Đẩy mạnh khai thác tiềm năng điện gió

Trong bản Quy hoạch nguồn năng lượng gió trình chính phủ năm 2009, Bộ Công thương đưa ra các kịch bản: năm 2009 là 9MW, năm 2015 là 217 MW và năm 2025 là 493 MW. Như vậy việc khai thác nguồn năng lượng gió ở nước ta hiện còn rất khiêm tốn so với tiềm năng vốn có, chỉ khoảng 0,08%. Để làm rõ hơn vấn đề này, Phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum có cuộc trao đổi với ông Trần Việt Tuấn - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Phong điện Fuhrlaender Việt Nam - một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực đầu tư phát triển năng lượng sạch ở Việt Nam.

Xin ông đánh giá tình hình hoạt động nổi bật của đơn vị trong thời gian qua? Nhìn lại những kết quả đã đạt được, ông thấy hài lòng nhất điều gì?

Tiếp nối những thành quả trong quá trình hợp tác từ năm 1999, năm 2008 Công ty Fuhrlaender Việt Nam được thành lập trên cơ sở liên doanh giữa hãng chế tạo thiết bị điện gió hàng đầu thế giới Fuhrlaender AG - CHLB Đức và Công ty TNHH Thiên Năng - Việt Nam. Chức năng chính là nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, lắp ráp, lắp đặt các thiết bị điện gió và ứng dụng các dự án phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng sạch tại Việt Nam.

Kể từ khi thành lập Fuhrlaender Việt Nam đã chủ động tiếp nhận công nghệ, nghiên cứu và ứng dụng các kỹ thuật lắp ráp, chế tạo từ Tập đoàn Fuhrlaender AG. Cùng với Công ty cổ phần năng lượng tái tạo Việt Nam - REVN, chúng tôi đã lắp đặt và đưa vào vận hành thành công 20 tuabin điện gió đầu tiên của Việt Nam với tổng công suất 30MW tại Tuy Phong, Bình Thuận. Phải nói thêm rằng REVN là một doanh nghiệp rất năng động và táo bạo, trong khi hành lang pháp lý về lĩnh vực này chưa đầy đủ; giá và phương thức bán điện với EVN chưa thỏa thuận xong, nhưng đơn vị đã mạnh dạn đầu tư một trang trại gió đầu tiên tại Việt Nam và đã đạt được những thành công nhất định.

Hiện Công ty Fuhrlaender Việt Nam đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi dự án nhà máy sản xuất lắp ráp tuabin phong điện Tuy Phong tại xã Vĩnh Hảo (Tuy Phong, Bình Thuận), trên quy mô mặt bằng 38ha, với tổng mức đầu tư là 35 triệu đô la Mỹ. Ngay từ giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi, dự án đã nhận được sự giúp đỡ hết sức tích cực của UBND tỉnh Bình Thuận và các ban ngành liên quan. Đến nay dự án đã được cấp giấy phép đầu tư và đang triển khai xây dựng. Sau khi hoàn thành và đi vào hoạt động, nhà máy sẽ có tổng công suất 72 MW/năm (tương đương 48 tuabin loại 1,5 MW). Giai đoạn 2 nhà máy sẽ sản xuất, lắp ráp loại tuabin 2,5 MW, nâng tổng công suất lên 192 MW/năm. Song song với việc xây dựng và chuẩn bị đưa nhà máy đi vào hoạt động, Fuhrlaender Việt Nam đang triển khai các chương trình đào tạo công nhân kỹ thuật, vận hành các nhà máy điện gió, đồng thời cử cán bộ tham gia các khóa đào tạo về lập và quản lý các dự án điện gió do Cộng đồng Châu Âu tài trợ thông qua chương trình hỗ trợ năng lượng EC - ASEAN Enegy.

Mặc dù những kết quả mà Fuhrlaender Việt Nam đã đạt được chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của nguồn năng lượng gió Việt Nam, song tôi nhận thấy đây là sự nỗ lực không ngừng cho một khởi đầu đầy đột phá của trí tuệ Việt Nam. Hy vọng trong tương lai không xa, chúng ta hoàn toàn có thể làm chủ được công nghệ, kỹ thuật của lĩnh vực mới mẻ nhưng đầy hứa hẹn này.

Theo như ông chia sẻ thì phong điện hay cụ thể hơn là năng lượng gió là một lĩnh vực đầy tiềm năng của Việt Nam. Vậy ông có thể nói rõ hơn về tiềm năng này? Liệu rằng tương lai năng lượng này sẽ phát triển được ở Việt Nam?

