Sức ép tăng giá ngày càng lớn

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7 năm nay tăng 2,68% so với tháng 12 năm trước và tăng 7,29% so với cùng kỳ. Như vậy, bình quân 7 tháng đầu năm nay so với 7 tháng đầu năm trước, CPI tăng 6,81%, mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Tuy nhiên giá cả lại đang chịu sức ép tăng thêm do các mặt hàng thiết yếu tăng. Sức mua giảm, đời sống khó khăn, giá cả nửa cuối năm đang là nỗi lo của người tiêu dùng.

Sau nửa năm giá cả tương đối dễ chịu, một số mặt hàng còn giảm giá như thịt lợn, những người nội trợ lại cảm thấy giá cả nóng trở lại, qua các mặt hàng thông thường, như rau xanh, thực phẩm. Sau việc tăng giá xăng, quyết định tăng giá điện vào chiều tối qua (31.7) đã làm cho các nỗ lực bình ổn giá hàng hóa khó khả thi. Nhiều mặt hàng, trong đó chủ yếu là thực phẩm, bắt đầu rục rịch tăng giá.

Lại lo tăng giá

Một số đầu mối thông báo các mức giá mới trong thời điểm này, tăng giá nhiều nhất vẫn là thực phẩm thiết yếu như nước mắm, dầu ăn, bánh kẹo, sữa..., tùy sản phẩm sẽ tăng từ 5 – 15% mỗi mặt hàng. Một số cửa hàng bán lẻ còn lo xa, “ôm” hàng với mức giá cũ để bán rải rác cho đợt tới, tránh “bão” tăng giá. Thời điểm này, giá cácloại thực phẩm ngoại nhập như bánh kẹo, thực phẩm đóng hộp... đã nhích lên. Giá thực phẩm tươi sống cũng ghi nhận mức tăng đáng kể. Mặt hàng thủy hải sản tươi sống đã nhích giá thêm 5.000 – 10.000đ/kg so với trước đây và được các tiểu thương lý giải do nguồn hàng tăng lên vì ảnh hưởng giá xăng đến chi phí đánh bắt, vận chuyển hàng. Thịt lợn tăng 5.000 - 10.000 đồng/kg, gia cầm tăng 10.000 - 15.000 đồng/kg. Rau quả cũng tăng giá được lý giải do thời tiết miền Bắc mưa nhiều ngày ảnh hưởng tới sản xuất.

Mặt hàng sữa tươi, sữa bột cũng rục rịch tăng. Các cửa hàng nhìn nhau và tăng giá, cũng như dự đoán xu hướng giá sẽ tăng, nên điều chỉnh giá bán, tạo nên mức chênh lệch giá đáng kể.

Trong khi người dân cảm nhận thấy giá cả các mặt hàng tiêu dùng đang nóng lên, qua các chi phí thiết yếu như thực phẩm, học hành, chữa bệnh, thì các chuyên gia kinh tế lại lo ngại giá cả bị đẩy tăng mạnh từ nguyên nhiên liệu đầu vào tăng và chính sách tiền tệ nới lỏng. Ngân hàng và các công ty tài chính chào mời các gói cho vay tiêu dùng với cơ chế thoáng hơn, lãi suất cạnh tranh hơn. Gần đây một số NH còn đưa ra mức lãi suất 0% khuyến khích cho vay tiêu dùng trong một vài tháng đầu tiên. Lãi suất cho vay thương mại đã giảm xuống 11 – 13% thay vì các mức phổ biến 15% vào đầu năm. Vay tiền giờ đây cũng không khó như thời điểm 1 năm trước đây. Gói hỗ trợ mua nhà ở giá rẻ trị giá 30.000 tỷ cũng được thúc giục triển khai. trong suốt tháng 7 Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng trên thị trường mở, nên nhiều chuyên gia dự báo, CPI có thể tăng tốc trong những tháng tiếp theo nhờ sự tiếp sức của chính sách tiền tệ nới lỏng.

