Nhìn lại những thương vụ bán vốn Nhà nước quy mô lớn năm qua, có thể nói, thành công đặc biệt ở chất lượng cổ phần hóa cao hơn, thể hiện ở tổng giá trị doanh nghiệp, Nhà nước thu được nguồn tài chính khủng từ việc thoái vốn tại các doanh nghiệp đáng giá.
Dấu ấn những thương vụ đình đám
Ghi ấn tượng với thị trường là việc Bộ Công thương thoái 53,59% vốn nhà nước tại Sabeco, thu về cho Nhà nước 4,8 tỷ USD. Đây là vụ thoái vốn lớn nhất từ trước đến nay trên thị trường Việt Nam và là một trong những vụ thoái vốn lớn nhất trong khu vực trong vòng 10 năm trở lại đây.
Trước đó, SCIC tiếp tục thoái 3,33% vốn tại Vinamilk với trị giá chỉ có 247 tỷ đồng, nhưng thu về cho Nhà nước tới 8.990 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo kế hoạch, con số thực hiện thoái vốn năm 2017 còn xa mới đạt mục tiêu. Theo Quyết định 1232/QĐ-TTg phải thoái vốn nhà nước tại 181 doanh nghiệp. Nhưng trên thực tế, chỉ có 10 đơn vị thực hiện thoái vốn theo Quyết định 1232/QĐ-TTg, trong đó có 8 đơn vị nằm trong danh sách thoái vốn năm 2017 và 2 đơn vị nằm trong danh sách thoái vốn năm 2018. Các tập đoàn, tổng công ty thực hiện thoái được 1.803 tỷ đồng , thu về cho Nhà nước 2.953 tỷ đồng. Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đã bán vốn nhà nước tại 40 doanh nghiệp với giá trị 1.903 tỷ đồng, thu về 21.639 tỷ đồng.
Cũng theo kế hoạch năm 2017 cổ phần hóa 44 doanh nghiệp, nhưng phương án cổ phần hóa 45 doanh nghiệp đã được phê duyệt, với tổng giá trị thực tế là 213.747 tỷ đồng, gấp 6 lần năm 2016. Các DN này chậm nhất 90 ngày phải tiến hành bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO). Số DN này nếu chưa IPO năm 2017, chậm nhất trong quý I/2018 phải IPO.
Như vậy, có thể nhận thấy các DN trong diện cổ phần hóa hoặc thoái vốn được đẩy sang kế hoạch 2018 rất lớn. Đây là lý do 2018 được đánh giá là năm quan trọng trong tái cơ cấu DN nhà nước. Với những thành công thu được thì các thương vụ khủng 2017, năm nay lượng tiền bán vốn Nhà nước đổ về Bộ Tài chính được dự đoán sẽ rất lớn. “Với những diễn biến trong năm 2017, hy vọng năm 2018, tiến trình cổ phần hóa, thoái vốn sẽ hoàn thành kế hoạch”, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính tin tưởng.
Thị trường M&A Việt Nam hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài
Năm 2018, số lượng doanh nghiệp cổ phần hóa và thoái vốn chiếm tương ứng hơn 50% và 44,6% của cả giai đoạn 2017 - 2020. Những đơn vị nằm trong danh sách cổ phần hóa, thoái vốn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2017 bắt buộc phải thực hiện trong năm 2018, nên áp lực cổ phần hóa, thoái vốn năm 2018 là rất lớn.
Yếu tố góp phần quan trọng, nếu không muốn nói là quyết định đến tiến trình cổ phần hóa, thoái vốn, là thị trường chứng khoán hiện rất thuận lợi. Cụ thể, năm 2017, Chỉ số VN-Index vượt mức 970 điểm và là mức cao nhất trong vòng 10 năm qua.
Sự bứt phá của thị trường chứng khoán đã đưa VN-Index trở thành một trong 3 chỉ số chứng khoán có mức tăng mạnh nhất thế giới. Vốn hóa thị trường hiện đã lên đến 3,36 triệu tỷ đồng, tăng 73% so với cuối năm 2016. Đây là sự hậu thuẫn quan trọng đẩy nhanh quá trình thoái vốn DNNN.
Tại hội thảo Xúc tiến đầu tư công nghiệp thông qua hình thức M&A hồi giữa tháng 12/2017, ông Seek Yee Chung, công ty Baker&McKenzie nhận định thương vụ Sabeco là ví dụ điển hình về việc Chính phủ thực hiện cam kết thoái vốn khỏi doanh nghiệp. Ông Seek Yee Chung đánh giá: “Thị trường Việt Nam rất hấp dẫn với các doanh nghiệp nước ngoài”.
5 lĩnh vực nổi trội trong thị trường M&A năm 2016 xếp lần lượt là hàng tiêu dùng và bán lẻ (2,5 tỷ USD), công nghiệp (1,1 tỷ USD), bất động sản (0,6 tỷ USD), viễn thông (0,5 tỷ USD), tài chính (0,4 tỷ USD).
Thị trường M&A Việt Nam thu hút các nhà đầu tư Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, cũng đồng thời là các quốc gia có vốn đầu tư FDI lớn tại Việt Nam. Theo thống kê, hiện các nhà đầu tư nước ngoài đang chiếm 77% các thương vụ M&A lớn.
Năm 2018, lĩnh vực tiêu dùng – bán lẻ, bất động sản và công nghiệp sẽ tiếp tục khiến các nhà đầu tư chú ý. Khu vực tư nhân cũng được kỳ vọng sẽ trỗi dậy với số lượng và chất lượng tốt hơn.
Lĩnh vực tài chính những năm qua chưa ghi nhận những thương vụ lớn, nhưng 2018 và các năm tiếp theo được giới đầu tư kỳ vọng, đặc biệt với việc thị trường hoá được các khoản nợ, khiến cho nợ xấu giảm đi.
Lê Minh
English
