Cẩn trọng hơn với xuất khẩu quý II

Xuất khẩu tăng, nhập siêu ở mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn lo lắng khi sức cầu đang giảm, hàng tồn kho ngày càng nhiều, lợi thế về giá không đủ bù lại với suy giảm lực cầu.

Theo Bộ Công Thương, 5 tháng đầu năm 2012, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 42,86 tỷ USD, tăng 24,1% so với cùng kỳ năm trước. Nhập siêu là 622 triệu USD, bằng 1,45% tổng kim ngạch xuất khẩu, thấp hơn rất nhiều so với cùng kỳ nhiều năm qua.

XK khó hơn do suy giảm mức cầu

Rất nhiều nhóm hàng đang có tỷ trọng giảm như nhóm nông, lâm, thuỷ sản ước đạt hơn 6,45 tỷ USD, giảm 1,3%. Trong đó, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của VN có kim ngạch giảm như cà phê giảm 7,8%; gạo giảm 27,8%; cao su giảm: 8,3%...

Bên cạnh đó, kim ngạch xuất khẩu nhóm nhiên liệu, khoáng sản cũng giảm 1,2%, đạt 3,8 tỷ USD. Trong đó than đá giảm 12,2%, dầu thô giảm 3,1%, quặng và khoáng sản khác giảm 4,5%, riêng xăng dầu các loại tăng 13,2%;

Một số sản phẩm hóa chất giảm 36,5%, xơ, sợi dệt các loại giảm 9,9%, sắt thép các loại giảm 16,4%, kim loại thường khác và sản phẩm giảm 8,8%, máy ảnh, máy quay phim và linh kiện giảm 4,4%, dây điện và cáp điện giảm 38,6%.v.v...

Mặc dù một số sản phẩm chính của ngành dệt may vẫn đạt tốc độ tăng trưởng so với cùng kỳ, nhưng tình trạnh thiếu đơn hàng cho các quý tiếp theo đang trở nên trầm trọng hơn (dù bước vào mùa cao điểm trong năm nhưng hầu hết các doanh nghiệp mới chỉ có đơn hàng đến quý II, một số ít các doanh nghiệp ký được đơn hàng đến quý III hoặc đang đàm phán hợp đồng), cùng với đó các doanh nghiệp sợi gặp thêm khó khăn về nhập khẩu bông do thuế suất tăng từ 0% lên 10%, khiến cho các doanh nghiệp phải tăng giá sản phẩm và giảm khả năng cạnh tranh trên chính thị trường nội địa.

Cùng chung khó khăn với ngành dệt may, nhiều doanh nghiệp trong ngành da giày cũng gặp khó khăn về đơn hàng xuất khẩu (chỉ một số ít doanh nghiệp ký được đơn hàng xuất khẩu đến hết quý II). Bên cạnh đó, các khó khăn do sự thay đổi về chính sách nhập khẩu, cách thức mua hàng, yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn chất lượng, tiêu chuẩn môi trường, trách nhiệm xã hội doanh nghiệp…, của các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật.... cũng ảnh hưởng nhiều đến kim ngạch xuất khẩu da giày của Việt Nam. Vì vậy, sản lượng sản xuất sản phẩm giầy thể thao 4 tháng đầu năm ước đạt 99,9 triệu đôi, giảm 3,9% so với cùng kỳ.

Năm 2011, XK Việt Nam tăng mạnh do lợi thế về giá. Tuy nhiên, lợi thế này đang mất dần vì giá một số mặt hàng giá đang giảm mạnh: nhân điều giảm 5,0%, sắn và sản phẩm từ sắn giảm 13,6%, cao su giảm 31%, than đá giảm 7,2%, xơ, sợi dệt các loại giảm 23,6%, sắt thép các loại giảm 4,0%.v.v...

Nhập siêu giảm vẫn chưa bớt lo

Với giá trị nhập siêu chỉ bằng 1,45% xuất khẩu, có thể thấy đây là mức nhập siêu thấp nhất trong vòng gần 5 năm Việt Nam gia nhập WTO. Đặc biệt, kim ngạch của nhóm hàng cần hạn chế nhập khẩu ước đạt hơn 1,72 tỷ USD, giảm 13,1% và chiếm tỷ trọng 5,1%; nhóm hàng hóa khác ước đạt 2,0 tỷ USD, tăng 72,4%, chiếm tỷ trọng gần 6,0% trong tổng kim ngạch nhập khẩu.

Xét theo thị trường, 4 tháng đầu năm 2012, nhập khẩu từ Châu Á chiếm hơn 80,5% tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam. Các thị trường nhập khẩu giảm là ASEAN, Châu Phi…

Nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ cho ngành dệt may về cơ bản giảm cả lượng và trị giá, trong đó bông giảm 35,7% về trị giá, giảm 10,2% về lượng; sợi các loại giảm 19,0% về trị giá, giảm 4,8% về lượng ; vải giảm 6,8% so với cùng kỳ. Ông Lê Tiến Trường – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cho biết: Nhập siêu trong ngành giảm thực chất đang báo động mức cầu của bạn hàng yếu đi, khiến các doanh nghiệp trong nước thu hẹp sản xuất.

Các đối tác lớn là Trung Quốc, Singapore, Nhật Bản, Thái Lan đều đang có chính sách giảm mạnh xuất khẩu. Ngoài yếu tố sụt giảm về giá, nhập khẩu giảm cho thấy nhu cầu tiêu dùng cũng như sản xuất trong nước đang giảm mạnh. Đặc biệt, sự sụt giảm của nhóm hàng phục vụ cho sản xuất, xây dựng gây lo ngại là sẽ gây khó khăn cho phát triển kinh tế.

Mặc dù nhập siêu quý I của Việt Nam đã giảm khá mạnh, nhưng theo các chuyên gia đây không phải một tín hiệu mừng bởi đây là dấu hiệu ngưng trệ trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, dẫn tới xuất, nhập khẩu sụt giảm mạnh. Việc giảm nhập siêu chỉ mang ý nghĩa tích cực khi xuất khẩu tăng cao về giá trị, quy mô thị trường được mở rộng và điều kiện kèm theo là tỷ giá ngoại tệ không thay đổi.

Hương Ly