Xuất khẩu 10 tháng: Doanh nghiệp FDI giữ vai trò chủ chốt

10 tháng đầu năm, nhờ sự đóng góp rất lớn của khối các doanh nghiệp FDI, xuất khẩu của Việt Nam vẫn tiếp tục đà tăng với kim ngạch đạt hơn 93,45 tỷ USD.

Doanh nghiệp FDI tiếp tục đóng góp lớn

Theo số liệu của Vụ Kế hoạch- Bộ Công Thương công bố tại cuộc họp giao ban tổng kết 10 tháng diễn ra ngày 29/10, trong tháng 10, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam ước đạt 9,9 tỷ USD, tăng 4,4% so với tháng 9 và tăng 17,4% so với tháng 10/2011.

Trong đó, xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) ước đạt 5,6 tỷ USD, tăng 5,7% so với tháng 9 và tăng 17,7% so với cùng kỳ năm trước.

Tính chung 10 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu ước đạt hơn 93,45 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ năm 2011. Trong kết quả đó, xuất khẩu của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) đã lên tới 51,55 tỷ USD, tăng 34,9%.

Trong số các mặt hàng chủ lực về xuất khẩu, dệt may tiếp tục đứng ngôi đầu với giá trị XK đạt 1,4 tỷ USD trong tháng 10. Các sản phẩm khác như điện thoại các loại và linh kiện điện tử cũng có kim ngạch khá, đạt 1,3 tỷ USD trong tháng 10.

Về nhập khẩu, tháng 10, kim ngạch nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam ước đạt 10,4 tỷ USD, tăng 11,7% so với tháng 9 và tăng 12,6% so với tháng 10/2011. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu của các doanh nghiệp FDI ước đạt 5,6 tỷ USD, tăng 11,1% so với tháng 9 và tăng 23,1% so với tháng 10/2011.

Tính chung 10 tháng, kim ngạch nhập khẩu ước đạt 93,81 tỷ USD, tăng 6,8% so với cùng kỳ. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu của các doanh nghiệp 100% vốn trong nước ước đạt 44,62 tỷ USD, giảm 7,3% so với cùng kỳ, chiếm tỷ trọng gần 47,7% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Ông Nguyễn Tiến Vỵ- Vụ trưởng Vụ Kế hoạch cho biết: tốc độ tăng trưởng nhập khẩu trong 10 tháng tiếp tục thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu góp phần cải thiện cán cân thương mại. Tuy nhiên, nhập khẩu của khối doanh nghiệp trong nước giảm, trong khi nhập khẩu của khối doanh nghiệp nước ngoài vẫn tăng cao. “Điều này cho thấy sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước còn tiếp tục gặp khó khăn’’, ông Vỵ nhận định.

Đánh giá về tình hình xuất nhập khẩu 10 tháng đầu năm,Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho rằng: nhìn chung xuất khẩu vẫn có tốc độ tăng trưởng tốt, hơn nữa nhập khẩu của nhóm cần hạn chế và cần kiểm soát nhập khẩu đã giảm; còn nhập khẩu của nhóm cần nhập khẩu vẫn tăng để đáp ứng nhu cầu sản xuất. Tuy nhiên, để đạt được mức tăng trưởng xuất khẩu năm 2013 từ 10%-12% trong bối cảnh khó khăn về thị trường và những mặt hàng xuất khẩu mới chưa có dấu hiệu khả quan thì cần thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt hơn nữa. Bộ Công thương sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn tín dụng xuất khẩu; điều chỉnh linh hoạt thuế suất thuế xuất-nhập khẩu và tạo thuận lợi hơn nữa về thủ tục hành chính theo hướng hỗ trợ tối đa sản xuất trong nước và thúc đẩy kinh doanh, xuất khẩu.

