BIDV: Tiên phong kiến tạo giá trị vững bền

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong của một định chế tài chính hàng đầu tại Việt Nam. Với tầm nhìn dài hạn, chiến lược rõ ràng và những cam kết thực chất, BIDV không chỉ định hướng dòng vốn xanh, thúc đẩy chuyển đổi kinh tế xanh – tuần hoàn, mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp và cộng đồng trong hành trình kiến tạo giá trị bền vững cho hiện tại và tương lai. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Lê Ngọc Lâm – Tổng Giám đốc BIDV xoay quanh vấn đề này.

Ông đánh giá thế nào về vai trò của ngành ngân hàng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững và hiện thực hóa các mục tiêu ESG tại Việt Nam?

Trong bối cảnh các vấn đề về môi trường, xã hội ngày càng trở nên cấp thiết, phát triển bền vững và thực hành ESG đã trở thành mục tiêu và trọng tâm ưu tiên của các quốc gia, doanh nghiệp trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đạt Net Zero vào năm 2050. Ngành ngân hàng, vốn là “huyết mạch” của nền kinh tế đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong tiến trình thúc đẩy phát triển bền vững và hiện thực hóa các mục tiêu ESG của Quốc gia.

Thứ nhất, định hướng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực xanh, bền vững thông qua thúc đẩy tài chính xanh, bền vững, đóng góp vào quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế:

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam cần huy động 368 tỷ USD cho lộ trình Net Zero. Theo quy hoạch điện VIII điều chỉnh, giai đoạn 2026 – 2030, tổng nhu cầu vốn đầu tư phát triển nguồn điện năng lượng sạch, tái tạo của Việt Nam ước tính khoảng 110 tỷ USD. Thông qua tài chính xanh, ngân hàng có thể khuyến khích khách hàng chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng xanh/bền vững, đầu tư công nghệ tiết kiệm năng lượng, phát triển năng lượng tái tạo hoặc kinh tế tuần hoàn/carbon thấp,…

Thứ hai, thúc đẩy tài chính toàn diện Quốc gia:

Thông qua việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ, tiện ích, hệ thống ngân hàng giúp mọi người dân và doanh nghiệp đặc biệt là nhóm yếu thế tiếp cận những nguồn lực và dịch vụ tài chính thiết yếu. Việc mở rộng cơ hội tiếp cận tài chính không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giảm bất bình đẳng mà còn củng cố ổn định tài chính, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.

BIDV tiếp tục xác định “Xanh” là một trong các trụ cột trọng tâm ưu tiên trong chiến lược phát triển

Thứ ba, đóng góp vào sự phát triển toàn diện và bền vững của cộng đồng xã hội thông qua các hoạt động an sinh xã hội và các hoạt động tài trợ mang tính động lực chung:

BIDV thấm nhuần triết lý “cho đi để nhận lại”. Việc chủ động lan tỏa các giá trị tích cực và đóng góp thiết thực cho cộng đồng không chỉ thể hiện trách nhiệm xã hội của một định chế tài chính lớn, mà còn giúp chúng tôi củng cố niềm tin, tăng cường sự gắn kết và tạo dựng những giá trị bền vững cho chính ngân hàng.

BIDV được biết đến là một trong những ngân hàng tiên phong trong lộ trình tích hợp yếu tố ESG vào chiến lược phát triển. Ông có thể chia sẻ quá trình hình thành, tổ chức thực thi cũng như những điểm nhấn nổi bật trong chiến lược phát triển bền vững của BIDV?

Nhận thức từ sớm ý nghĩa của tăng trưởng xanh, bền vững đối với tổng thể nền kinh tế, đồng thời xác định trách nhiệm tiên phong của một ngân hàng thương mại nhà nước hàng đầu, ngay từ khi xây dựng Chiến lược kinh doanh giai đoạn 2021 - 2025 tầm nhìn đến năm 2030, BIDV đã xác định “hướng tới sự phát triển bền vững” là mục tiêu xuyên suốt trong hoạt động ngân hàng, đưa tín dụng xanh, tài trợ xanh trở thành ưu tiên trong chiến lược phát triển.

Giai đoạn 2026 - 2030, BIDV tiếp tục lựa chọn “Xanh” là một trong các trụ cột trọng tâm ưu tiên trong Chiến lược phát triển. Chúng tôi cũng xác định ESG chính là năng lực lõi, là động lực phát triển mới trong kỳ Chiến lược tới. BIDV phấn đấu trở thành ngân hàng dẫn đầu thị trường trong phát triển xanh, bền vững và thực hành ESG, đứng đầu về dư nợ tín dụng xanh, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội bảo vệ môi trường và phụng sự Tổ quốc.

BIDV tự hào là ngân hàng tiên phong trên thị trường xác định phát triển bền vững và thực hành ESG là một phần quan trọng trong Chiến lược phát triển kinh doanh tổng thể. Theo đó, chúng tôi đã thiết lập hệ thống mục tiêu cụ thể xoay quanh 3 trụ cột Môi trường – Xã hội – Quản trị với danh mục các giải pháp toàn diện để tích hợp các mục tiêu ESG vào hoạt động kinh doanh.

