Xuất khẩu lạc quan với những thị trường mục tiêu

Trong thời gian gần đây, đứng trước bối cảnh kinh tế khó khăn, cộng với đó là các các nước đưa những rào cản kỹ thuật khắt khe, đã gây nhiều khó khăn các ngành xuất khẩu Việt Nam, làm giảm năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thương trường quốc tế. Tuy nhiên dựa vào những ưu thế các ngành xuất khẩu vẫn đưa ra những con số lạc quan trong năm 2012.

Bị đe dọa về sức cạnh tranh

Vừa qua, tại thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra hội thảo “Triển vọng một số ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam”, tại đây, nhiều chuyên gia và các đại diện của công ty xuất khẩu khẳng định: hiện nhiều mặt hàng hàng xuất khẩu của Việt Nam đang bị “đe dọa” về sức cạnh tranh, những mặt hàng có lợi thế cạnh tranh thì lại gặp khó bởi các rào cản kỹ thuật.

Được biết, trong năm 2011 có trên 1.600 biện pháp mới được đưa ra. Để có thể nắm rõ những rào cản mới, thì các doanh nghiệp cần phải thường xuyên theo dõi và cập nhật để từ đó điều chỉnh để hàng hóa của doanh nghiệp có thể phù hợp với yêu cầu của thị trường nước sở tại. Doanh nghiệp cũng nên tận dụng các kênh thông tin hỗ trợ từ nhiều tổ chức khác nhau.

Theo ông Lê Quốc Bảo – Giám đốc Văn phòng Thông báo và hỏi đáp quốc gia về tiêu chuẩn đo lường chất lượng (TBT Việt Nam), trực thuộc Tổng Cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng thì, hiện nay, các rào cản đang có xu hướng gia tăng, nhất là các rào cản về kỹ thuật và có khoảng trên 60 quan ngại.

Riêng tại thị trường EU, hiện có trên 20 chỉ thị kiểm soát tiêu chuẩn, chất lượng theo phương thức mới; còn ở thị trường khó tính như Hoa Kỳ thì quy định cũng rất nhiều, thậm chí giữa các bang và liên bang cũng khác nhau và những quy định này khác xa với tiêu chuẩn chung của thế giới. “Kinh tế càng khó khăn thì các nước càng khắt khe trong việc đưa ra các rào cản kỹ thuật trong thương mại, đặc biệt là hàng hóa nhập khẩu” – ông Bảo cảnh báo.

Thủy sản cũng một trong những đạt kim ngạch xuất khẩu cao nhất nhưng ngành này cũng là một trong những ngành chịu nhiều áp lực về hàng rào kỹ thuật, theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (Vasep) thì ngành thủy sản ngoài đối mặt với vấn đề chịu quá nhiều quy định khắt khe của các nước trên thế giới, thì bản thân ngành đang gặp bế tắc trong vấn đề nguyên liệu. Năm 2011, ĐBSCL đã thả nuôi 573.000 ha tôm, chiếm 92% diện tích nuôi của cả nước. Tuy nhiên, do dịch bệnh đã gây thiếu hụt nguồn nguyên liệu tôm sú trầm trọng, nếu không có tôm thẻ chân trắng bù đắp, ngành này sẽ khó đạt mục tiêu xuất khẩu. Trong 3 tháng đầu năm 2012, xuất khẩu tôm và cá tra vào EU đã giảm tương ứng 19,2% và 10,9%. Việc củng cố và gia tăng thị phần tại thị trường này là thách thức rất lớn đối với ngành thủy sản trong nước.

Với ngành đồ gỗ, ông Trần Quốc Mạnh, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, cho biết: “Ngành gỗ cũng gặp khó khăn khi nguồn nguyên liệu chủ yếu khai thác ở phía Bắc, trong khi doanh nghiệp chế biến chủ yếu nằm ở phía Nam. Ngành chế biến gỗ Việt Nam qua bao nhiêu năm vẫn giậm chân tại chỗ, phát triển tự phát, manh mún. Phần lớn các doanh nghiệp trong ngành đều có quy mô vừa và nhỏ (chiếm 70%), lao động chủ yếu mang tính phổ thông, năng suất thấp, giá trị sản phẩm kém nhưng giá thành lại cao. Công nhân ta có tay nghề, dễ đào tạo vì nghề mộc là nghề truyền thống của dân tộc, thế nhưng công nhân ở Trung Quốc lại có giá rẻ hơn”.

Vẫn đặt ra mục tiêu khả quan

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 3 tháng đầu năm 2012 đạt hơn 24,8 tỷ USD, tăng 24% so với cùng kỳ năm 2011. Các mặt hàng đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD bao gồm: thủy sản, cà phê, dầu thô, gỗ và sản phẩm gỗ, dệt may, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, điện thoại các loại, linh kiện và hàng hóa khác.

Theo các chuyên gia thì các doanh nghiệp cũng không nên bi quan quá về tình hình kinh tế khó khăn bởi người tiêu dùng có thể cắt giảm chi tiêu ở những mặt hàng cao cấp nhưng những mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống thì sẽ không bị suy giảm nhiều. Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng đang có xu hướng chuyển sang dùng những mặt hàng có giá cả phải chăng mà Việt Nam lại đang có lợi thế ở điểm này. Các mặt hàng dệt may, giày dép, hạt tiêu, hạt điều… đang có ưu thế đối ở một số thị trường các nước. Cùng với đó là hiệu ứng của các thỏa ước, hiệp định thương mại song phương và đặc biệt việc gia nhập TPP (Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương)… sẽ mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp, tạo ra viễn cảnh mở rộng thị trường.

Dù đối diện với nhiều khó khăn nhưng các chuyên gia trong những ngành xuất khẩu chủ lực vẫn đưa ra những con số lạc quan. Cụ thể, dự kiến trong năm 2012 dệt may đạt mức tăng trưởng 25% với tổng doanh thu ước đạt 25 tỉ USD, trong đó xuất khẩu dự kiến khoảng 19,5 tỉ USD.

Ngành gỗ cho biết trong quý 1-2012 xuất khẩu qua thị trường Mỹ chiếm 35,6% tổng kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm đồ gỗ, sẽ là thị trường xuất khẩu chính của ngành gỗ trong thời gian tới. Ngoài ra, ngành gỗ cho biết sẽ mở rộng các thị trường Ấn Độ, Đông Âu, Ai Cập... xây dựng các đầu mối bán hàng tại các thị trường mục tiêu này.

Được biết đến như thủ phủ của ngành đồ gỗ khu vực Đông Nam Á, đồ gỗ Việt Nam đã tạo được thương hiệu, có khả năng cạnh tranh tốt với các đối thủ. Ngoài ra, nhu cầu sử dụng đồ gỗ của người tiêu dùng vẫn cao, nhiều thị trường tiềm năng còn bỏ ngỏ… là cơ hội cho ngành vượt qua khó khăn, khẳng định vị thế.

Ngành thủy sản đưa ra mục tiêu xuất khẩu đạt 6,5 tỉ USD trong năm 2012, trong đó châu Á, Nam Mỹ và châu Phi vẫn là những thị trường mục tiêu của ngành này. Chia sẻ về mục tiêu ông Hòe cho biết: Thủy sản sẽ tiếp tục chinh phục thêm những thị trường mới, tiềm năng khác như: Nam Mỹ, Châu Phi, Nga… Với ngành thủy sản, nhờ các thị trường mới cũng như chất lượng sản phẩm ngày càng được khách hàng tin tưởng.

Hà Linh