Lực đẩy hỗ trợ giá

Từ 1/8, giá bán điện tăng 5%. Quyết định của Tập đoàn điện lực VN (EVN) gây bất ngờ cho thị trường. Bởi chỉ 1 ngày trước đó, tại buổi họp báo ngày 30/7, người phát ngôn của Chính phủ - Bộ trưởng Vũ Đức Đam chia sẻ với báo giới rằng, rút kinh nghiệm các lần trước, lần này Chính phủ đã yêu cầu EVN phải có kế hoạch tuyên truyền để giải thích, lấy ý kiến phản hồi của cộng đồng để có điều chỉnh cần thiết về biện pháp cụ thể khi tăng giá điện. Người dân và DN đều bất ngờ bởinh là cách EVN tăng giá điện vào thời điểm thông điệp của người phát ngôn Chính phủ vừa khẳng định.

Trong khi nền kinh tế chưa giải quyết được những vấn đề nội tại, DN tiếp tục khó khăn chồng chất, thì việc tăng giá điện chắc chắn chất thêm gánh nặng chi phí lên vai DN. Sức mua của người dân xuống thấp, DN đang phải nỗ lực để thúc đẩy sức mua, thực hiện nhiều giải pháp kích cầu, khuyến mại. Trong khi đó, giá nguyên nhiên vật liệu, giá nhân công tăng, giá bán khó tăng thêm, khiến DN chật vật. Lại thêm cú sốc tăng giá điện, đồng nghĩa với chi phí đầu vào tăng thêm, giảm sức cạnh tranh của DN.

EVN cho biết việc điều chỉnh giá bán điện lần này để bù đắp một phần chi phí phát điện tăng lên do tăng giá than và tăng giá khí, đặc biệt là giá than từ ngày 20-4-2013 tăng 37-41% tùy loại than. Đó mới là tính riêng giá bán than tăng được bù đắp bằng giá điện, còn khoản lỗ khổng lồ 20.000 tỷ đồng mà EVN công bố mới đây vẫn chưa được đụng tới. Khoản này phát sinh do tỷ giá và tiền dầu phát điện những năm trước đây.

Phụ họa cho lực đẩy giá cả trong nước, giá xăng dầu quốc tế cũng vừa trải qua một đợt tăng. Giá bán lẻ xăng dầu trong nước cũng vừa được điều chỉnh tăng thêm. Vụ xăng dầu tăng giá hôm 17/7 sẽ phản ánh vào mức tăng CPI của tháng 8 này. Tháng 7 đã ghi nhận mức tăng đáng kể của CPI , trong đó nhóm giao thông có mức tăng cao nhất 1,34% so với tháng trước do tác động từ việc tăng giá xăng dầu liên tục của hai ngày 14/6 và 28/6.

Giá điện và giá xăng dầu là hai mặt hàng nhà nước vẫn phải kiểm soát bởi nó tác động đến vô số các ngành, lĩnh vực khác. Khi các mặt hàng này được phép tăng giá, lực đẩy tăng giá tiêu dùng trong nước rất lớn.Theo một tính toán của lãnh đạo Tổng cục Thống kê, việc tăng giá điện 5%, chắc chắn chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8-2013 và CPI cả năm sẽ có ảnh hưởng.

Theo thông lệ, giá cả cuối năm thường đắt đỏ hơn so với đầu năm, do sức cầu trong nước tăng cao cùng với các dịp lễ tết truyền thống. Tuy giá cả đầu năm có vẻ dễ chịu, nhưng nửa cuối năm nay đang gây nhiều lo lắng do giá điện, giá xăng dầu tăng mạnh. Bên cạnh đó, còn có mức tăng giá viện phí cũng từ 1/8. Một báo cáo đáng chú ý của Nielsen đưa ra mới đây cho thấy, đa số người VN đang lo lắng giá điện, xăng dầu và thực phẩm sẽ tăng trong 12 tháng tới. cCỉ số niềm tin người tiêu dùng Việt Nam giảm một điểm xuống 95 điểm trong quý II, trong khi chỉ số này đang tăng trở lại trên toàn cầu. Với niềm tin xuống thấp, người dân tiếp tục xiết chặc chi tiêu, triển vọng phục hồi kinh tế chưa mấy sáng sủa.

Trong khi đó, Chính phủ khẳng định đang tìm giải pháp hỗ trợ DN. Các giải pháp hiện chưa thật sự rõ ràng và mạnh mẽ, nhưng giá cả đầu vào tăng lại thêm thúc ép khó khăn đối với DN trong thời điểm này.

Lê Minh