Xuất khẩu gạo năm 2011: ‘Cuộc chiến’ với DN ngoại?

Xuất khẩu gạo năm 2011 sẽ gặp nhiều khó khăn, vì theo lộ trình thực hiện các cam kết WTO, thị trường lương thực trong nước năm nay sẽ mở cửa tự do cho các doanh nghiệp nước ngoài.

Theo ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA), từ trước đến nay các doanh nghiệp lương thực nước ngoài muốn kinh doanh gạo tại Việt Nam phải liên doanh với doanh nghiệp trong nước, nhưng từ năm nay thì hoàn toàn bình đẳng. Trong khi đó, những điều khoản ràng buộc trong nghị định 109 về kinh doanh xuất khẩu gạo tới năm 2012 mới có hiệu lực. Ông Phong cảnh báo, nguy cơ các doanh nghiệp nhỏ, các cơ sở thu mua lúa gạo nhỏ, lẻ rất dễ lọt vào tay các nhà kinh doanh gạo nước ngoài. Vì thực tế có hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam tham gia thị trường xuất khẩu, nhưng số doanh nghiệp xuất khẩu đúng nghĩa chỉ khoảng hơn 30, số còn lại có doanh nghiệp cả năm chỉ xuất được vài container.

Một khó khăn khác mà các DN gạo phải đối diện là tình trạng thiếu vốn, muốn tiếp cận được lại phải chịu mức lãi suất cao. “Trong khi các doanh nghiệp nước ngoài vay được nguồn vốn với lãi suất chỉ 4,5%, thì doanh nghiệp trong nước phải vay với mức lãi 16,5%. Sự chênh lệch này là một bất lợi trong cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước với nước ngoài…”, ông Phong nói.

Hiện đã có đề suất, liên doanh với các doanh nghiệp nước ngoài trong sản xuất gạo. Tuy nhiên, theo VFA, việc liên doanh không phải là phương án tối ưu. Hiện có doanh nghiệp trong nước liên kết với đối tác Hong Kong để làm gạo đồ, sản lượng khoảng 500 tấn mỗi ngày. Phía Hong Kong chịu trách nhiệm cung cấp phân vi sinh cho sản xuất, đảm bảo đầu ra. Tuy nhiên, một số mô hình sản xuất kiểu này trước đó đều thất bại.

Nhận định về thị trường lúa gạo trong năm tới, VFA cho biết, sản lượng dự báo sẽ tăng, việc tiêu thụ cũng sẽ tăng theo. Hiện tồn kho tại một số nước lớn, như Ấn Độ, Trung Quốc vẫn ở mức cao, nhưng tại nhiều vùng trên thế giới lại sụt giảm mạnh, nhất là trong bối cảnh thời tiết (bão tuyết ở châu Âu, Mỹ, lũ lụt tại Australia…) có chiều hướng xấu đi. VFA dự báo, tình hình mua bán năm nay vẫn tăng mạnh. Rõ nhất là Indonesia dự kiến mua 1,5 triệu tấn gạo, nhưng có thể mua nhiều hơn, đang tạo ra sự kích thích cho thị trường. Banladesh trước nay không mua gạo từ Việt Nam nhưng năm 2010 đã nhập tới 400.000 tấn, đầu năm nay nhập thêm 250.000 tấn và có ý định nhập thêm. Số liệu của VFA, dự kiến trong tháng 1 và 2 sẽ giao khoảng 600.000 tấn, là lượng gạo gối đầu năm 2010 chuyển sang. Nhiều nhà nhập khẩu đang muốn ký những hợp đồng mua lớn, nhưng VFA chưa đồng ý, do thị trường vẫn diễn biến phức tạp. Ông Phong khẳng định, giá lúa vụ đông xuân sẽ không dưới 5.000 đồng một kg. Trong trường hợp khó tiêu thụ, Tổng công ty lương thực miền Nam sẽ tiếp tục mua vào, hỗ trợ nông dân…

Theo Báo Đất Việt