Ông Vũ Khắc Liên: “Người gắn kết văn hóa Việt – Nhật”

Ngay từ khi ra đời, Hội giao lưu Văn hóa Việt Nam - Nhật Bản đã xác định rõ tư tưởng, nhiệm vụ chính xuyên suốt chặng đường phát triển đó là tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa giữa hai nước; Hội sẽ làm đầu mối tiếp nhận sự giúp đỡ nhân đạo từ phía Nhật cho vùng sâu vùng xa; Đồng thời, tổ chức giảng dạy tiếng Nhật tại Việt Nam và đây được coi kim chỉ nam để Hội triển khai, thực hiện. Ông Vũ Khắc Liên là người gắn bó với Hội ngay từ khi mới thành lập và là người hiểu rõ từng bước phát triển của Hội cho đến ngày nay.

Năm 2013 là năm hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản, năm kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước để tìm hiểu rõ hơn về các hoạt động giao lưu văn hóa giữa hai nước trong những năm qua, tôi đã có dịp tiếp xúc với vị chủ tịch Hội giao lưu văn hóa Việt Nhật Tiến Sỹ Vũ Khắc Liên.

Hiện tại, ông đã bước vào ngưỡng tuổi 80 tuổi nhưng tôi nhận thấy ở ông nụ cười hiền ấm áp, khuôn mặt ông toát lên vẻ phúc hậu mà gần gũi đến lạ, tuy ông tuổi đã cao nhưng cử chỉ và hành động vẫn nhanh nhẹn mà chính xác. Cuộc trò chuyện của chúng tôi dường như không có chỗ đứng cho khoảng cách của hai thế hệ khác nhau, khi ông là người đã sống, trải qua những năm tháng gian khổ và hào hùng của dân tộc, còn tôi được sinh ra và lớn lên khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới.

Được biết ông là một trong những thành viên sáng lập ra Hội giao lưu văn hóa Việt - Nhật vào tháng 3 năm 1992. Trước đây, ông đã có khoảng thời gian làm việc ở Bộ văn hóa, sau là Bộ Văn hóa - Thông tin và giữ chức Thứ trưởng suốt 15 năm, giúp việc cho bốn đời Bộ trưởng. Tuy nhiên, điều khiến tôi khá bất ngờ ở ông đó là thái độ cởi mở, thân tình, tôn trọng người đối thoại, chứ không quan cách và giữ thái độ bề trên. Ở độ tuổi này, ông vẫn say xưa làm việc và cống hiến, chưa nghĩ đến nghỉ ngơi. Ông chia sẻ: “được làm việc và sống giữa bè bạn là niềm vui lớn nhất của ông”.

Ông gắn bó với Hội giao lưu văn hóa Việt – Nhật suốt 20 năm qua và hiện tại ông đang giữ chức Chủ tịch Hội kiêm giám đốc trung tâm tiếng Nhật Núi Trúc. Niềm mong mỏi của ông là tới đây sẽ có nhiều thế hệ trẻ giỏi tiếng Nhật, chiếc cầu ngôn ngữ đang hình thành sẽ nối hai dân tộc lại gần nhau, nối văn hóa giữa hai nước thêm gần gũi.

Về giao lưu văn hóa giữa hai nước, suốt thời gian qua Hội giao lưu văn hóa Việt -Nhật với Hội giao lưu văn hóa Nhật - Việt đã tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi như: Trình diễn nghệ thuật; Nhất là những dịp kỷ niệm lớn đã tổ chức bắn pháo hoa tại Công viên Thống Nhất; Kỷ niệm 20 năm quan hệ ngoại giao giữ hai nước 500 nghệ sỹ Nhật Bản đã biểu diễn, tuần hành quanh Hồ Gươm; Ba năm liền tổ chức lễ hội Hoa Anh Đào; Ngoài ra Hội còn tổ chức các đoàn nghệ thuật nhỏ sang giao lưu tại Nhật và được nhân dân Nhật đánh giá cao.

