Việt Nam – Myanmar: Cơ hội giao thương lớn

Myanmar được đánh giá là vùng đất giàu tiềm năng, nhưng lâu nay bị các doanh nghiệp Việt Nam lãng quên. Thời gian tới được xem là thời điểm vàng để các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng cơ hội giao thương.

Đó là những đánh giá của các chuyên gia tại Hội thảo các yêu cầu xâm nhập thị trường Myanmar - giải pháp xuất khẩu vừa diễn ra tại Tp. Hồ Chí Minh.

Nhiều điều kiện thuận lợi

Myanmar là nước có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, tiềm năng phát triển kinh tế rất lớn với thị trường gần 60 triệu dân, đồng thời Myanmar có vị trí địa lý chính trị quan trọng ở Đông Nam Á và Nam Á. Chính vì vậy những năm gần đây, không chỉ các nước Châu Á mà một số nước phương Tây, một số công ty xuyên quốc gia đã tìm cách phá rào cản bao vây cấm vận, công khai hoặc thông qua nước thứ ba tiến hành đầu tư kinh doanh, tìm kiếm và chiếm lĩnh thị trường cho thời kỳ “hậu cấm vận” ở Myanmar.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Myamar chỉ đạt 15 tỉ USD. Năng suất lúa chỉ đạt khoảng 3,5 tấn/ha. Riêng trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, cụ thể là sản xuất xi măng trong khi nhu cầu của người dân là hơn 6 triệu tấn /năm thì năng lực sản xuất của Myanmar mới chỉ dừng lại ở con số khiêm tốn là 1,5 triệu tấn/ năm. Hoạt động sản xuất tại chỗ mới chỉ đáp ứng được hơn 10% nhu cầu hàng hóa trong nước. Còn lại 90% là nhập khẩu qua đường tiểu ngạch mậu dịch biên giới với Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ. Chất lượng hàng hóa đều rất thấp. Bởi vậy, hàng hóa Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội thâm nhập sâu vào thị trường này, ông Chu Công Phùng, Đại sứ Đặc quyền Việt Nam tại Myanmar cho biết.

Các doanh nghiệp Việt Nam đã bán hết hàng trước ngày bế mạc ở hai “hội trợ thương mại quốc tế Việt Nam - Myanmar” diễn ra vào cuối tháng 11.2009 và “Hội trợ hàng Việt Nam tại Myanmar 2010” diễn ra vào đầu tháng 4.2010. Điều này minh chứng cho một đất nước có nhu cầu hàng hóa rất lớn. Bên cạnh đó, “việc hàng hóa của Việt Nam chất lượng tốt, nên được người Myanmar ưa thích” – Ông Chu Công Phùng nhấn mạnh.

Đặc biệt giá nhân công ở Myanmar còn khá rẻ, với khoảng 60-80 USD/tháng cho lao động phổ thông và từ 200-400 USD/tháng cho lao động cấp trung. Đây cũng là điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khi sang đầu tư ở Myanmar.

Chuyến thăm và làm việc của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Myanmar, tháng 4 vừa qua, hai bên đã ký kết các hiệp định giữa hai nước về những lĩnh vực như tài chính ngân hàng, hàng không, năng lượng, khoáng sản, thủy hải sản, dịch vụ… Trong chuyến làm việc trên của Thủ tướng cũng đã có thêm trên 20 dự án với vốn đăng ký khoảng 1 tỷ USD của DN Việt Nam ký kết với DN Myanmar (Tôn Hoa Sen, Hoàng Anh Gia Lai, BIDV…).

Việc ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) mở văn phòng đại diện tại Yangon làm cơ sở bước đầu cho việc liên doanh ngân hàng giữa hai nước, Ông Hoàng Huy Hà, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, một ngân hàng thương mại của BIDV sẽ được thành lập tại Myanmar để hỗ trợ DN Việt Nam vay vốn cũng như thanh toán khi làm ăn với thị trường Myanmar. BIDV cũng đang trong quá trình xin thành lập công ty đầu tư phát triển ở Myanmar. Dự kiến công ty này sẽ được thành lập vào cuối năm nay.

Mới đây, một đường bay thẳng từ Hà Nội đến Myanmar cũng đã được đưa vào hoạt động và tương lai sẽ có thêm một đường bay thẳng nữa từ TP.Hồ Chí Minh đến Myanmar.

Những mặt hàng có thể xuất khẩu và đầu tư

Theo ông Từ Minh Thiện, Giám đốc ITPC TP.Hồ Chí Minh cho biết, trong nhiều năm qua, DN Việt Nam đã lãng quên thị trường Myanmar. Tuy nhiên, thời gian gần đây, quan hệ Việt Nam - Myanmar không ngừng được củng cố, phát triển trên nhiều lĩnh vực; nhiều hiệp định đã được ký kết. Một số tập đoàn lớn của Việt Nam đã triển khai nhiều dự án đầu tư vào Myanmar. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2009 giữa Việt Nam và Myanmar đạt 74 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất sang Myanmar ước đạt 24 triệu USD.

