Hà Nội: Kinh tế trang trại góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn

Các mô hình Hợp tác xã (HTX) và trang trại trên địa bàn thành phố Hà Nội đã phát được huy thế mạnh, đem lại diện mạo mới cho nông thôn của Thủ đô. Những mô hình này đã góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, giúp người nông dân sử dụng hiệu quả hơn các nguồn vốn cũng như đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Phát triển kinh tế trang trại theo chuỗi liên kết

Kinh tế trang trại được xem là thành tố quan trọng trong phát triển nông nghiệp, nông thôn tại Hà Nội. Mô hình này đã góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và xây dựng Nông thôn mới, giúp người nông dân sử dụng hiệu quả hơn các nguồn vốn cũng như đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, hiện Hà Nội có có 1.759 trang trại (37 trang trại trồng trọt; 1.410 trang trại chăn nuôi; 191 trang trại nuôi trồng thủy sản; 1 trang trại lâm nghiệp và 120 trang trại tổng hợp). Kinh tế trang trại trên địa bàn Thành phố phát triển theo hướng tập trung, quy mô lớn, gia tăng giá trị, bền vững, đồng thời phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai, nguồn vốn đầu tư và tạo nhiều việc làm cho người dân nông thôn.

Ông Nguyễn Văn Lâm – Quốc Oai – Hà Nội cho biết: Ông xây dựng mô hình kinh tế trang trại tổng hợp trên diện tích 1,3ha, đầu tư khoảng 11 tỷ đồng để phát triển vườn cây ăn quả, nuôi trồng thuỷ sản và chăn nuôi lợn. Sản phẩm từ trang trại của ông Lâm đã liên kết tiêu thụ với Công ty CP thương mại 5S Pro và các bếp ăn tập thể trên địa bàn huyện Quốc Oai. Hoạt động của trang trại được duy trì ổn định nhiều năm qua, mang lại doanh thu bình quân 20 tỷ đồng/năm. Ngoài ra còn tạo việc làm thường xuyên cho 11 lao động, với thu nhập 6 triệu đồng/người/tháng.

Còn tại huyện Sóc Sơn, mô hình trang trại chăn nuôi gà thịt theo hướng vi sinh của gia đình chị Nguyễn Thị Thoan , trung bình mỗi tháng trang trại xuất chuồng khoảng 1.000 con gà thịt. Giá bán cao hơn so với gà thương phẩm nuôi theo phương thức truyền thống. Chị Nguyễn Thị Thoan cho biết: Từ khi bắt tay vào phát triển kinh tế trang trại, gia đình chị hướng đến quy trình sản xuất sạch bằng cách sử dụng chế phẩm vi sinh trong xử lý môi trường chuồng nuôi. Xây dựng hệ thống sản xuất khép kín từ nông trại đến bàn ăn. Sản phẩm thịt gà được giết mổ, đóng gói, hút chân không, được gắn tem nhãn. Khách hàng có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc, đánh giá được chất lượng sản phẩm…

Đánh giá về hiệu quả của việc phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn thành phố, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội) Nguyễn Văn Chí cho biết: Kinh tế trang trại trên địa bàn thành phố đang phát triển theo hướng tập trung, quy mô lớn, gia tăng giá trị.

Việc phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn thành phố Hà Nội đã khai thác, sử dụng có hiệu quả đất đai, vốn, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững; đồng thời tạo việc làm, tăng thu nhập; khuyến khích việc làm giàu đi đôi với xoá đói giảm nghèo; phân bổ lại lao động, dân cư, xây dựng nông thôn mới. Thông qua phát triển kinh tế trang trại đã góp phần quan trọng trong quá trình chuyển dịch, tích tụ ruộng đất gắn liền với quá trình phân công lại lao động ở nông thôn, từng bước chuyển dịch lao động nông nghiệp sang làm các ngành phi nông nghiệp, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá trong nông nghiệp và nông thôn.

