào đóng góp. Với mục tiêu vì sự phát triển chung nên cổ đông và người lao động rất ủng hộ.

Đường dài bước xa

Với những kết quả bước đầu, Traphaco là đơn vị Dược nội địa dẫn đầu trong hoạt động M&A để tăng cường nguồn lực và mở rộng quy mô. Thế nhưng sân chơi không chỉ có mình Traphaco và để tồn tại và thành công thì con đường M&A trước mắt là rất dài và còn nhiều việc phải làm.

Khi được hỏi về quan điểm của Traphaco khi tham gia cuộc chơi M&A, nhất là với các nhà đầu tư nước ngoài, bà Thuận cho rằng  khi bỏ tiền vào M&A, nhà đầu tư rất thận trọng. Đã có một số nhà đầu tư ngoại quan tâm muốn đầu tư tài chính vào Traphaco và trách nhiệm của Traphaco là luôn công khai minh bạch để các nhà đầu tư hiểu đúng về Traphaco. Hiện nay ngành Dược Việt Nam đang phát triển, khi đối tác ngoại vào họ hướng đến việc chuyển giao công nghệ và tận dụng kênh phân phối ở thị trường tăng trưởng ở mức 2 con số.

Trong cuộc chơi M&A của Traphaco, nhiều người đặt câu hỏi ví von rằng liệu Traphaco “chơi M&A có đứt tay” khi phải phân tán nguồn lực không phải là vô tận về tài chính và khả năng quản trị. Tính đến nay, Traphaco đã có mặt tại 6 công ty và những đơn vị này đều có được những sự chuyển biến tích cực trở thành bộ phận hữu cơ tạo nên sự phát triển cho Traphaco.

Về chiến lược M&A trong thời gian tới, bà Thuận cho biết Traphaco xác định tập trung vào thị trường nội địa, xây dựng hệ thống phân phối mạnh thông qua việc nắm cổ phần chi phối. Tuy nhiên bà Thuận nhấn mạnh “đã đầu tư là phải nắm quyền chi phối mới quyết định đầu tư”.

Với chiến lược này, đến 2015, Traphaco phấn đấu phát triển lên trên 20 chi nhánh trong cả nước và có thể tiến hành những thương vụ M&A để phát triển hệ thống, phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. “Ở đâu có lời thì đầu tư, cái lời ở đây bao gồm cả lợi ích chiến lược lâu dài như việc tham gia đầu tư vào công ty Dược vật tư y tế Thái Nguyên vì đó là thủ phủ Việt Bắc, mình đầu tư để cho tương lai của doanh nghiệp” - bà Thuận nói khi được hỏi về chiến lược mở rộng quy mô thông qua M&A.

Khi được hỏi về những chia sẻ của bản thân về M&A, bà Thuận nhấn mạnh “đây công cụ rất hiệu quả nếu biết tận dụng tuy nhiên không hề dễ”. M&A đã khó, hậu M&A lại càng khó hơn, với trường hợp của Traphaco khi M&A thì phải là cổ đông chi phối mới có thể đổi mới được doanh nghiệp. “Traphaco M&A vì sự phát triển dài hạn chứ không phải đầu tư tài chính” - bà Thuận khẳng định.