Tăng cường chống thất thu thuế tại vùng cà phê trọng điểm

Thu thuế từ cà phê đã đóng góp lớn trong thu ngân sách tại các tỉnh thuộc Tây nguyên trong những năm qua. Tuy nhiên, tình trạng các công ty thu mua cà phê hiện không chỉ trốn thuế mà còn chây ỳ nợ thuế đã khiến nguồn thu sụt giảm. Triển khai bước đầu trong công tác thu thuế đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đang được ngành thuế triển khai để tạo môi trường hoạt động công bằng cho các doanh nghiệp, thực hiện nhiệm tốt vụ thu ngân sách nhà nước.

Trước tình hình thất thu thuế (trong đó có tình trạng thất thu thuế cà phê trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên), Bộ Tài chính đã có Văn bản số 7527/ BTC-TCT ngày 12/6/2013 với nội dung phân loại các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế. Trong đó, quy định doanh nghiệp rủi ro là những doanh nghiệp mới thành lập dưới 24 tháng, quy mô vốn dưới 10 tỷ đồng, doanh số hàng năm khoảng trên 200 tỷ đồng, tỷ lệ nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) dưới 2% trên tổng doanh số bán ra, hoàn thuế trên 20 tỷ đồng, sử dụng hóa đơn mua hàng từ các doanh nghiệp có trụ sở tại vùng không có nguyên liệu… Từ đó, lực lượng thanh tra thuế có cơ sở để làm việc với diện doanh nghiệp này và phát hiện vi phạm.

Trên địa các tỉnh vùng Tây Nguyên, thời gian qua đã có nhiều biện pháp được địa phương và cơ quan thuế đưa ra để từng bước hạn chế thất thu thuế từ loại cây trồng chủ lực có giá trị là cà phê. Trong đó, có thể kể đến các biện pháp như: xác minh hóa đơn đầu vào của các cơ sở kinh doanh ngoài tỉnh, kịp thời phát hiện các trường hợp thông đồng thực hiện chiếm đoạt thuế GTGT, tổ chức các điểm kê khai thuế trên khâu lưu thông, tổ chức thanh kiểm tra… Đặc biệt trên địa bàn huyện Di Linh tỉnh Lâm Đồng, nơi có vùng trồng cà phê lớn thứ 2 của cả nước, huyện Di Linh đã thực hiện đề án “Hỗ trợ phát triển cây cà phê chất lượng cao và bền vững gắn với công tác quản lý thu thuế cà phê tận gốc”.

Tuy nhiên, còn có nhiều trường hợp một số doanh nghiệp cấu kết thông đồng với nhau qua mua bán lòng vòng, nhiều khâu trung gian, liên quan đến nhiều tỉnh khác nên khi tiến hành xác minh ở một nơi thì đối tượng ở những nơi khác bỏ trốn gây rất nhiều khó khăn. Riêng việc quản lý thu thuế tận gốc chưa mang lại hiệu quả như kỳ vọng bởi công tác nắm bắt diện tích, sản lượng, việc tiêu thụ của hộ nông dân và sản lượng thu mua của từng doanh nghiệp chưa kịp thời.

Tìm một giải pháp lâu dài, cơ quan thuế đã tham mưu và tìm giải pháp mới về thu thuế cà phê từ tháng 7/2013 với các tỉnh có vùng trồng cà phê. Theo số liệu thực tế, trên 90% sản lượng cà phê chủ yếu các doanh nghiệp nước ngoài mua của các doanh nghiệp trong nước đều xuất khẩu. Một số công ty thu mua cà phê tại Lâm Đồng đã thực hiện chịu trách nhiệm nộp thuế thay cho các đại lý kinh doanh cà phê. Hầu hết, các đơn vị thực hiện chủ trường nộp thuế này đều có 100% vốn nước ngoài, có trụ sở tại vùng cà phê Di Linh và Khu công nghiệp Lộc Sơn (Bảo Lộc). Các công ty này rất rất ủng hộ và thực hiện nghiêm túc chủ trương nộp thuế thay đại lý, bởi doanh nghiệp xuất khẩu được hoàn thuế nhanh chóng, trong vòng 6 ngày theo hình thức hoàn thuế trước, kiểm tra sau. Giao dịch giữa doanh nghiệp xuất khẩu với các đại lý cà phê thể hiện rõ ràng trên các chứng từ hóa đơn, doanh nghiệp xuất khẩu nộp thay thuế cho các đại lý và dựa trên các hóa đơn giao dịch để được khấu trừ thuế.

Về phía cơ quan quản lý thuế, thông qua cách thực hiện này, cơ quan quản lý nhà nước có thể thống kê, quản lý được định kỳ các cơ sở kinh doanh cà phê giao dịch với doanh nghiệp xuất khẩu, toàn bộ số thuế thể hiện trên hóa đơn mua hàng. Giải pháp đảm bảo 100% số thuế GTGT được hoàn đã thực nộp vào ngân sách nhà nước, hạn chế và giảm nợ đọng thuế trong lĩnh vực kinh doanh cà phê, loại trừ dần tình trạng mua bán lòng vòng, gian lận thương mại. Cụ thể tại tỉnh Lâm Đồng, hai đơn vị, chi nhánh Công ty TNHH Olam Việt Nam Lâm Đồng đã nộp thay thuế GTGT đối với 5 trường hợp với số tiền thuế là 3,3 tỷ đồng. Công ty TNHH Thương phẩm Atlantic Việt Nam đã nộp thay thuế cho 16 trường hợp, số tiền thuế gần 5,4 tỷ đồng và còn thực hiện nộp thuế thay cho các cơ sở kinh doanh cà phê trên địa bàn tỉnh Gia Lai có giao dịch mua bán cà phê.

Sau thời gian triển khai và thực hiện mô hình này, một số doanh nghiệp xuất khẩu cà phê khác đang đề nghị thực hiện phương pháp nộp thay thuế, qua đó góp phần tích cực trong công tác thu thuế đóng góp nguồn thu ngân sách tại các địa phương tại các vùng cà phê trọng điểm.

Thanh Nga