Trong viện trợ nhân đạo khi đất nước còn khó khăn, thông qua Hội giao lưu văn hóa Việt - Nhật, Hội giao lưu văn hóa Nhật - Việt đã quên góp rất nhiều để giúp đỡ những vùng khó khăn. Hãng thuốc Shionogi viện trợ không hoàn lại gần một triệu đô tiền thuốc chữa bệnh cho 14 bệnh viện các tỉnh nghèo, hàng chục xe cứu thương, cứu hỏa được gửi sang Việt Nam. Riêng ông chủ tịch Hội bên phía Nhật Sugi Ryotaro còn đỡ đầu nhiều trường nuôi dạy trẻ em thiệt thòi, một trường tiểu học ở vùng ATK được xây dựng nhờ tiền quên góp của một tổ chức bên phía Nhật Bản.

Điều đáng nói nhất, ông Liên chia sẻ vào những năm 1990 khi đất nước còn muôn vàn khó khăn thì bên phía Nhật gợi ý là tổ chức dạy tiếng Nhật ở Việt Nam. Một lớp học với 20 học viên và 2 giáo viên Nhật đã được mở vào năm 1991, trước cả khi thành lập Hội, lớp học tuy chật chội đi thuê, thầy trò ngồi ghế băng, bảng gỗ. Cũng chính lúc đó ông Keizo Obuchi – Tổng thư ký Đảng Dân chủ Tự do sau đó làm Thủ tướng Nhật Bản đã đến thăm lớp học và động viên thầy trò. Hình ảnh đó đã động viên thầy trò trong việc dạy và học tiếng Nhật.

Qua hơn 20 năm, Trung tâm tiếng Nhật Núi Trúc đã trở thành một địa chỉ dạy tiếng Nhật tin cậy ở Hà Nội, Hiện nay trung tâm có hơn 2000 học viên đang theo học, khoảng 70% là sinh viên các trường Đại học và Cao đẳng, số người từ Trung tâm sang Nhật học tập ngày càng nhiều.

Ông Liên chia sẻ, trung tâm được xây dựng khang trang như ngày nay nhờ hoàn toàn vào sự giúp đỡ từ phía Nhật Bản, đặc biệt là của ông Sugi Ryotaro khi ông là Tổng thư ký sau đó là Chủ tịch Hội giao lưu văn hóa Nhật - Việt. Ông là lưỡng quốc Đại sứ thiện chí Nhật Việt, đồng thời là Đại sứ đặc biệt Việt - Nhật. Ông có niềm yêu quý Việt Nam sâu sắc, chính từ ông bao nhiêu dự án đã được đề xuất và thực hiện như: viện trợ giấy in, xe máy cho vùng khó khăn; Chăm sóc trẻ em thiệt thòi; Tổ chức Đại nhạc hội và giải thưởng nghệ thuật mang tên Sugi. Ông Sugi Ryotaro đã có những đóng góp to lớn trong việc mở rộng mối quan hệ văn hóa giữa hai nước. Khi nhắc đến việc ông Sugi Hyotaro chuyển sang công tác ngoại giao thôi giữ chức ở Hội giao lưu văn hóa Nhật – Việt thì tôi cảm nhận sâu sắc sự tiếc nuối trên khuôn mặt và mái tóc đã ngả màu bạc của ông Vũ Khắc Liên.

Ngày nay mối quan hệ giữa hai Hội đã chuyển dần từ giúp đỡ sang hợp tác. Tuy nhiên tình cảm giữa những người làm công tác văn hóa hai nước vẫn thăm thiết và bền vững như xưa.

Nhờ những đóng góp của ông Vũ Khắc Liên quan hệ hai nước vẫn tiếp tục phát triển. Ghi nhận những đóng góp đó Thiên hoàng Nhật Bản đã phong tặng Ông Huân chương “Mặt trời mọc, ánh dương vàng” là Huân chương cao quý của chính phủ Nhật tặng cho người nước ngoài. Ông Vũ Khắc Liên xứng đáng là người gắn kết văn hóa Việt – Nhật.

Hương Thu