15:53:05 | 13/10/2011
Lần đầu tiên, Cục Bản quyền Tác giả Việt Nam, Thanh tra Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL), Liên minh Phần mềm Doanh nghiệp (BSA) và Cục Quản lý cạnh tranh - Bộ Công Thương đã có cuộc gặp gỡ trực tiếp hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam trong hội thảo “Quản trị Tài sản Phần mềm và Tăng cường năng lực cạnh tranh cho các Doanh nghiệp Việt Nam” nhằm cập nhật những thông tin mới nhất liên quan đến bản quyền phần mềm tại Việt Nam và quốc tế.
Cùng với các cơ quan chính phủ liên quan, Hội thảo còn có sự tham gia của công ty luật và các công ty tư vấn quốc tế, các nhà sản xuất phần mềm lớn của Việt Nam và thế giới nhằm tư vấn và mang đến các giải pháp hữu hiệu về bản quyền phần mềm ( BQPM) cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Nỗ lực của Chính phủ Việt Nam và chế tài nghiêm khắc đối với vi phạm BQPM trong nước
Là một trong những vấn đề được Chính phủ ưu tiên giải quyết , trong những năm qua Quyền Sở hữu trí tuệ nói chung và bản quyền phần mềm nói riêng không chỉ được Luật pháp Việt Nam bảo vệ với những điều luật nghiêm khắc mà còn được thực thi khá quyết liệt. Tại hội thảo, ông Phạm Xuân Phúc cho biết: trong năm 2010, lực lượng thanh tra liên ngành đã tổ chức thanh tra tại 60 doanh nghiệp, kiểm tra là 2361 máy tính. Hầu hết các doanh nghiệp đều vi phạm sử dụng phần mềm máy tính không hợp pháp và đã bị xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu dừng sử dụng phần mềm bất hợp pháp. Theo báo cáo của các doanh nghiệp và phản ánh của các chủ sở hữu thì các doanh nghiệp đã mua các phần mềm trị giá 1.379.228USD. Năm 2011 cho đến nay, lực lượng thanh tra đã tiến hành thanh tra 50 doanh nghiệp, kiểm tra gần 2000 máy và theo báo cáo chưa đầy đủ của các doanh nghiệp và phản ánh của các chủ sở hữu thì các doanh nghiệp đã mua các phần mềm trị giá lên tới 489.775USD.
Hàng trăm doanh nghiệp rất quan tâm đến các đề tài của buổi hội thảo
“Trước tình trạng vi phạm bản quyền phần mềm máy tính diễn ra ở nhiều nơi, nhiều lĩnh vực hoạt động, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ VHTTDL, Bộ Công an và nhiều cơ quan liên quan khác, Thanh tra Bộ VHTTDL đã tích cực triển khai nhiều biện pháp đồng bộ, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra và xử lý kiên quyết các trường hợp vi phạm, tình hình vi phạm bản quyền phần mềm máy tính đã được hạn chế đáng kể, theo chiều hướng năm sau tiến bộ hơn năm trước. Trong những năm tiếp theo chúng tôi sẽ quyết liệt hơn để tình hình vi phạm sẽ được ngăn chặn hiệu quả hơn,” ông Phúc cũng khẳng định thêm.
Theo Tiến sỹ Vũ Mạnh Chu, Cục trưởng Cục bản quyền tác giả nhấn mạnh tại Hội thảo: “Hành vi sử dụng phần mềm bất hợp pháp của các doanh nghiệp có thể đối mặt với tội hình sự và các hình thức xử phạt nghiêm khắc của pháp luật. Ngoài ra, người sở hữu tác quyền cũng được quyền sử dụng các biện pháp khác để xử lý việc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của mình, như tiến hành khiếu tố tại tòa án có thẩm quyền theo Điều 198.1d, Luật SHTT, và/hoặc yêu cầu tòa án buộc người vi phạm phải ngừng hành động vi phạm, chính thức xin lỗi và có biện pháp khắc phục, yêu cầu người vi phạm bồi thường thiệt hại, kể cả thiệt hại vật chất, cũng như trả án phí theo các Điều 202, 204, 205, Luật SHTT. Mức độ thiệt hại được xác định dựa trên những tổn thất thực tế đối với người có quyền sở hữu trí tuệ, do hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ gây ra.”
