Thay đổi tư duy đối với rủi ro thiên tai trong doanh nghiệp

“Thiệt hại về người do thiên tai ở Việt Nam giảm 8% so với 5 năm trước nhưng thiệt hại về kinh tế lại có xu hướng tăng lên, trong đó nguyên nhân đáng kể là khối sản xuất kinh doanh chưa quan tâm đầy đủ cho việc phòng, tránh, thích nghi với thiên tai”. Đây là những nhận định được đưa ra tại cuộc hội thảo công bố Báo cáo đánh giá toàn cầu về giảm nhẹ rủi ro thảm họa 2013 (GAR13) với tiêu đề “Từ rủi ro chung đến giá trị chung: Luận chứng hỗ trợ giảm nhẹ rủi ro thảm họa”, do UNDP tổ chức tại Hà Nội.

Kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam

Theo báo cáo, qua khảo sát 1.300 doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các thành phố dễ bị ảnh hưởng bởi thảm họa tại Mỹ, UNDP nhận thấy 3/4 số doanh nghiệp từng bị gián đoạn kinh doanh do hệ thống điện, viễn thông, cấp nước bị thiệt hại hoặc phá hủy. Tổng thiệt hại trung bình hàng năm trên toàn thế giới do các trận động đất được ước tính lên đến hơn 100 tỷ USD và 80 tỷ USD do lốc xoáy nhiệt đới. Điều này thể hiện mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa các khu vực tư nhân và quốc doanh trong quản lý rủi ro thảm họa. Chỉ có 14,2% số các công ty có quy mô lao động ít hơn 100 người có cách tiếp cận cơ bản đối với quản lý khủng hoảng dưới dạng kế hoạch đảm bảo duy trì sản xuất kinh doanh.

Ông Jerry Velasquez, Điều phối viên khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, Cơ quan chiến lược quốc tế của LHQ về giảm nhẹ thiên tai (UNISDR) cho biết thêm, có ít nhất 50% thiệt hại trực tiếp từ bão lụt, động đất và hạn hán chưa được đánh giá hết. Vì vậy, Báo cáo đã đưa ra lời cảnh báo cộng đồng doanh nghiệp rằng thiệt hại kinh tế liên quan đến thảm họa “vượt tầm kiểm soát” và sẽ còn tăng hơn nữa nếu quản lý rủi ro thảm họa không trở thành một phần chính trong chiến lược đầu tư của các doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Xuân Diệu, Ủy viên Thường trực Ban chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương, Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Chiến lược quốc gia phòng chống và giảm nhẹ thiên tai cho thấy thiệt hại về người giảm 8% so với 5 năm trước, nhưng thiệt hại về kinh tế lại có xu hướng tăng lên. Điều này cũng có một phần nguyên nhân đáng kể là khối sản xuất kinh doanh chưa quan tâm đầy đủ cho việc phòng, tránh, thích nghi với thiên tai.

Theo ông Diệu, GAR13 đã cung cấp những thông tin và đánh giá quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách quốc gia. Trong đó, kinh nghiệm và bài học rút ra từ các nước đang phát triển và bị ảnh hưởng bởi thiên tai rất hữu ích cho Việt Nam. Hiện nay VN đã và đang xây dựng bộ tài liệu dành cho các giảng viên tập huấn cộng đồng về phòng tránh rủi ro, thiệt hại do thiên tai, thảm họa gây ra, đồng thời triển khai nhiều chương trình cụ thể như lập kế hoạch, tập huấn tuyên truyền và diễn tập... Ngày 6/6 tới đây, Quốc hội sẽ thảo luận và cho ý kiến cuối cùng về Luật phòng tránh thiên tai, trong đó nhấn mạnh tới vai trò của cộng đồng, doanh nghiệp trong việc tự phòng ngừa thiên tai, Ông Diệu cũng hi vọng với sự ra đời của bộ luật này, công tác xã hội hóa phòng chống thiên tai sẽ hiệu quả hơn.

Cần lường trước rủi ro trước khi quyết định đầu tư

Theo ông Bakhodir Burkhanov, Phó giám đốc quốc gia của Chương trình phát triển LHQ (UNDP) tại Việt Nam, các doanh nghiệp thường chưa quan tâm đầy đủ đến khả năng bị rủi ro khi quyết định đầu tư. Chính phủ đang thực hiện chiến lược phòng chống thảm họa hiệu quả nhưng các doanh nghiệp cần lường trước rủi ro và cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, ông Bakhodir Burkhanov cũng cho rằng, thách thức đặt ra đối với VN là cần đảm bảo thông tin về rủi ro có thể tiếp cận được và sử dụng trong việc đề ra các biện pháp giảm nhẹ rủi ro toàn diện, vượt ra khỏi kế hoạch đảm bảo duy trì sản xuất kinh doanh. Do đó, các các doanh nghiệp cần chủ động hơn trong quản lý rủi ro thảm họa theo nguyên tắc rủi ro chung và giá trị chung. Báo cáo lần này cũng là sự báo động đối với các doanh nghiệp quốc doanh và tư nhân cần thay đổi tư duy cũ trong quyết định đầu tư.

Đồng thời, ông Bakhodir Burkhanov khẳng định, UNDP sẽ luôn đồng hành với các chương trình hợp tác và hỗ trợ với VN trong hiện tại và tương lai, bằng những hành động cụ thể như chia sẻ thông tin, tư vấn chính sách, kinh nghiệm từ những quốc gia có các điều kiện gần gũi với Việt Nam trong lập kế hoạch tổng thể ứng phó và giảm nhẹ rủi ro thảm họa; tham gia thảo luận và phối hợp chia sẻ thông tin với Ủy ban quốc gia phòng chống lụt bão Trung ương; hỗ trợ một số mô hình cộng đồng quản lý rủi ro đang được triển khai tại Việt Nam…. để giảm nghẹ rủi ro, thiên tai, thảm họa tại VN.

Quỳnh Anh