Những mặt hàng mà doanh nghiệp Việt Nam có thể xuất khẩu sang thị trường Myanmar gồm: cà phê, hạt tiêu, chè, nhân điều, các mặt hàng thực phẩm chế biến, bánh kẹo, hàng hóa phục vụ sản xuất nông nghiệp, thủy sản. Đối với các loại hình có thể hợp tác đầu tư như: kỹ thuật nông nghiệp, phát triển trồng trọt đánh bắt xa bờ, nuôi trồng thủy hải sản, sản xuất thức ăn gia súc gia cầm; sản xuất thuốc thú y, công nghiệp sơ chế, bảo quản sau thu hoạch, chế biến nông sản, sản phẩm gỗ và lâm sản, nhà máy sản xuất nước đá, công nghiệp dệt may, công nghiệp đóng tàu, công nghiệp cơ khí, xuất khẩu chuyên gia về nông nghiệp, y tế, giáo dục.

Hiện Myanmar vẫn cho phép xuất khẩu gỗ tròn, gỗ xẻ. Thu nhập ngoại tệ từ xuất khẩu gỗ của Myanmar đứng thứ 2 xuất khẩu dầu khí. Năm 2008 Myanmar xuất khẩu được 1,62 tấn gỗ tròn. Đây cũng là lĩnh vực mà các doanh nghiệp gỗ Việt Nam có cơ hội rất lớn qua hình thức liên kết với các đối tác của nước sở tại lập liên doanh trồng rừng, khai thác gỗ, chế biến sản phẩm gỗ để xuất khẩu.

Thách thức lớn

Những khó khăn khi kinh doanh với thị trường Myanmar doanh nghiệp sẽ gặp phải như: đối mặt với cơ chế xuất nhập khẩu rườn rà, phức tạp, luật đầu tư nước ngoài rất chậm chạp, chưa thông thoáng, thủ tục hành chính tập trung, quan liêu bao cấp. Các mặt hàng như điện, nước, dịch vụ điện thoại, giá xăng dầu vẫn trong tình trạng chính phủ bao cấp giá, ông Từ Minh Thiện cho hay.

Ngoài ra, khâu thanh toán với doanh nghiệp Myanmar đang phải thông qua một số ngân hàng ở Singapore. Như đã nói ở trên, trong thời gian tới ngân hàng BIDV sẽ thành lập đơn vị hoạt động tại Myanmar theo sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đã bước nào giải quyết được khó khăn này.

Thông tin về thị trường Myanmar chưa nhiều. Hệ thống viễn thông quốc tế ở Myanmar còn lạc hậu, truy cập điện thoại quốc tế và internet chưa thuận tiện. Đây cũng là hạn chế mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam ít hiểu về đất nước này nên chưa dám thâm nhập vào thị trường tiềm năng này.

Một khó khăn nữa phải tính đến đó là hàng hóa Việt Nam sẽ cao hơn hàng hóa Trung Quốc và Thái Lan do phải cộng cả chi phí vận chuyển. Nên một số mặt hàng của Việt Nam hơn hẳn hàng Trung Quốc và Thái Lan, được người Myanmar ưa thích nhưng cũng chưa có mặt ở thị trường này được vì lý do trên. Tuy nhiên, theo ông Chu Công Phùng khó khăn này có thể khắc phục được, bỏ qua hai hội trợ được tố chức ở Myanmar đã bán hết hàng mặc dù giá cao hơn các nước khác. Lý do ông đưa ra là bên cạnh tầng lớp nghèo thì ở Myanmar cũng có những tầng lớp giàu có. Họ sẵn sàng bỏ tiền ra mua những sản phẩm cao cấp. Bên cạnh đó, việc chính phủ Myanmar thực hiện cơ chế hai giá đối với một số mặt hàng thiết yếu như điện, nước cũng khiến các DNVN gặp khó.

Với đặc điểm là nền kinh tế Myanmar còn đang bị cấm vận bởi các nước Mỹ và phương Tây, tương tự như điều kiện của Việt Nam trong giai đoạn 1984 cho nên các chuyên gia cho rằng, các doanh nghiệp nên tranh thủ xúc tiến thị trường để tạo nền móng vững chắc ở thị trường này. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể chọn các đối tác của Myanmar là những Tập đoàn lớn để hợp tác làm ăn, giải quyết khó khăn về thủ tục hành chính và hơn nữa những đối tác lớn này có khả năng xuất lớn mang ngoại tệ để có thể nhập khẩu hàng Việt Nam. Nói theo cách của ông Yeo Joo Hua, Phó giám đốc kinh doanh công ty cổ phần bảo vệ thực vật Sài Gòn là phải tìm được những đối tác có đô la.

Các chuyên gia cũng khuyên các doanh nghiệp, nếu không nhanh chân, khi họ mở cửa nền kinh tế thì doanh nghiệp sẽ khó lòng chen chân vào thị trường mới này do vấp phải ngay sự cạnh tranh với các nhà đầu tư lớn trong khu vực và trên thế giới.