BQPM và việc nâng cao tính cạnh tranh của doanh nghiệp trên trường quốc tế
Theo ông Vũ Bá Phú, Phó Cục trưởng cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương, sự kiện Nghị viện các Bang Washington và Luisiana đã thông qua một đạo luật mới có tên là “Vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực công nghệ thông tin” vào tháng 6/2011 để nhắm vào các hành vi cạnh tranh không lành mạnh bằng việc sử dụng phần mềm không bản quyền đã gióng lên hồi chuông cho các doanh nghiệp Việt Nam về những hệ lụy do các hành vi xâm phạm BQPM gây ra. Về cơ bản, Luật được ban hành nhằm mục đích ngăn chặn việc sử dụng phần mềm vi phạm bản quyền ở nước ngoài bằng cách gây sức ép với nhà phân phối tại Hoa Kỳ yêu cầu các nhà xuất khẩu ở nước thứ 3 chấm dứt việc sử dụng phần mềm bất hợp pháp trong toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình từ khâu kho bãi, vận chuyển, hệ thống kiểm toán, kế toán. Đối tượng áp dụng của Luật này bao gồm tất cả các sản phẩm được sản xuất trực tiếp từ các phần mềm hay thiết bị vi phạm bản quyền SHTT và các sản phẩm được sản xuất từ người sử dụng phần mềm vi phạm bản quyền trong lĩnh vực phân phối, quảng bá hoặc bán sản phẩm.
Theo ông Vũ Bá Phú: “Có thể thấy đây là một công cụ bảo hộ khá hữu hiệu ở các nước phát triển. Vì vậy, không thể chắc chắn được rằng Luật này chỉ áp dụng trong 2 bang Washington và Luisiana mà không lan khắp nước Mĩ, thậm chí các nước phát triển khác.”
Ông Phú cũng chỉ ra những tác động không thuận lợi của Bộ Luật tới các doanh nghiệp Việt Nam : Tạo ra một rào cản kĩ thuật mới đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bởi các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của Việt nam đa số là vừa và nhỏ, vì vậy chi phí bản quyền phần mềm sẽ chiếm tỉ trọng khá cao trong tổng chi phí hoạt động của doanh nghiệp. Điều này gián tiếp ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và của sản phẩm; các doanh nghiệp sản xuất cũng như phân phối không đáp ứng được việc xuất trình giấy chứng nhận về bản quyền phần mềm sẽ có nguy cơ không thể xuất khẩu được hàng hóa vào thị trường Hoa Kỳ, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất hàng dệt may và dụng cụ thể thao. Theo ông Phú, tác động lớn thứ hai đó là tăng nguy cơ bị áp biên độ phá giá cao hơn trong các vụ việc điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam.
Ông Vũ Bá Phú, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công Thương
Bởi vậy, theo ông Phú: “Việc xâm phạm bản quyền nếu không sớm được giải quyết thì sẽ tạo ra một hình ảnh, ấn tượng xấu cho sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam trên thị trường Hoa Kỳ nói riêng và thị trường thế giới nói chung. Nó sẽ là điều kiện để mặc cả, đàm phán với các tiêu chuẩn cao hơn, thái độ thận trọng hơn từ phía các nhà nhập khẩu, phân phối Hoa Kỳ. Vô hình chung đây cũng là một nhân tố làm giảm năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp và sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam.”
Thay đổi nhận thức về bản quyền phần mềm – chìa khóa nâng cao giá trị doanh nghiệp
Khi quyền sở hữu trí tuệ ngày càng được thiết chặt trong nền kinh tế tri thức và trở thành vấn đề toàn cầu trong một nền kinh tế hội nhập sâu rộng thì ý thức tôn trọng và tuân thủ trở thành yếu tố tiên quyết để giữ vững uy tín doanh nghiệp. Ông Vũ Bá Phú nhận định: “ Khi đã thay đổi được nhận thức, các doanh nghiệp, các nhà sản xuất sẽ coi việc sử dụng phần mềm có bản quyền như một phần trách nhiệm của doanh nghiệp đối với xã hội và như một hành vi thể hiện đạo đức kinh doanh. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, nó còn tạo ra một hình ảnh đáng tin cậy hơn cho sản phẩm, doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam trong con mắt nhà nhập khẩu, phân phối nước ngoài.”
“Các nhà doanh nghiệp cũng có thể tạo dựng sự khác biệt về hình ảnh sản phẩm và doanh nghiệp mình so với các doanh nghiệp khác, quốc gia khác trong việc tuân thủ nghiêm các quy định về bản quyền phầm mềm. Các sản phẩm này hoàn toàn có thể sử dụng nhãn “Phần mềm có bản quyền” giống như các sản phẩm sinh thái có nhãn “Eco_product” như là một lợi thế cạnh tranh đối với lựa chọn của người tiêu dùng,” ông Phú cũng gợi ý thêm với các doanh nghiệp tại hội thảo.
Nam Phạm
English
