Công ty Mây tre Xuất khẩu Ngọc Động Hà Nam: Thành công nhờ tư duy đột phá

Vốn xuất thân từ làng quê Ngọc Động (tỉnh Hà Nam) lại từng là lính chiến đấu trong chiến trường miền Nam nên trong con người Doanh nhân Nguyễn Xuân Mai có cả sự dung dị và quyết liệt trong công việc. Việc anh cứu sống làng nghề mây tre đan truyền thống Ngọc Động một thời được lan truyền như một câu chuyện cổ tích. Vượt ra khỏi tư duy của một làng nghề, Nguyễn Xuân Mai đã tạo ra một dấu ấn mới. Với phương thức tổ chức sản xuất độc đáo và phù hợp với vùng thôn quê đã khiến công ty gặt hái được nhiều thành công trong làng mây tre đan Việt Nam.

Thành công từ “chữ tâm, chữ tầm” người thuyền trưởng Ngọc Động

Từ một tổ sản xuất sinh ra vào cuối những năm 80, chỉ với một nhóm người chung nhau làm để giải quyết công ăn việc làm, nhưng nhờ có những đột phá trong suy nghĩ và những phương thức quản lý độc đáo, chỉ sau hơn chục năm, cơ sở mây tre đan Ngọc Động đã vươn lên thành một công ty lớn trong làng mây tre đan xuất khẩu. Để làm nên điều kỳ diệu đó có công lao đóng góp lớn của Giám đốc Nguyễn Xuân Mai. Trong sự thành công của Công ty Ngọc Động, chiến lược phát triển sản phẩm của Giám đốc Nguyễn Xuân Mai đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Có thể nói, Ngọc Động là nơi nổi danh nhất với sản phẩm mây xiên giang, bằng cách đan xiên các sợi mây liên kết với các nan giang tạo nên các loại sản phẩm có kết cấu bền vững rất cao, không biến dạng ở mọi điều kiện thời tiết khác nhau như những chiếc giỏ, va ly, khay, đĩa...Chính nhờ những đột phá về tư duy và phương pháp quản lý khoa học, và sự chèo lái tài tình của giám đốc Nguyễn Xuân Mai nên từ một tổ hợp nhỏ nhoi ban đầu, đến nay Công ty Ngọc Động Hà Nam đã vươn lên thành một công ty lớn trong làng mây tre đan xuất khẩu Việt Nam.

Giám đốc Nguyễn Xuân Mai

Khác với các doanh nghiệp mây tre đan khác, Công ty TNHH Mây tre đan xuất khẩu Ngọc Động sản xuất mây tre đan theo chu trình khép kín từ khâu đầu tới khâu cuối cùng của sản phẩm: đào tạo nghề, cung cấp nguyên liệu, thu mua, chế biến hoàn thiện sản phẩm và  trực tiếp xuất khẩu tới nhà nhập khẩu hoặc tới siêu thị. Công ty hiện có cả một “ngân hàng” với hàng trăm ngàn mẫu sản phẩm, trong đó 99% sản phẩm  dành cho xuất khẩu. Với nguyên liệu chủ yếu là mây tre, nứa, lá, bẹ ngô, cói, sơn mài trong nước, sản phẩm mây tre đan của Ngọc Động đã được xuất sang hơn 30 quốc gia, trong đó riêng thị trường Mỹ chiếm tới 70%. Bạn hàng của Công ty là tác tập đoàn lớn của Mỹ, Canada, châu Mỹ Latinh như Plantbest; Gibson Overseas; Inc, Core Bamboo; Lamont; Style Craft; Ross; ET2C; Testrite; Costa Farm; Furndansk; Le Biscuit...Với doanh thu hàng năm đạt 3 - 4 triệu USD, nhiều năm qua, Công ty TNHH Mây tre đan xuất khẩu Ngọc Động đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng chục ngàn lao động ở Hà Nam và các tỉnh từ Hà Giang tới Quảng Trị.

