Dự án SME tỉnh Trà Vinh: Bệ phóng cho tăng trưởng kinh tế - xã hội địa phương

Mới đây, UBND tỉnh Trà Vinh đã tổ chức lễ khởi động Dự án phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2014 - 2020 (SME). Trong bối cảnh các DNNVV của Trà Vinh đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức (tiếp cận thị trường, đất đai, tài chính và các dịch vụ phát triển doanh nghiệp còn hạn chế; kết cấu hạ tầng chưa được đồng bộ; giao thông còn nhiều khó khăn…) thì việc triển khai thực hiện Dự án SME càng trở nên vô cùng ý nghĩa, kỳ vọng đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội địa phương. Để tìm hiểu thêm về Dự án này, Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Thành Tâm - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh. Trường Minh thực hiện.

Xin ông giới thiệu đôi nét về Dự án SME tỉnh đang triển khai?

Dự án SME do Bộ Ngoại giao, Thương mại và Phát triển Canada tài trợ được thực hiện trong vòng 6 năm, từ 2014 - 2020 trên địa bàn 20 xã của 8 huyện, thành phố trong tỉnh. Tổng nguồn vốn thực hiện dự án là 12,1 triệu đôla Canada (CAD), trong đó Bộ Ngoại giao, Thương mại và Phát triển Canada tài trợ không hoàn lại 11 triệu CAD, vốn ngân sách tỉnh đối ứng là 1,1 triệu CAD. Dự án được thực hiện gồm 3 hợp phần: phát triển DNNVV; xây dựng các kết cấu hạ tầng hỗ trợ phát triển DNNVV; nâng cao năng lực cho quản trị công của Trà Vinh về hỗ trợ phát triển DNNVV.

Mục tiêu của Dự án nhằm đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh của DNNVV, tạo môi trường đầu tư và kinh doanh thuận lợi, lành mạnh để các DNNVV đóng góp ngày càng nhiều vào phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hội nhập quốc tế. Đối tượng hưởng lợi của Dự án khoảng 200 doanh nghiệp và cộng đồng dân cư tại 20 xã sẽ được tăng cường tiếp cận các kết cấu hạ tầng quy mô nhỏ hỗ trợ cho việc phát triển DNNVV, giải quyết việc làm cho khoảng 4.000 lao động.

Theo ông đâu là những cơ hội và thách thức cho các DNNVV Trà Vinh khi thực hiện Dự án SME?

Việc hoàn thành và đưa vào sử dụng các dự án cấp quốc gia (thông xe cầu Cổ Chiên; phát điện tổ máy số 1 KKT Định An; thông luồng cho tàu biển có trọng tải lớn vào sông Hậu) chắc chắn sẽ giúp Trà Vinh trở thành một điểm đến “nóng” hơn cho các nhà đầu tư; đồng thời giao thương giữa tỉnh với khu vực sẽ thuận lợi hơn. Trong bối cảnh này, theo cá nhân tôi các DNNVV của tỉnh Trà Vinh sẽ có nhiều cơ hội hơn là thách thức. Giao thông tốt hơn giúp giảm thời gian và chi phí vận chuyển, qua đó giúp các DNNVV có điều kiện tiếp cận được nguồn nguyên liệu từ bên ngoài có chất lượng tốt hơn với chi phí thấp hơn; đồng thời tìm được thị trường phù hợp có sức mua lớn hơn ở ngoài tỉnh. Thêm vào đó, đầu tư từ bên ngoài vào tỉnh tạo được việc làm nhiều hơn, thu nhập của người lao động tăng lên nên sức mua trong tỉnh sẽ cao hơn, do đó các DNNVV sản xuất phục vụ đa phần cho thị trường trong tỉnh sẽ hưởng lợi nhiều hơn.

Mặt khác Trà Vinh là một trong 3 tỉnh có dân số ít nhất cũng như thu nhập đầu người thấp nhất vùng ĐBSCL nên sức mua tương đối thấp nhất trong vùng. Chính vì vậy dòng sản phẩm bên ngoài đổ vào tỉnh nhằm cạnh tranh với các sản phẩm lâu nay do các DNNVV trong tỉnh sản xuất đã có thị trường tại chỗ sẽ không gay gắt. Tương tự các dự án đầu tư từ bên ngoài chủ yếu phục vụ tiêu dùng tại chỗ dự kiến sẽ không nhiều; các dự án đầu tư vào tỉnh chủ yếu vẫn phục vụ cho thị trường ngoài tỉnh và xuất khẩu nhằm tận dụng các ưu đãi hấp dẫn của tỉnh và nguồn lao động rẻ dồi dào. Do đó các thách thức đối với DNNVV của tỉnh trong những năm đầu khi các dự án cấp quốc gia nói trên đi vào hoạt động sẽ không quá gay gắt, đồng nghĩa với các DNNVV của tỉnh có nhiều cơ hội hơn là thách thức. Dự án SME dự kiến sẽ phân tích đầy đủ hơn bối cảnh kinh tế của tỉnh, hiện trạng của các DNNVV trong tỉnh và các ngành nghề tiềm năng để thực hiện những hỗ trợ phù hợp nhất nhằm làm mạnh hơn và giúp gia tăng khả năng cạnh tranh cho các DNNVV trong tỉnh.

Trong 3 hợp phần của dự án, hợp phần nào khiến ông tâm đắc nhất?