Trong hành trình “xanh hóa” danh mục tín dụng và phát triển hệ sinh thái tài chính xanh, đâu là những rào cản lớn nhất và BIDV đã ứng phó ra sao để vẫn đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững?

Tại Việt Nam, chuyển đổi xanh vẫn là lĩnh vực mới và đang trong giai đoạn khởi đầu. Điều này đặt ra không ít thách thức cho cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng, trong đó có BIDV.

Những khó khăn, thách thức chung đến từ môi trường bên ngoài:

Khuôn khổ pháp lý vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Việt Nam đã ban hành Danh mục phân loại xanh, nhưng vẫn thiếu hướng dẫn chi tiết về tiêu chí kỹ thuật, quy trình xác nhận dự án xanh. Chúng ta cũng chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể về quản lý rủi ro xã hội hay phát hành trái phiếu xanh/bền vững,… BIDV đã chủ động đề xuất kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền sớm hoàn thiện hệ thống khuôn khổ pháp lý để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy mạnh mẽ cho hoạt động tài chính xanh tại Việt Nam.

Các chính sách hỗ trợ cho các hoạt động ngân hàng xanh, tài chính xanh dù đã có nhưng chưa thực sự mạnh mẽ. Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước đã hoàn thiện Dự thảo Nghị định để trình Chính phủ về chính sách hỗ trợ lãi suất 2% cho các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG. Đây là một bước tiến quan trọng thể hiện quyết tâm thúc đẩy chuyển đổi xanh trên toàn nền kinh tế. Tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả, quy trình triển khai cần đơn giản, minh bạch và dễ tiếp cận; từ đó, khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, đổi mới công nghệ và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi xanh.

Thời gian tới, chúng tôi cũng mong muốn Chính phủ, Ngân hàng nhà nước và các Bộ ngành sớm ban hành hệ thống các cơ chế khuyến khích đa dạng và mạnh mẽ hơn nữa để thúc đẩy tổng thể mục tiêu tăng trưởng xanh của Việt Nam.

Nhận thức của thị trường về phát triển xanh, bền vững còn hạn chế. Chúng ta sẽ cần nhiều thời gian và nguồn lực để đào tạo, hỗ trợ thị trường thay đổi nhận thức về chuyển đổi xanh. Tại BIDV, chúng tôi luôn rất chú trọng công tác truyền thông, lan tỏa, góp phần nâng cao nhận thức của xã hội, khách hàng và cộng đồng doanh nghiệp về vấn đề này.

Bên cạnh đó, còn những trở ngại riêng mà bản thân các ngân hàng phải đối mặt:

Thứ nhất, vấn đề nhân sự. Nguồn nhân lực am hiểu và có kinh nghiệm trong lĩnh vực ESG còn khan hiếm. Nhận thức sớm về thực trạng này, BIDV đã triển khai các chương trình đào tạo ESG toàn diện, liên tục nâng cao năng lực cho cán bộ. Đồng thời, ngân hàng đẩy mạnh chính sách thu hút, tuyển dụng các chuyên gia chuyên ngành nhằm đáp ứng nhu cầu trong quá trình chuyển đổi xanh.

Thứ hai, dữ liệu. Hệ thống dữ liệu về lĩnh vực xanh như phát thải khí nhà kính, các dự án, khách hàng tiềm ẩn rủi ro môi trường, rủi ro xã hội vẫn còn thiếu hụt. Trước thực trạng này, BIDV đã chủ động đánh giá, rà soát và tiến hành thu thập, làm sạch, làm giàu hệ thống dữ liệu ESG nhằm phục vụ công tác quản trị nội bộ, giám sát, công bố thông tin. Chúng tôi cũng xác định đây là một hoạt động dài hạn, đòi hỏi sự đầu tư cả về thời gian và nguồn lực để triển khai hiệu quả.

Cuối cùng, theo tôi, phát triển bền vững đòi hỏi cân bằng giữa lợi ích và chi phí của mỗi ngân hàng. Đầu tư cho phát triển bền vững đòi hỏi chi phí lớn. Trong khi đó, những lợi ích mang lại thường là câu chuyện của tương lai. Với BIDV, chúng tôi xác định đây là con đường đúng đắn và kiên định theo đuổi. Đây đồng thời là khoản đầu tư dài hạn cho thế hệ tương lai, góp phần thúc đẩy quá trình tăng trưởng xanh, bền vững của quốc gia.

Các sản phẩm tài chính xanh như trái phiếu bền vững, khoản vay liên kết bền vững hay tín dụng xanh đang ngày càng đóng vai trò chiến lược trong hoạt động của BIDV. Ông có thể chia sẻ tầm nhìn và định hướng phát triển các công cụ tài chính bền vững này trong trung và dài hạn?