Thêm một lời giải cho bài toán phát triển “nấm” trên quê hương

Cách đây 4 năm, nhận thấy nguồn nguyên liệu trấu, mùn cưa, rơm rạ... còn rất dồi dào, nghề trồng nấm mang lại hiệu quả cao, giá trị dinh dưỡng, nhu cầu ăn nấm và nhu cầu việc làm của người nông dân nên Công ty đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng nhà xưởng, mua sắm trang thiết bị, vật tư, nghiên cứu, sản xuất, chuyển giao công nghệ làm giống, trồng nấm, thu mua, chế biến sản phẩm.

Với quyết tâm làm, ông Nguyễn Xuân Mai đã bắt tay xây dựng Dự án “Xây dựng mô hình Sản xuất, chế biến và tiêu thụ nấm ăn, nấm dược liệu theo hướng công nghiệp tại tỉnh Hà Nam”. Được Bộ Khoa học và Công nghệ tin tưởng nên đã giao cho Công ty mây tre xuất khẩu Ngọc Động Hà Nam chủ trì dự án này. Có lẽ đây là một dự án cấp Nhà nước hiếm hoi được giao trực tiếp cho một công ty tư nhân. Dự án thực hiện từ tháng 4/2011 đến tháng 4/2013. Trong thời gian thử nghiệm, công ty đã tạo ra toàn bộ cơ cấu giống tương đương với khoảng 12 loại. Đó là giống nấm dược liệu cao cấp linh chi, nấm chân dài, nấm sò hương, nấm đùi gà, nấm chân châu, nấm mỡ, nấm rơm, nấm sò, mộc nhĩ. Trong quá trình làm, công ty đã áp dụng khoa học công nghệ vào hai công đoạn: hấp sấy, cấy giống; thay đổi một số công đoạn đang làm chân tay bằng máy móc hiện đại. Với dây chuyền tự động đóng bịch trồng nấm, trong 10 giờ có thể cho ra 10 nghìn bịch. Trong một năm, công ty đã sản xuất được khoảng 1,7 triệu bịch và thu được 700 tấn nấm. Mô hình thử nghiệm thành công, Nguyễn Xuân Mai tiếp tục xây dựng dự án cấp tỉnh mang tên: Xây dựng mô hình sản xuất nấm ăn theo quy mô lớn ở tỉnh Hà Nam từ 2012 – 2015. Trong dự án này, tỉnh hỗ trợ tiền cho dân trong việc trồng nấm. Hình thức hỗ trợ một lần sau đầu tư cho 4 loại nấm: mộc nhĩ, nấm sò, nấm rơm, nấm mỡ. Vai trò của công ty là chịu trách nhiệm toàn bộ khâu cung ứng giống theo bịch cũng như tập huấn, chuyển giao KHCN cho bà con trong toàn tỉnh. Đồng thời, bao tiêu toàn bộ sản phẩm, kể cả quy mô lên đến hàng nghìn hộ. Công ty còn đứng ra ký hợp đồng với từng hộ nông dân về việc chỉ đạo sản xuất và bao tiêu sản phẩm, có sự chứng kiến của chính quyền.

Chia sẻ chiến lược phát triển đến năm 2020 và những năm tiếp theo, ông Nguyễn Xuân Mai cho biết, toàn bộ  thành viên Công ty đã bàn bạc và đi đến thống nhất: giữ vững mô hình công ty gia đình, tập trung đi sâu vào hai trụ cột là mây tre xuất khẩu và trồng nấm. “Thời gian tới, Công ty sẽ đầu tư 3 dự án lớn: Dự án Phát triển nghề nấm, Dự án Phát triển vùng nguyên liệu mây tre (trồng tre luồng, trồng mây tại các vùng đồi núi), Dự án Đầu tư máy móc chế biến công nghiệp trong sản xuất hàng mây tre và chế biến nấm, từ đó tạo ra những sản phẩm mới trên thị trường, với mục tiêu nâng cao giá trị sản phẩm và hướng tới xuất khẩu”, ông Mai nói.