14:28:55 | 10/12/2025
Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi, đang được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, đã đưa ra nhiều điều chỉnh quan trọng hướng tới mục tiêu bảo đảm công bằng, phù hợp với thực tiễn đời sống, sản xuất kinh doanh và giảm đáng kể nghĩa vụ thuế cho người dân.
Luật thuế mới nhằm mục đích hỗ trợ hoạt động kinh doanh và giảm đáng kể gánh nặng thuế cho cá nhân
Các nội dung sửa đổi được Bộ Tài chính xây dựng trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học, đồng thời đánh giá tác động đầy đủ trước khi tham mưu Chính phủ trình Quốc hội. Những điểm thay đổi lần này được đánh giá là sâu rộng nhất trong nhiều năm qua, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng chục triệu người nộp thuế và hàng triệu hộ, cá nhân kinh doanh.
Tăng mạnh ngưỡng miễn thuế
Một trong những điều chỉnh lớn nhất liên quan đến nhóm hộ, cá nhân kinh doanh là việc Chính phủ đề xuất nâng mức doanh thu không phải nộp thuế từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đây được xem là bước điều chỉnh mạnh, phù hợp với bối cảnh giá cả và chi phí đầu vào đã tăng liên tục qua nhiều năm. Đặc biệt, mức 500 triệu đồng này được trừ trực tiếp trước khi tính thuế, giúp giảm đáng kể nghĩa vụ thuế so với quy định hiện hành.
Theo ước tính của cơ quan thuế, với việc nâng ngưỡng miễn thuế và thay đổi phương pháp tính thuế, tổng số thuế giảm cho hộ, cá nhân kinh doanh có thể đạt khoảng 11.800 tỷ đồng/năm, qua đó tạo dư địa hỗ trợ khu vực kinh doanh nhỏ lẻ vốn chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế.
Cùng với điều chỉnh này, dự thảo Luật cũng bổ sung phương pháp tính thuế theo thu nhập thực (doanh thu trừ chi phí) để phản ánh đúng bản chất của thuế thu nhập. Theo đó, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm sẽ áp dụng phương pháp tính thuế trên thu nhập. Đối với nhóm doanh thu từ 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng, người nộp thuế có quyền lựa chọn giữa phương pháp tính theo thu nhập hoặc theo tỷ lệ trên doanh thu, tùy điều kiện và khả năng chứng minh chi phí của từng hộ kinh doanh. Dù áp dụng phương pháp nào, họ vẫn được trừ 500 triệu đồng vào doanh thu trước khi tính thuế, đảm bảo sự hỗ trợ thiết thực.
Không chỉ thay đổi trong Luật TNCN, Bộ Tài chính cũng đề xuất điều chỉnh tương ứng trong dự thảo sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng, nâng mức doanh thu không chịu thuế VAT của hộ, cá nhân kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm. Việc đồng bộ hai sắc thuế này nhằm giảm xung đột chính sách và hạn chế chênh lệch trong xác định nghĩa vụ thuế.
Phát biểu tại hội nghị, Phó Cục trưởng Mai Sơn cho biết ngành thuế đang huy động mọi nguồn lực để hoàn thiện khung hoạt động mới và tái cấu trúc kiến trúc CNTT
Rút gọn số bậc, giảm thuế suất
Đối với nhóm người lao động có thu nhập từ tiền lương, tiền công, dự thảo Luật TNCN sửa đổi tập trung vào điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần theo hướng tinh gọn và giảm gánh nặng thuế.
Biểu thuế mới rút số bậc thuế từ 7 xuống còn 5 bậc, đồng thời nới rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc. Hai mức thuế suất quan trọng cũng được giảm, gồm: thuế suất bậc 2 giảm từ 15% xuống 10%, và bậc 3 giảm từ 25% xuống 20%. Các bậc thuế mới được thiết kế như sau: Bậc 1, Thu nhập đến 10 triệu đồng/tháng – thuế suất 5%; Bậc 2, Trên 10 đến 30 triệu đồng/tháng – thuế suất 10%; Bậc 3, Trên 30 đến 60 triệu đồng/tháng – thuế suất 20%; Bậc 4, Trên 60 đến 100 triệu đồng/tháng – thuế suất 30%; Bậc 5, Trên 100 triệu đồng/tháng – thuế suất 35%.
Với biểu thuế này, mọi cá nhân đang nộp thuế theo biểu hiện hành đều được giảm nghĩa vụ thuế, dù ở bất kỳ bậc nào. Cùng với đó, việc mở rộng khoảng cách giữa các bậc cũng giúp hạn chế tình trạng “nhảy bậc đột ngột”, vốn gây nhiều vướng mắc và phản ánh chưa đúng mức tăng thu nhập thực tế.
Hiệu ứng giảm thuế còn được tăng cường khi kết hợp với việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo Nghị quyết 110/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Việc tăng mức giảm trừ gia cảnh này dự kiến làm giảm thêm 21.000 tỷ đồng/năm đối với nguồn thu từ tiền lương, tiền công. Đây là tín hiệu tích cực trong bối cảnh thu nhập thực của người lao động chịu nhiều áp lực từ lạm phát, chi phí sinh hoạt và giá dịch vụ thiết yếu tăng cao.
Điều chỉnh linh hoạt giảm trừ gia cảnh
Một điểm mới liên quan đến kỹ thuật lập pháp là dự thảo Luật đã đưa mức giảm trừ gia cảnh vào Luật, đảm bảo đúng thẩm quyền của Quốc hội theo nguyên tắc Hiến pháp quy định về nội dung cơ bản của thuế. Trước đây, mức giảm trừ gia cảnh được quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dẫn tới mỗi lần điều chỉnh thường chậm so với biến động kinh tế.
Dự thảo mới dành một cơ chế linh hoạt hơn: Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa trên biến động giá cả, thu nhập và tình hình kinh tế – xã hội. Điều này giúp chính sách thuế kịp thời hơn, phù hợp với bối cảnh từng giai đoạn mà không phải sửa đổi luật quá thường xuyên.
Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng chỉnh lý, làm rõ các quy định liên quan đến thu nhập khác, miễn giảm thuế và xác định người phụ thuộc. Đáng chú ý, nội dung “thu nhập khác do Chính phủ quy định” được loại bỏ để đảm bảo sự minh bạch, rõ ràng và hạn chế rủi ro phát sinh trong thực tế.
Hướng đến hệ thống thuế công bằng và phù hợp thực tiễn
Nhìn tổng thể, các điều chỉnh trong Dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi cho thấy xu hướng nhất quán của Chính phủ và Bộ Tài chính là giảm gánh nặng thuế, bảo đảm công bằng giữa các nhóm thu nhập và khuyến khích sản xuất kinh doanh. Việc nâng mạnh ngưỡng miễn thuế, điều chỉnh bậc thuế, giảm thuế suất và cập nhật giảm trừ gia cảnh phù hợp bối cảnh thực tế được kỳ vọng sẽ tạo môi trường thuận lợi hơn cho người dân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ.
Trong bối cảnh nhiều khó khăn vĩ mô, các điều chỉnh này không chỉ là kỹ thuật thuế đơn thuần mà còn là giải pháp hỗ trợ tăng thu nhập khả dụng của người dân, thúc đẩy tiêu dùng và phục hồi kinh tế. Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo, đảm bảo tính khả thi, minh bạch và phù hợp khi trình xem xét thông qua.
Hương Hậu (Vietnam Business Forum)
English
