Khu thương mại tự do Hải Phòng: Quyết sách thể chế mở lối kỷ nguyên hội nhập mới

Việc Quốc hội cho phép thí điểm thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) không chỉ trao cho Hải Phòng một cơ chế đặc thù, mà còn đặt thành phố vào vị trí tiên phong trong cải cách thể chế, hội nhập thương mại và phát triển logistics hiện đại. Hội thảo “Khu thương mại tự do thành phố Hải Phòng - Điểm đến của kỷ nguyên mới” diễn ra ngày 11/12/2025 là dấu mốc quan trọng, khẳng định tầm nhìn chiến lược và khát vọng vươn tầm quốc tế của thành phố Cảng.

Quang cảnh hội thảo

Sáng 11/12/2025, tại Trung tâm Hội nghị - Biểu diễn thành phố, dưới sự chỉ đạo của UBND thành phố Hải Phòng, Ban Quản lý Khu Kinh tế Hải Phòng phối hợp với Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) tổ chức Hội thảo “Khu thương mại tự do thành phố Hải Phòng - Điểm đến của kỷ nguyên mới”. Sự kiện thu hút hơn 150 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và thành phố; đại diện cơ quan ngoại giao, hiệp hội doanh nghiệp quốc tế; các chuyên gia kinh tế cùng nhiều nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh đặc biệt: Nghị quyết số 226/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội chính thức cho phép Hải Phòng thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố, trong đó có việc thành lập Khu thương mại tự do. Đây là bước triển khai cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh hội nhập quốc tế sâu rộng, gắn với tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các kết luận, chỉ đạo của Trung ương về phát triển các cực tăng trưởng mới.

Tư duy mới - mô hình mới - trọng trách mới

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Lê Trung Kiên - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng nhấn mạnh: Nghị quyết 226 không chỉ mở ra “cánh cửa cơ chế”, mà còn trao cho Hải Phòng một sứ mệnh tiên phong. Việc thành lập Khu thương mại tự do Hải Phòng thể hiện niềm tin của Trung ương đối với vai trò đầu tàu phát triển của thành phố trong vùng duyên hải Bắc Bộ và cả nước.

Ông Lê Trung Kiên - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố phát biểu tại hội thảo

Theo ông Lê Trung Kiên, FTZ Hải Phòng không đơn thuần là mở rộng không gian ưu đãi, mà là sự chuyển đổi căn bản về tư duy quản lý và mô hình phát triển - từ khu công nghiệp truyền thống sang trung tâm tự do thương mại, logistics, đổi mới sáng tạo và công nghệ cao, vận hành theo chuẩn mực quốc tế.

Ông Phạm Văn Thép - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Hải Phòng, cam kết đồng hành cùng nhà đầu tư, doanh nghiệp

Chia sẻ tại hội thảo, ông Phạm Văn Thép - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế Hải Phòng cho biết: Đến nay, Hải Phòng đã thu hút gần 50 tỷ USD vốn FDI đến từ 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng hơn 20 tỷ USD vốn đầu tư trong nước. Thành phố là “điểm đến” của nhiều tập đoàn đa quốc gia hàng đầu như LG, Bridgestone, Pegatron, AEON, DEEP C…

Những con số này phản ánh sức hấp dẫn bền vững của môi trường đầu tư Hải Phòng, được tạo dựng từ hạ tầng đồng bộ, cải cách thủ tục hành chính quyết liệt và sự đồng hành nhất quán của chính quyền các cấp. Đây chính là nền tảng để thành phố tự tin triển khai FTZ với chuẩn mực cao hơn, phạm vi rộng hơn và yêu cầu khắt khe hơn.

Theo quy hoạch, Khu thương mại tự do Hải Phòng có quy mô 6.292 ha, bố trí tại ba vị trí chiến lược không liền kề, gắn với hai Khu kinh tế động lực là Đình Vũ - Cát Hải và Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng. Đặc biệt, 17 chính sách đặc thù theo Nghị quyết 226 tạo hành lang pháp lý vượt trội, cho phép áp dụng các cơ chế ưu đãi về thuế, đất đai, thủ tục hải quan, đầu tư, lao động và đổi mới sáng tạo, tiệm cận thông lệ quốc tế.

Động lực tăng trưởng mới cho thành phố và Vùng duyên hải Bắc Bộ

Dưới góc nhìn của cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) đánh giá: Hải Phòng là hình mẫu thành công trong thu hút FDI, được xây dựng trên ba trụ cột vững chắc: Vị trí chiến lược - hạ tầng đồng bộ - quyết tâm cải cách của chính quyền.

Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Nguyễn Anh Tuấn nhận định, Hải Phòng hội tụ đủ tiềm năng, khát vọng và quyết tâm để trở thành "bến đỗ" lý tưởng cho các dòng vốn FDI chất lượng cao

Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, FTZ Hải Phòng sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới, không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế thành phố, mà còn tạo sức lan tỏa mạnh mẽ cho vùng đồng bằng sông Hồng và hành lang kinh tế Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng. Cục Đầu tư nước ngoài cam kết tiếp tục đồng hành, hỗ trợ nhà đầu tư bằng các thủ tục nhanh gọn, minh bạch và các cơ chế chính sách đột phá.

PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam phát biểu

Các tham luận tại hội thảo thống nhất ba thông điệp chiến lược: Hải Phòng cần chuyển mạnh từ “công nghiệp hóa” sang “quốc tế hóa thương mại và logistics”; FTZ phải là một bộ phận hữu cơ của cải cách thể chế tổng thể quốc gia; và FTZ Hải Phòng cần có năng lực dẫn dắt phát triển vùng duyên hải Bắc Bộ.

Cùng với đó là ba yêu cầu cốt lõi: Xây dựng FTZ theo chuẩn xanh - chuẩn quốc tế - chuẩn số hóa; bảo đảm năng lượng sạch, logistics hiện đại, thương mại bền vững; tăng cường liên kết phát triển cụm công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ và chuỗi cung ứng gắn với cảng biển.

Ông Bruno Jaspaert - Chủ tịch EuroCham Việt Nam, đề xuất  Hải Phòng tập trung vào ba trụ cột để xây dựng một FTZ đạt chuẩn quốc tế

Ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham Việt Nam nhấn mạnh: Hải Phòng sở hữu đầy đủ điều kiện để tiên phong mô hình FTZ thế hệ mới. Các doanh nghiệp châu Âu hiện đã đầu tư 28 tỷ USD vào thành phố và sẵn sàng mở rộng nếu FTZ được vận hành theo các tiêu chuẩn hài hòa với EU.

Tổng giám đốc Tập đoàn Đầu tư Sao Đỏ Nguyễn Thành Phương kiến nghị một số giải pháp nhằm tăng cường liên kết doanh nghiệp trong nước - nước ngoài

Từ doanh nghiệp trong nước, đại diện Tập đoàn Sao Đỏ kiến nghị tăng cường liên kết FDI - nội địa, phát triển công nghiệp hỗ trợ và nền tảng số kết nối cung - cầu, nhằm nâng cao năng lực tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của doanh nghiệp Việt Nam.

Hội thảo “Khu thương mại tự do thành phố Hải Phòng - Điểm đến của kỷ nguyên mới” không chỉ khẳng định quyết tâm chính trị và tầm nhìn chiến lược của thành phố Cảng, mà còn phát đi thông điệp mạnh mẽ: Hải Phòng đang sẵn sàng bước vào kỷ nguyên hội nhập sâu rộng bằng cải cách thể chế, chuẩn mực quốc tế và khát vọng phát triển bền vững.

Hà Thành (Vietnam Business Forum)