Doanh nghiệp nội địa: khó chồng khó

10 tháng đầu năm, trong khi nhiều doanh nghiệp nội địa vẫn phải “vật lộn’’ với bài toán hàng tồn kho, thì một số ngành hàng của Việt Nam đã tìm thấy điểm sáng phát triển. ÔngNguyễn Đức Thuấn, Chủ tịch Hiệp hội da giày và túi xách Việt Nam (Lefaso) cho biết: đa số các doanh nghiệp trong hội đều làm ăn tốt, có lợi nhuận. Lương thực cũng nằm trong số nhóm hàng khả quan. Theo đánh giá của ông Phạm Văn Bảy, Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thựcViệt Nam, các doanh nghiệp trong ngành đã có lượng hợp đồng khá lớn đến cuối năm. Hàng tồn kho trong ngành hiện nay cũng không đáng ngại bởi nó nằm trong lượng hợp đồng đã ký.

Tuy nhiên, khi so sánh về tương quan tỷ trọng đóng góp của doanh nghiệp nội địa và FDI trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước, ông Nguyễn Đức Thuấn- Chủ tịch Lefaso bày tỏ lo ngại khi toàn bộ các doanh nghiệp FDI đạt thặng dư thương mại gần 2,5 tỷ USD nhưng doanh nghiệp nội lại nhập siêu lớn. Như vậy, doanh nghiệp 100% vốn trong nước đang ở trong một cuộc đấu không cân sức. Phân tích cụ thể, ông Thuấn cho rằng, phía sau các doanh nghiệp FDI là các tập đoàn thế giới, các công ty mẹ khổng lồ với các trung tâm nghiên cứu, phát triển sản phẩm, nhờ đó sản phẩm của họ có thể “ăn’’ sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa làm tốt được điều này. Hơn nữa, doanh nghiệp FDI lại được hưởng nhiều ưu đãi về thuế trong khi doanh nghiệp nội lại không thể tiếp cận được vốn ngân hàng hoặc phải chịu mức lãi suất quá cao. Cuộc đấu này, doanh nghiệp nội “chưa đá đã thua’’, ông Thuấn lo ngại.

Không chỉ vậy, doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam bày tỏ quan ngại rất lớn nếu dự thảo Luật sửa đổi Luật Quản lý Thuế, điều 42 được áp dụng. Theo nội dung sửa đổi, người nộp thuế phải nộp thuế trước thời điểm thông quan hoặc giải phóng hàng và áp dụng ân hạn nộp thuế chỉ khi có bảo lãnh của tổ chức tín dụng (275 ngày đối với nguyên vật liệu để sản xuất hàng xuất khẩu, 15 ngày đối với hàng hoá tạm nhập tái xuất, 30 ngày đối với trường hợp khác). Đại diện Lefaso cho hay, nếu quy định này thực thi, chi phí của doanh nghiệp sẽ đội lên 1% khiến giá sản phẩm tăng 0,5-1%, ảnh hưởng lớn đến sức cạnh tranh trên thị trường. Hơn nữa, theo Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) Trương Đình Hòe, điều này sẽ tạo thành rào cản mới ngáng trở Việt Nam thu hút các dòng gia công đang chuyển dịch từ Trung Quốc sang các nước lân cận.

Thay vì áp dụng quản lý theo cách này, đại diện các hiệp hội ngành hàng kiến nghị, Chính phủ nên quản lý theo cách phân loại doanh nghiệp nợ đọng thuế từ đó có các biện pháp xử lý.

Từ phía địa phương, ôngNguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương TP Cần Thơ- cho biết: doanh nghiệp sản xuất và chế biến gạo, thủy sản, đặc biệt là cá tra, cá basa Cần Thơ đang hết sức khó khăn bởi dù chiếm vị trí xuất khẩu hàng đầu trên thế giới, nhưng doanh nghiệp Việt không thể quyết định giá cả, khiến thu nhập người nuôi trồng ở mức rất thấp. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp tại đây không tiếp cận được vốn hoặc nếu vay được thì lại chịu lãi suất cao hơn lãi kinh doanh.

Trước các khó khăn đó của doanh nghiệp, bà Phan Thị Diệu Hà- Phó Vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu-Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ cần xem xét tháo gỡ khó khăn về vốn vay và lãi suất cho doanh nghiệp, đồng thời kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước kéo dài việc gia hạn vay ngoại tệ đối với các doanh nghiệp xuất khẩu.

Nguồn: baocongthuong.com.vn