Dự án SME tỉnh Trà Vinh được thiết kế với 3 hợp phần bổ trợ lẫn nhau và hợp phần nào cũng quan trọng. Tuy nhiên tôi tâm đắc nhất với hợp phần 3 "Nâng cao năng lực cho quản trị công của Trà Vinh về hỗ trợ phát triển DNNVV" vì tôi thấy được ảnh hưởng sâu rộng cũng như lợi ích lâu dài của hợp phần này trong phát triển DNNVV của tỉnh Trà Vinh. Qua nghiên cứu và nhiều lần tiếp xúc với các doanh nghiệp trong các buổi đối thoại công tư thường xuyên, tôi nhận thấy hầu hết các doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ để tồn tại trên thương trường luôn tìm được cách thích ứng tốt nhất trong điều kiện sẵn có. Bên cạnh các thách thức đến từ cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh của mình, đa phần các doanh nghiệp, nhất là DNNVV đang gặp nhiều trở ngại bởi các dịch vụ công mà doanh nghiệp đang phải sử dụng hàng ngày. Các khó khăn và trở ngại này đến từ hai phía: phía doanh nghiệp do chưa nắm bắt đầy đủ hay chưa đúng các chủ trương, chính sách và thủ tục của khu vực công nên chưa thể vận dụng tạo lợi thế cho doanh nghiệp mình; phía các cơ quan nhà nước do sự thiếu đồng bộ, chồng chéo và năng lực yếu kém trong thực thi làm nản lòng không ít nhà đầu tư và doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp, nhất là DNNVV sẽ không thể phát huy được nội lực của mình và tận dụng được các điều kiện thuận lợi từ cơ sở hạ tầng đã cải thiện do hai hợp phần đầu của dự án mang lại nếu vẫn bị "trói" bởi các dịch vụ công kém hiệu quả. Chính vì vậy việc nâng cao hiệu quả năng lực quản trị công của tỉnh Trà Vinh một cách có hệ thống sẽ giúp tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp, gia tăng hiệu quả đầu tư công, giúp tiết kiệm nguồn lực và dịch vụ của khu vực công trở nên "thân thiện" và giải quyết đúng khó khăn ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp hơn. Kết quả là đầu tư từ người dân trong tỉnh và từ bên ngoài sẽ tăng cao, tăng trưởng kinh tế bền vững được thúc đẩy.

Vậy đâu là những băn khoăn, trăn trở của cá nhân ông khi thực hiện Dự án SME?

Giống như các địa phương đang thực hiện dự án có vốn viện trợ nước ngoài trên cả nước, chúng tôi luôn trăn trở làm sao để các phương thức thực hiện tốt và các sáng kiến của Dự án được duy trì bền vững, thể chế hóa và áp dụng rộng rãi trong tỉnh sau khi Dự án kết thúc. Để làm được điều này, chúng tôi đã và đang nỗ lực gắn kết các hoạt động của Dự án vào hoạt động của các cơ quan, ban ngành nhà nước ngay từ đầu, coi nguồn viện trợ như là nguồn lực bổ sung để thực hiện các công việc hàng ngày của chính quyền và cơ quan nhà nước trong tỉnh.

Ngoài ra nâng cao hiểu biết về phát triển kinh doanh, về hoạt động của khối tư và doanh nghiệp cho các cán bộ nhà nước tại các cơ quan có nhiệm vụ hỗ trợ phát triển doanh nghiệp sao cho họ có suy nghĩ và thái độ mang tính định hướng kinh doanh hơn, phục vụ tốt hơn cho khối tư cũng là một trong các thách thức không nhỏ của Dự án. Tuy nhiên với sự cam kết mạnh của chính quyền và nhân dân tỉnh Trà Vinh, tôi vẫn rất lạc quan về triển vọng hoàn thành tốt của Dự án.

Đại diện cho lãnh đạo tỉnh Trà Vinh, ông có thông điệp nào muốn nhắn gửi đến các nhà tài trợ Dự án SME cũng như các DNNVV hưởng lợi từ Dự án?

Tỉnh Trà Vinh luôn có quyết tâm cao cũng như có truyền thống thực hiện tốt các dự án phát triển có vốn tài trợ của nước ngoài và việc thực hiện Dự án SME cũng không ngoại lệ. Đặc biệt qua nhiều lần thực hiện thành công các dự án có vốn tài trợ nước ngoài nói chung, đặc biệt là các dự án có vốn tài trợ của Chính phủ Canada - đối tác phát triển truyền thống của Trà Vinh, chính quyền và nhân dân tỉnh ngoài quyết tâm sẵn có còn có nhiều kinh nghiệm đủ thực hiện thành công các dự án phát triển ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Do đó tôi tự tin khẳng định với nhà tài trợ Dự án SME tỉnh Trà Vinh rằng chúng tôi có thể hoàn thành tốt Dự án này. Chúng tôi sẽ gắn kết các hoạt động của Dự án với các hoạt động thuộc nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước trong tỉnh; đồng thời vận dụng hiệu quả, hài hòa cả nguồn vốn viện trợ lẫn nguồn vốn ngân sách để đạt được cả mục tiêu phát triển của dự án và của tỉnh.

Riêng đối với các DNNVV hưởng lợi từ Dự án, xin thay mặt cho cơ quan chủ quản và cơ quan thực hiện Dự án, tôi kêu gọi sự tham gia tích cực và có ý nghĩa của các DNNVV vào các hoạt động của Dự án. Có như thế các hoạt động của Dự án mới thực sự mang lại lợi ích thiết thực cho các DNNVV trong tỉnh.