Sản xuất công nghiệp phục hồi chậm

Từ đầu năm đến nay, sức mua của người dân vẫn chưa hồi phục; lãi suất ngân hàng mặc dù có giảm nhưng do tiêu thụ sản phẩm khó khăn nên việc vay vốn để đầu tư của các doanh nghiệp còn hạn chế,... Những yếu tố bất lợi trên đã tác động không nhỏ đến giá thành sản phẩm, tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ, cũng như hoạt động sản xuất và chương trình đầu tư phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, quý 3 năm nay, các chỉ số về sản xuất công nghiệp đã tăng trưởng tốt hơn, tồn kho giảm cho thấy một số nỗ lực của Chính phủ Việt Nam đã có hiệu quả.

Tồn kho giảm dần

Số liệu của Bộ Công Thương cho thấy, 9 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 5,4%, đây là mức tăng trưởng cao hơn so với cùng kỳ của năm 2012 (9 tháng năm 2012 so với 9 tháng năm 2011 tăng 4,8%). Tính đến hết tháng 8/2013, chỉ số tiêu thụ toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 10,1% so với cùng kỳ, trong đó tiêu thụ tăng cao ở những nhóm hàng như: sản xuất hàng may sẵn, sản xuất da và sản phẩm có liên quan, sản xuất giày dép, sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic, sản xuất thiết bị điện, xe có động cơ... tăng trưởng trên 20%.

Chỉ số tồn kho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đã giảm dần qua các tháng, thời điểm 1/1/2013, tăng 21,5%, thời điểm 1/6/2013 tăng 9,7%, đến thời điểm 1/9/2013 tăng còn 9,3% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, chỉ số tồn kho đã giảm được 12,2 điểm phần trăm trong khoảng thời gian trên.

Nếu so sánh với cùng thời kỳ, chỉ số tồn kho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đến thời điểm tháng 9/2012 tăng 20,4% so với cùng thời kỳ năm 2011 thì tồn kho thời điểm hiện nay chỉ tăng 9,3% so với cùng thời kỳ năm 2012. Đây là mức tăng chỉ số tồn kho thấp hơn một nửa so với mức tăng của cùng kỳ năm trước. Những ngành có chỉ số tồn kho giảm nhiều là ngành: sản xuất xi măng, linh kiện điện tử, thiết bị truyền thông, xe có động cơ, sản xuất chế biến thực phẩm, sản xuất vải dệt thoi...

Trên cơ sở nghiên cứu biến động của chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP), chỉ số tiêu thụ và chỉ số tồn kho từ đầu năm 2012 đến nay có thể thấy rằng chỉ số tồn kho liên tục giảm nhanh, chỉ số tiêu thụ đang trong xu hướng tăng dần, trong khi chỉ số sản xuất công nghiệp tăng chậm đã cho thấy những ngành có chỉ số tồn kho giảm trong thực tế chưa hẳn do tiêu thụ tốt (được phản ánh thông qua chỉ số tiêu thụ) mà do nhiều doanh nghiệp đã tiết giảm sản xuất.

Tăng trưởng còn chậm

Sản xuất công nghiệp 9 tháng năm 2013 có tăng trưởng và tăng trưởng cao hơn mức tăng trưởng của cùng kỳ năm 2012 nhưng so với cùng kỳ những năm trước đó thì vẫn còn ở mức thấp, điều này cho thấy sản xuất của ngành vẫn còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, thông qua mức tăng trưởng hàng tháng của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và tăng trưởng của ngành điện, có thể thấy sản xuất có dấu hiệu của sự phục hồi.

Trong các nhóm sản xuất thuộc nhóm ngành công nghiệp chế biến, có một số mặt hàng sản xuất tăng cao đã phần nào hỗ trợ cho sự suy giảm của nhóm và tập trung ở nhóm các mặt hàng có tỷ trọng lớn và có thị trường xuất khẩu ổn định như dệt may, giầy dép; thị trường trong nước tiêu thụ tốt như: sản phẩm thiết bị điện, xe có động cơ... Điều này cho thấy công tác phát triển thị trường cả trong và ngoài nước rất quan trọng, đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy phát triển sản xuất.

Ngành khai khoáng có mức tăng trưởng giảm, tập trung ở những sản phẩm là nguyên liệu đầu vào của sản xuất như than, đá, cát, sỏi, đất sét... điều này đã phản ánh thực tế khi sản xuất suy giảm, nhu cầu sử dụng nguyên, nhiên liệu giảm, sản xuất vì thế giảm theo.

Khó khăn lớn trong sản xuất công nghiệp hiện nay vẫn là tiêu thụ sản phẩm, vì thế các doanh nghiệp không đầu tư phát triển sản xuất. Một số ngành như dệt may, giày dép lại gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và nhập khẩu nguyên phụ liệu do có sự tranh mua nguyên liệu từ các quốc gia khác, các nhà cung cấp lợi dụng việc khan hiếm nguồn nguyên phụ liệu để cố tình trì hoãn việc giao hàng đẩy giá tăng lên từ 10% đến 15% đã ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện những đơn hàng xuất khẩu. Vì vậy, song song với việc tiếp tục củng cố vị trí tại các thị trường xuất khẩu truyền thống và mở rộng thêm các thị trường tiềm năng, các doanh nghiệp cần chủ động nguồn lực, đầu tư thiết bị công nghệ phát triển công nghiệp hỗ trợ, từng bước chủ động cung ứng nguyên phụ liệu.

Hương Giang