Năng lượng gió được đánh giá là thân thiện nhất với môi trường và ít gây ảnh hưởng xấu về mặt xã hội. So với các nguồn năng lượng gây ô nhiễm, khi sử dụng năng lượng gió, người dân không phải chịu thiệt hại do thất thu hoa mầu hay tái định cư, và họ cũng không phải chịu thêm chi phí y tế và chăm sóc sức khỏe do ô nhiễm. Ngoài ra với đặc trưng phân tán và nằm sát khu dân cư, điện gió còn giúp tiết kiệm chi phí truyền tải. Hơn nữa, việc phát triển điện gió cần phải có một lực lượng lao động kỹ thuật cao để vận hành và khai thác, đồng thời thúc đẩy các ngành công nghiệp phụ trợ phát triển theo như cơ khí chính xác, luyện kim mầu, điện tử, tự động hóa...

Theo bản đồ gió của Ngân hàng thế giới (WB) thì với 3.200 km bờ biển, tiềm năng gió trên đất liền Việt Nam khoảng 513.000 MW, nếu tính cả các hải đảo thì lên tới 713.000 MW, gấp hơn 200 lần thủy điện Sơn La. Đây thực sự là một nguồn tài nguyên vô giá chưa được tận dụng. Vậy tiềm năng kỹ thuật là bao nhiêu? Chưa đủ cơ sở để xác định chính xác, nhưng có thể nói tiềm năng kinh tế và kỹ thuật của loại năng lượng này là rất lớn. Làm một phép toán nhỏ nếu khai thác 1%, chúng ta đã có 7.130 MW. Theo tính toán của các chuyên gia, đến năm 2020 nước ta vẫn trong tình trạng căng thẳng về điện năng. Nếu phát triển hết khả năng của các nhà máy nhiệt điện chạy than cùng với việc hoàn thành giai đoạn 1 của Nhà máy điện nguyên tử thì vẫn còn thiếu khoảng 20 tỷ KWh. Vậy nếu chúng ta phát triển được nguồn năng lượng sẵn có này thì có thể đáp ứng được phần lớn nhu cầu về điện năng cho đất nước.

Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu, nên việc phát triển điện gió là hoàn toàn hợp lý. Điều này cũng rất phù hợp với chủ trương sử dụng năng lượng sạch, bảo vệ môi trường sống theo đúng tinh thần của Hội nghị toàn cầu về môi trường, khí hậu được tổ chức tại Duhrban - Nam Phi cuối năm 2011 vừa qua.

Là một nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, nhưng khái niệm năng lượng gió còn rất xa lạ ở nước ta. Vậy Fuhrlaender Việt Nam có những biện pháp nào để thu hút hơn nữa các nhà đầu tư đầu tư mạnh mẽ hơn vào lĩnh vực năng lượng tái tạo này?

Fuhrlaender Việt Nam không những là nhà cung cấp thiết bị mà còn là một đơn vị tư vấn và là chủ đầu tư các dự án điện gió tại Việt Nam nên chúng tôi hiểu rất rõ các nhà đầu tư cần gì và mong muốn gì khi đầu tư vào lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ này. Với tư cách là nhà cung cấp thiết bị, Fuhrlaender Việt Nam cam kết đồng hành cùng các doanh nghiệp, các nhà đầu tư trong việc vận hành, duy tu và bảo dưỡng hệ thống để đảm bảo cho các tuabin gió hoạt động tốt và hiệu quả. Ngoài ra, chúng tôi cũng đang nghiên cứu việc nhiệt đới hóa các tuabin gió để phù hợp với khí hậu Việt Nam, đảm bảo cho thiết bị hoạt động bền bỉ hơn, hiệu suất cao hơn, mang lại hiệu quả cho các nhà đầu tư.

Tuy nhiên để khuyến khích các nhà đầu tư đầu tư mạnh mẽ hơn vào lĩnh vực này, tôi có một số kiến nghị như sau:

Thứ nhất, Chính phủ sớm có hành lang pháp lý đầy đủ và có cơ chế ưu đãi nhằm khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào điện gió.

Thứ hai, đề nghị Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam đưa ra được cơ chế mua điện hợp lý, đảm bảo cho các nhà đầu tư thấy được hiệu quả khi đầu tư vào lĩnh vực này.

Thứ ba, đề nghị các cơ quan thông tin đại chúng phối hợp với các nhà khoa học, các tổ chức bảo vệ môi trường tuyên truyền, quảng bá tính năng ưu việt của năng lượng gió tới cộng đồng. Việc đầu tư các thiết bị để khai thác nguồn năng lượng này ban đầu tuy có cao, nhưng xét về lợi ích lâu dài thì đây lại là một giải pháp rất phù hợp và hiệu quả với Việt Nam. Nó không những tận dụng được nguồn năng lượng dồi dào, không sợ cạn kiệt, tuổi thọ cao mà còn đảm bảo cho môi trường sống của chúng ta và các thế hệ mai sau.

Tôi hy vọng rằng với một hành lang pháp lý đầy đủ, chính sách ưu đãi của Nhà nước, sự ủng hộ của cộng đồng, trong tương lai không xa, chúng ta sẽ phát triển nguồn năng lượng sạch này đúng với tiềm năng của nó./.