Giải pháp cho kinh tế trang trại phát triển bền vững

Cùng với phát triển kinh tế trang trại, mô hình kinh tế Hợp tác xã cũng mang lại hiệu quả, giúp bà con nông dân, người sản xuất nâng cao đời sống và thu nhập. Tính đến hết năm 2021, Hà Nội có 1.329 Hợp tác xã nông nghiệp, trong đó có 1.104 Hợp tác xã đang hoạt động (chiếm 83,1%), đồng thời cũng thành lập mới 70 Hợp tác xã nông nghiệp. Các HTX nông nghiệp cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu phục vụ sản xuất của các hộ thành viên. Nhiều Hợp tác xã đã tạo sức cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác, tập trung vào chức năng thực hiện dịch vụ cho các hộ thành viên và nhân dân; làm tốt công tác chỉ đạo sản xuất nông nghiệp, …Trong đó đã hình thành các mô hình Hợp tác xã nông nghiệp điển hình và hiệu quả theo phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị như: Mô hình Hợp tác xã nông nghiệp thương mại, dịch vụ tổng hợp Dương Liễu, huyện Hoài Đức; mô hình Hợp tác xã sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp xã Văn Đức, huyện Gia Lâm; Hợp tác xã Đan Phượng, Hợp tác xã nông nghiệp Văn Bình, huyện Thường Tín;…

Tuy nhiên, thực tế cho thấy phát triển kinh tế trang trại còn một số khó khăn về nguồn vốn, chất lượng nhân lực lao động, ứng dụng khoa học công nghệ mới. Hay nhiều chủ trang trại chưa chú trọng xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, thương hiệu, việc liên kết giữa các trang trại còn hạn chế…Đơn cử, tại nhiều địa phương, các trang trại hoạt động theo hướng tự phát, sản xuất nhỏ lẻ, vệ sinh an toàn thực phẩm có nơi chưa bảo đảm nên sức cạnh tranh yếu. Nhiều trang trại thiếu vốn đầu tư, chưa đưa được công nghệ mới vào sản xuất..., dẫn đến chất lượng sản phẩm chưa cao, bán ra thị trường chủ yếu dưới dạng thô hoặc tươi sống, hiệu quả thấp.

Theo ông Hoàng Chí Dũng, Trưởng phòng Kinh tế huyện Sóc Sơn, để khuyến khích phát triển kinh tế trang trại, các sở, ngành cần tham mưu thành phố có chính sách cho vay ưu đãi từ Quỹ Hỗ trợ nông dân, hay Quỹ Khuyến nông; tạo điều kiện tích tụ đất đai để phát triển trang trại tập trung. Cùng với đó là hỗ trợ các hoạt động liên kết để bao tiêu hàng hóa, nông sản cho người nông dân.

Về vấn đề này, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ cho biết, thời gian tới, Hà Nội sẽ tập trung phát triển các loại hình kinh tế trang trại, gia trại theo chuỗi liên kết, kết hợp phát triển du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm... gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm làng nghề, nhằm phát huy hiệu quả sử dụng đất và thúc đẩy tăng trưởng của ngành Nông nghiệp. Mặt khác, Sở NN&PTNT sẽ tham mưu cho thành phố xây dựng các cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư phát triển trang trại quy mô lớn, sản xuất theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao và tạo ra các sản phẩm an toàn.

Đồng thời phát triển các dạng hình kinh tế trang trại, gia trại theo chuỗi liên kết, kết hợp phát triển du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm làng nghề nhằm phát huy hiệu quả sử dụng đất và đóng vai trò quan trọng trong phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản của thành phố. Xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào trang trại quy mô lớn, sản xuất theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, tạo ra các sản phẩm an toàn.

Thực hiện quy hoạch phát triển làng nghề, ngành nghề, các khu, cụm công nghiệp, dịch vụ nông thôn đáp ứng được nhu cầu trong sản xuất, kinh doanh và xúc tiến thương mại, làng nghề có thế mạnh phát triển kết hợp với du lịch nông thôn; đẩy mạnh thực hiện Nghị định số 52/2018/NĐ-CP ngày 12/4/2018 của Chính phủ về phát triển ngành nghề nông thôn.            

Đẩy mạnh ứng dụng và phát triển khoa học công nghệ trong hoạt động sản xuất của làng nghề, ngành nghề nông thôn, ưu tiên các lĩnh vực bảo quản, chế biến nông, lâm sản, hàng thủ công mỹ nghệ. Chú trọng xử lý chất thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề; các chương trình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các làng nghề, đặc biệt là nghề truyền thống trong phát triển sản phẩm OCOP gắn với thúc đẩy hoạt động du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn.

* Trang thông tin có sự phối hợp của Chi cục phát triển nông thôn Hà Nội.

Đỗ Ngọc (Vietnam Business Forum)