Chính sách môi trường với doanh nghiệp

Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới. Trước áp lực của nền công nghiệp hoá cũng như việc bắt kịp xu hướng toàn cầu thì doanh nghiệp Việt Nam cần phải tiến theo xu hướng phát triển bền vững, một trong những điều đảm bảo cho doanh nghiệp trên định hướng phát triển bền vững là lựa chọn chính sách môi trường và triển khai công tác môi trường.

Tuy nhiên trước những áp lực của luật pháp, các cơ hội "Marketing xanh", áp lực ngày càng tăng từ quần chúng, những quan tâm mang tính chất đạo đức doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với vấn đề làm sao để tìm một phương thức có hệ thống nhằm thực hiện những cam kết về quản lý môi trường trong nội bộ tổ chức của mình. Trong thực tế, nhiều tổ chức vốn đã soạn thảo chính sách môi trường của riêng mình và đã triển khai bước đầu công tác kiểm tra môi trường, đã gặp nhiều khó khăn trong việc biến những yêu cầu khuyến nghị trên thành hành động.

Một chính sách môi trường chính thức đưa ra những cam kết của một doanh nghiệp về vấn đề quản lý môi trường. Trong nhiều doanh nghiệp thì một chính sách chung được đưa ra trước khi có các hoạt động quản lý môi trườngvà được sửa đổi khi có thông tin cụ thể về ảnh hưởng và việc thực thi các hoạt động đó; theo một cách khác thì một chính sách chỉ được phát triển sau một tổng kết cụ thể về môi trường. Một vài doanh nghiệp có thể phát triển các chính sách ở những giai đoạn muộn hơn thường là khi nó nhận ra rằng hoạt động môi trường của các tổ chức có thể bù đắp được bằng các nguồn lực vừa đủ mà nhìn chung thì các nguồn lực đó chỉ có thể được đảm bảo bằng một chính sách cụ thể và đầy đủ.

Chính sách môi trường đối với doanh nghiệp bao gồm:Thái độ của doanh nghiệp với môi trường; Các mục tiêu môi trường toàn diện của doanh nghiệp; Cam kết đối với việc kiểm tra và tổng kết hoạt động môi trường của doanh nghiệp ;Cam kết đáp ứng và vượt qua các chỉ tiêu về môi trường;Việc bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên;Giảm thiểu các tác động của phẩm dịch vụ, các quá trình xử lý đến môi trường ;Cam kết đưa ra một môi trường làm việc không độc hại;Cam kết về việc thường xuyên liên lạc với uỷ ban và xã hội tại địa phương trong các vấn đề về môi trường; Cam kết đào tạo tất cả nhân viên trong việc quản lý môi trường;Các cam kết cụ thể về những lĩnh vực như quản lý năng lượng, quản lý chất thải, quản lý đất canh tác và quản lý nguồn nước

Tuy nhiên, việc thực hiện những cam kết trên còn là cả một vấn đề nan giải, đặc biệt là ngay trong nội bộ những doanh nghiệp mà không suy nghĩ thấu đáo về tính thực tế của những áp dụng này về nguồn lực cần có, về khó khăn trong quá trình hoà nhập của họ vào cơ cấu quản lý của doanh nghiệp.Hiện nay, ngày càng có nhiều lời phê phán đối với các doanh nghiệp phát triển chính sách về môi trường cho mục đích làm Marketing, và công dụng của chúng là những mệnh đề chẳng hạn như "Tiến hành tại đâu thì kinh tế nhất" hay nói cách khác đó là tính thực dụng của chính sách bên cạnh những cam kết môi trường. Tuy nhiên nó cũng có thể chỉ rõ ra rằng một chính sách cụ thể thì bao hàm những điều gì. Nó nên làm cho một doanh nghiệp trở nên có trách nhiệm xã hội hơn, và là một nền tảng căn bản cho vấn đề cải thiện môi trường, trách nhiệm và hoạt động nội bộ doanh nghiệp, và không cần phải chỉ ra là cam kết môi trường nên giới hạn ở đâu.

Theo Ông Hoàng Danh Sơn - Vụ trưởng Vụ chính sách và pháp chế Tổng cục môi trường thì doanh nghiệp phải thường xuyên cập nhật những thông tin từ phía Chính phủ bởi trước hết Chính phủ sẽ đưa ra những chính sách giúp doanh nghiệp thích ứng với những đòi hỏi của xã hội và thế giới bên ngoài thay đổi theo chiều hướng và nhận thức chung của thế giới trong thời đại toàn cầu hóa mà Việt Nam bắt đầu tích cực tham dự sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Thí dụ, các hàng xuất khẩu nông nghiệp và công nghiệp ở một số nước gần đây đã bị trả về hoặc thu hồi do sự kém chất lượng, tác hại vào môi trường và an toàn sức khoẻ. Và khuynh hướng hiện nay là để nâng cao chất lượng cho sản phẩm và thương hiệu của mình trong nước và ngoài nước, các doanh nghiệp vì thế đã dần áp dụng tiêu chuẩn quốc tế tối thiểu về bảo vệ môi sinh, bảo đảm an toàn trong quá trình sản xuất từ vật liệu đến sản phẩm sau cùng, thậm chí sao cho sản phẩm cuối đời có thể được tái chế hay dễ được sinh hủy không gây ô nhiểm đến môi trường. Ngoài luật trong nước liên quan đến môi trường mà các doanh nghiệp sản xuất phải tuân theo thì vai trò của Chính phủ trong lãnh vực kinh tế là tạo ra một môi trường cạnh tranh với các cơ chế khuyến khích áp dụng tiêu chuẩn sản xuất phù hợp, các dịch vụ môi trường và sự xử dụng các kỷ thuật bảo vệ môi sinh và an toàn sản phẩm có sức cạnh tranh trong và ngoài nước.

Việt Nam đã thoả thuận ký và phê chuẩn Hiệp định UNFCCC (UN Framework Convention on Climate Change) của Liên Hiệp quốc về Thay đổi Khí hậu năm 1994 và Nghị định thư Kyoto năm 2002. Một trong những hệ quả về kinh tế và có ảnh hưởng ít nhiều đến doanh nghiệp là Cơ chế Phát triển sạch (Clean Development Mechanism, CDM). Theo nghị định thư Kyoto thì các nước đã phát triển cho đến năm 2012 phải cắt mức thải khí nhà kính CO2 trung bình khoảng 5% dưới mực thải năm 1990. Để có thể đạt được chỉ tiêu này, các nước đã phát triển (đa số là trong Liên hiệp Âu châu) có thể có những công trình giảm khí thải ở các nước đang phát triển để lấy tín dụng qua giảm khí thải từ các công trình này, hoặc mua lại tín dụng từ các doanh nghiệp trực tiếp thực hiện các công trình này. Đây là một cơ chế giúp đỡ kinh tế và chuyển công nghệ sạch sang các nước đang phát triển. Hiện nay đề án phát triển sạch và trích 2% thuế trên mỗi lần giao dịch trong cơ chế phát triển sạch (tỷ lệ % này được xung vào Quỹ môi trường thế giới) đang dược Bộ Tài Nguyên & Môi trường quan tâm và kêu gọi sự hưởng ứng của doanh nghiệp.Khi doanh nghiệp có sự hiểu biết và thông tin về CDM thấu đáo sẽ đem lại hiệu quả cao không những có lợi cho doanh nghiệp về kinh tế, lợi nhuận mà còn tăng giá trị của thương hiệu sản phẩm qua sự giảm tác động sản phẩm đến môi trường. Đây là việc có lợi cho tất cả: doanh nghiệp, xã hội, thế giới và môi trường.