Đối mặt với các rào cản thương mại

Năm 2010 được xem là năm có thể mang lại những khởi sắc cho xuất khẩu Việt Nam khi kinh tế thế giới đang có dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, thách thức đặt ra với các DN xuất khẩu là phải vượt qua được các rào cản thương mại ở các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các vụ chống bán phá giá và chống trợ cấp ở thị trường EU.

Các DNVN cần nghiên cứu thị trường kỹ càng, thông hiểu các quy định và đặc biệt là đưa ra được những cảnh báo sớm về các rào cản thương mại có thể có tại thị trường mà mình xuất khẩu là lời khuyên mà các chuyên gia đưa ra.

Thách thức cũng là cơ hội

Hiện nay, EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam sau Mỹ. Nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, da giày, thủ công mỹ nghệ, hải sản… đang chịu áp lực lớn từ các hàng rào kỹ thuật của thị trường EU. Ví dụ như mặt hàng giày mũ da của Việt Nam, từ đầu năm 2010 đã bị EU áp thuế chống bán phá giá lên đến 10% khiến kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam vào thị trường này giảm sút nghiêm trọng.

Tuy nhiên, tại Hội thảo “Rào cản thương mại với các Hiệp hội doanh nghiệp và doanh nghiệp Việt Nam” do VCCI phối hợp với Euro Cham tổ chức vừa qua tại Hà Nội, ông Hans Farnhammer, Bí thư thứ nhất Phái đoàn liên minh Châu Âu tại Việt Nam cho biết, việc dựng lên các rào cản và tiêu chuẩn kỹ thuật của EU sẽ không gây khó khăn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam mà ngược lại còn nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Theo thống kê, hàng hoá Việt Nam xuất khẩu vào EU liên tục tăng cao trong những năm qua, từ 2,3 tỷ euro năm 2003 lên 7,7 tỷ euro vào năm 2009, 2 tháng đầu năm 2010 đã đạt trên 1,4 tỷ euro.

“Không quá khó khăn để các DN xuất khẩu của Việt Nam tuân thủ các chính sách và quy định tại thị trường EU, việc tiếp cận thị trường và sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam tại Châu Âu sẽ vẫn rất tốt trong thời gian tới”, ông Hans Farnhammer khẳng định.

DNVN nên tìm hiểu kỹ thông tin thị trường xuất khẩu

Ông Phan Thế Ruệ, nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại, nguyên Trưởng đoàn đàm phán Hiệp định đối tác toàn diện Việt Nam - Nhật bản (VJEPA) cho biết, rào cản thương mại hiện đang được dựng lên ngày càng đa dạng, được các nước đối tác ký hiệp định thương mại đưa ra như các tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, dư lượng kháng sinh với hàng nông, thủy sản có thể áp vào bán phá giá… Chính vì vậy, nguy cơ Việt Nam phải đối mặt với hàng trăm vụ kiện mỗi năm là rất có thể xảy ra.

Theo ông Ruệ, các DNVN cần phải có những trợ giúp pháp lý ngay từ đầu khi tham gia vào thị trường quốc tế. “Những rủi ro về thay đổi chính sách thì cũng khó lường trước được nên các DNVN cần có các bộ phận nghiên cứu thị trường để đưa ra những cảnh báo sớm nhằm hạn chế tối đa tác động những thay đổi này,” ông Ruệ nói.

Đồng tình với quan điểm này, GS Claudio Dordi, Trưởng nhóm chuyên gia tư vấn "Dự án Hỗ trợ thương mại đa biên - giai đoạn III" nhằm tăng cường năng lực về chính sách thương mại cho các Hiệp hội DNVN cho rằng, các DNVN cần tìm hiểu về các tiêu chuẩn thương mại tại các thị trường xuất khẩu ngay từ khi có ý định tham gia vào thị trường đó.

Theo phân tích của ông Nguyễn Tuấn Quỳnh, Hội DN trẻ TP.HCM, nguyên nhân chính khiến các DNVN phải đối mặt với các vụ kiện thương mại là do các DN còn hiểu rất “lơ mơ” về các rào cản thương mại. “Phần lớn các DNVN là DNNVV, nền tảng ý thức pháp luật còn hạn chế. Khi hội nhập với kinh tế quốc tế, các DN gặp nhiều bỡ ngỡ trong việc tiếp cận thông tin pháp luật thương mại của các nước mà Việt Nam tham gia ký kết. Bên cạnh đó, trong quá trình tham gia đàm phán các hiệp định thương mại quốc tế, các DN và Hiệp hội DN hầu như chưa được tham gia nhiều trong việc xây dựng chính sách cũng như đàm phán về thương mại. Chính vì thế, khi thực thi các cam kết đó, DN gặp phải các rào cản và lúng túng trong việc xử lý...”, ông Quỳnh nói.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, các hiệp hội DNVN cần nâng cao hơn nữa vai trò của mình trong việc tham vấn các chính sách của nước xuất khẩu, nhằm tư vấn cho các cơ quan chuyên ngành và DN để có những định hướng thị trường, nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa của Việt Nam trên trường quốc tế.

Hải Hằng