Thanh kiểm tra khối DN FDI: Truy thu hơn 200 tỷ đồng tiền thuế

Kết quả thanh kiểm tra sơ bộ mới đây do Tổng cục Thuế tiến hành với khối DN FDI đã cho thấy nhiều kẽ hở trong quản lý nguồn thu ngân sách Nhà nước (NSNN). Từ lỗ biến thành lãi, từ lãi ít thành lãi khủng, 122 doanh nghiệp FDI đã bị phát hiện chuyển giá. Tổng số tiền bị buộc truy thu hơn 200 tỷ đồng. Khai lỗ nhiều, lợi nhuận của các DN này chỉ tương đương lãi suất trái phiếu kho bạc.

Theo đó, tính đến tháng 9 vừa qua, ngành thuế đã kiểm tra lại toàn bộ kết quả kinh doanh trong 5 năm, từ năm 2007 đến 2012 đối với 122 doanh nghiệp tại 23 tỉnh, thành. Kết quả, các doanh nghiệp này đã buộc phải điều chỉnh giảm lỗ phát sinh và giảm chuyển lỗ tổng số tiền là 2.252 tỷ đồng. Trong đó, giảm lỗ phát sinh 1.870 tỷ đồng, giảm số lỗ được chuyển vào kỳ tính thuế thực hiện thanh tra, kiểm tra là 335 tỷ đồng. Qua đó, tổng số tiền thu nhập chịu thuế của các DN này tăng lên là 2.599 tỷ đồng. Trong đó, các DN FDI phải tăng thu nhập chịu thuế của kỳ tính thuế sau thời kỳ thanh tra, kiểm tra, tức từ năm 2013 trở đi là 839 tỷ đồng. Hầu hết các DN này hoạt động trong lĩnh vực dệt may, da giày, chế biến lương thực thực phẩm, ngoài ra, còn có DN hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, xây dựng. Đều là những DN sử dụng đông lao động - một trong những mánh khóe lách của DN, khai tăng số lao động nhằm giảm thuế thu nhập DN (TNDN).

Đứng đầu cả nước về số thuế truy thu FDI chuyển giá là Hà Nội với 98 tỷ đồng, TP.Hồ Chí Minh với hơn 15 tỷ đồng, Thái Bình hơn 7 tỷ đồng, Quảng Ninh, Lâm Đồng hơn 5 tỷ đồng, Hải Phòng 1,3 tỷ đồng. Trong đó, giá trị giảm lỗ lớn nhất là ở TP.Hồ Chí Minh với số lỗ giảm là 362 tỷ đồng. Tổng số thu nhập tăng lên phải chịu thuế lớn nhất là DN FDI ở Hà Nội với hơn 1.223 tỷ đồng.

Được biết trước khi có cuộc thanh kiểm tra này, Tổng cục Thuế cũng đã có cuộc tổng rà soát kết quả kinh doanh những năm gần đây đối với 5.531 doanh nghiệp FDI, chiếm khoảng gần 60% số doanh nghiệp FDI cả nước đang hoạt động trên cả nước. Qua đó, bức tranh lãi lỗ của các DN này cho thấy nhiều dấu hiệu đáng lo ngại.

Trong 5.531 doanh nghiệp FDI được kiểm tra trên, có tới 3.175 doanh nghiệp có số lỗ lũy kế đến thời điểm đánh giá, chiếm 57,4%. Đặc biệt, có 529 doanh nghiệp báo cáo lỗ nhưng vẫn tăng trưởng doanh thu, tập trung vào các ngành: dệt, may, da giày, dịch vụ hỗ trợ kinh doanh, chế biến và bảo quản nông sản, lâm sản, thuỷ sản...Cùng với việc thường xuyên kê khai thua lỗ, các DN FDI này còn thường xuyên đề nghị hoàn thuế và không ngừng đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Trong khi đó, cũng hoạt động trong cùng điều kiện môi trường sản xuất kinh doanh như vậy, các DN độc lập khác trong nước vẫn kê khai có lãi và nộp thuế TNDN.

Tính theo địa bàn, nhiều tỉnh, thành phố tuy thu hút vốn FDI khá nhưng tỷ lệ FDI báo lỗ qua các năm cũng luôn luôn trên dưới 50%. Tại TP.Hồ Chí Minh, hiện tượng báo lỗ phổ biến nhất là ở các DN FDI hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, gia công hàng xuất khẩu. Hiện, địa bàn này có 3.281 DN FDI đang hoạt động thì trên 50% số DN kê khai thua lỗ. Ở Đà Nẵng, tính đến ngày 31/12/2012, trong 157 DN FDI đang hoạt động ở thành phố này thì đã có 69 DN thường xuyên kê khai thua lỗ.

Tổng cục Thuế cho biết, dấu hiệu chuyển giá đã diễn ra từ nhiều năm nay. Ngay từ năm 2005, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 117/2005/TT-BTC hướng dẫn xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên liên kết. Tuy nhiên, suốt từ năm 2006 đến 2009, Bộ Tài chính hầu như chưa xử lý được trường hợp chuyển giá nào. Do vậy, tình trạng chuyển giá ngày càng gia tăng, phức tạp và với mức độ lớn, làm thất thu cho NSNN. Nhất là trong bối cảnh số thu NSNN ngày càng khó khăn. Vì vậy, một mặt tạo mọi điều kiện tốt nhất cho cộng đồng DN nộp thuế, mặt khác thời gian tới ngành thuế sẽ tiến hành thanh kiểm tra liên tục với những DN có dấu hiệu vi phạm chính sách thuế, xử lý nghiêm các trường hợp trốn thuế, gian lận thuế.

Hiền Anh