Trong trung và dài hạn, BIDV đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái tài chính bền vững toàn diện, bao gồm:

(i) Tiếp tục xác định mục tiêu dẫn đầu thị trường Việt Nam về tín dụng xanh. Bên cạnh tiếp tục triển khai các gói tín dụng xanh, BIDV đẩy mạnh phát triển các sản phẩm tài chính xanh, bền vững mới tại thị trường Việt Nam như cho vay theo chuỗi giá trị, tài trợ thương mại xanh, khoản vay liên kết bền vững,…

(ii) Phát triển mạnh thị trường trái phiếu xanh, bền vững và tư vấn cho khách hàng phát hành trái phiếu xanh, bền vững.

(iii) Nghiên cứu phát triển, bổ sung mới các khung tiêu chuẩn, chính sách tài chính bền vững theo thông lệ quốc tế.

(iv) Kiện toàn, phát triển hệ thống quản lý rủi ro môi trường – xã hội, đảm bảo dòng vốn được giải ngân đúng cho các dự án có tác động tích cực.

(v) Tích cực huy động nguồn vốn xanh từ trong nước, quốc tế để bổ sung nguồn lực dài hạn, chi phí hợp lý phục vụ tín dụng xanh.

(vi) Ứng dụng dữ liệu và công nghệ trong quản lý nội bộ, báo cáo và giám sát các hoạt động tài chính xanh cũng như ESG.

Là tổ chức tiên phong trong thực thi ESG, BIDV có thể chia sẻ những bài học kinh nghiệm nhằm giúp khối doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tiếp cận hiệu quả hơn với tài chính bền vững, cũng như nâng cao năng lực thực hành ESG?

Là một trong những ngân hàng tiên phong thúc đẩy ESG tại Việt Nam đồng thời có nền khách hàng doanh nghiệp rộng lớn nhất, BIDV nhận thấy doanh nghiệp – đặc biệt là khối SMEs – đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mang tính bước ngoặt. Từ thực tiễn đồng hành, chúng tôi rút ra 04 định hướng quan trọng để doanh nghiệp SMEs tiếp cận tốt hơn với tài chính bền vững và nâng cao năng lực ESG.

Thứ nhất, ESG là xu hướng tất yếu. Trước yêu cầu ngày càng khắt khe của các thị trường xuất khẩu lớn khi áp dụng cơ chế CBAM, chuỗi cung ứng xanh, tiêu chuẩn công bố thông tin,… việc tuân thủ ESG không còn là lựa chọn tự nguyện. Chuyển đổi xanh trở thành con đường tất yếu để doanh nghiệp duy trì khả năng cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị quốc tế. Những doanh nghiệp chủ động tích hợp ESG thường tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi, cải thiện năng lực cạnh tranh và gia tăng sức hút với nhà đầu tư.

Thứ hai, từng bước chuyển dịch hoạt động kinh doanh theo hướng xanh hóa, bắt đầu bằng các dự án nhỏ như tiết kiệm năng lượng, số hóa, quản lý rủi ro môi trường – xã hội hay quản lý chất thải. Đây là những bước đi vững chắc giúp doanh nghiệp từng bước “làm quen” với tiêu chí ESG mà không tạo áp lực đột ngột lên nguồn lực tài chính. Điều quan trọng là cần xác định được mục tiêu ESG rõ ràng và có những bước đi cụ thể để dần tiến tới mục tiêu đã đề ra.

Thứ ba, bám sát các dịch chuyển chính sách. Các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước và các ngân hàng thương mại đang mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn cho các dự án xanh, bền vững với chi phí thấp hơn. Doanh nghiệp SMEs cần chủ động nắm bắt để tiếp cận sớm các dòng vốn ưu đãi, các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và chuyển đổi số – xanh.

Thứ tư, củng cố nội lực là yếu tố mang tính quyết định. Doanh nghiệp cần xây dựng nền tảng quản trị minh bạch, nâng cao năng lực kế toán - báo cáo ESG, đào tạo nhân sự chuyên trách,… Đây là “hạ tầng mềm” quan trọng giúp doanh nghiệp sẵn sàng đáp ứng các tiêu chí, yêu cầu ngày càng chặt chẽ của chính sách và tiêu chuẩn xanh, đồng thời nâng cao khả năng tiếp cận tài chính bền vững.

BIDV cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, đặc biệt là khối SMEs thông qua cung cấp sản phẩm tín dụng xanh – bền vững phù hợp, triển khai đào tạo và hội thảo nâng cao năng lực ESG, tư vấn phát hành trái phiếu xanh – bền vững, hỗ trợ hoàn thiện báo cáo bền vững, kết nối với các chương trình hỗ trợ quốc tế,… Chúng tôi tin tưởng rằng khi có nhận thức đúng, chuẩn bị tốt và chủ động chuyển đổi, doanh nghiệp SMEs sẽ không chỉ tiếp cận được tài chính bền vững mà còn nâng cao sức cạnh tranh, phát triển dài hạn trong một nền kinh tế đang dịch chuyển mạnh mẽ sang tăng trưởng xanh.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguyệt Thắm (Vietnam Business Forum)