VDB và các giải pháp sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA từ Nhật Bản

Hiện nay, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) đang nỗ lực đề ra các giải pháp hữu hiệu để sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA từ Nhật Bản. Đặc biệt, VDB đã và đang tăng cường tìm kiếm các dự án phù hợp đối tượng cho vay, ưu tiên các dự án sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường và mang tính chất phát triển bền vững. Xung quanh vấn đề này, Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc phỏng vấn bà Đào Dung Anh - Phó Tổng giám đốc VDB. Hà Thu thực hiện.

 9 tháng đầu năm 2014, vốn ODA giải ngân tăng 10% so với cùng kỳ, đây được xem là kết quả đột phá trong hoàn cảnh hiện tại và Nhật Bản vẫn là đối tác quan trọng với nhiều dự án ODA lớn được ký kết. Vậy bà đánh giá như thế nào kết quả này?

 Kết quả nêu trên đã phản ánh những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Nhật Bản trong việc thúc đẩy giải ngân các chương trình, dự án ODA trong thời gian gần đây. Cụ thể là Hội nghị thúc đẩy giải ngân các chương trình, dự án ODA ngày 29/3/2014 giữa Ban chỉ đạo quốc gia ODA và vốn vay ưu đãi phối hợp với nhóm 6 ngân hàng phát triển bao gồm: Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB); Ngân hàng Thế giới (WB); Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA); Cơ quan phát triển Pháp (AFD); Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW), Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc (Korea Eximbank). Hội nghị đã chỉ ra những thách thức trong việc triển khai các dự án ODA, đồng thời đưa ra các nhóm giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án ODA. Chính phủ Việt Nam đã tích cực phối hợp với các nhà tài trợ để tổ chức các cuộc họp, rà soát các dự án chậm giải ngân trong năm 2014, từ đó tìm ra những dự án cần tháo gỡ và đưa ra các giải pháp cụ thể để tháo gỡ cho những chương trình, dự án chậm tiến độ, vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án.

 Đối với VDB, đâu là thách thức và cơ hội trong quá trình sử dụng nguồn vốn ODA của Nhật Bản trong thời gian qua ?

 Hiện nay VDB đang quản lý 25 Chương trình, dự án cho vay lại nguồn vốn vay ODA Nhật Bản theo ủy quyền của Bộ Tài chính, không chịu rủi ro tín dụng và 02 dự án VDB chịu rủi ro tín dụng thuộc Chương trình sử dụng tiết kiệm hiệu quả năng lượng và phát triển năng lượng tái tạo vay vốn JICA. Các dự án đã bước đầu phát huy hiệu quả, trả nợ đầy đủ và đúng hạn, không phát sinh nợ quá hạn. Năm 2014 ký thêm 01 Hiệp định vay mới vốn JICA của dự án Đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây với số vốn vay là xấp xỉ 18,5 tỷ JPY.Trong 9 tháng đầu năm 2014 doanh số cho vay 48,31 tỷ JPY, thu nợ gốc đạt xấp xỉ 15 tỷ JPY.

Theo tôi, đặc điểm của nguồn vốn ODA Nhật Bản là có điều kiện tín dụng ưu đãi: thời gian cho vay, thời gian ân hạn dài, lãi suất thấp tạo điều kiện cho chủ đầu tư triển khai dự án hiệu quả, đặc biệt đối với những dự án thuộc lĩnh vực có thời gian thu hồi vốn dài và có tính chất an sinh xã hội. Các dự án được tài trợ bằng nguồn vốn ODA Nhật Bản phần lớn sử dụng công nghệ hiện đại, nhà thầu Nhật Bản có tính chuyên nghiệp cao. Phía Việt Nam còn nhận được sự hỗ trợ tích cực của các chuyên gia Nhật Bản có kinh nghiệm thông qua các gói hỗ trợ kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực của cơ quan thực hiện dự án, chủ đầu tư cũng như cơ quan cho vay lại. Về phía Chính phủ Việt Nam thời gian qua cũng đã rất nỗ lực trong việc hoàn thiện hành lang cơ chế chính sách cũng như môi trường đầu tư, thực hiện dự án nhằm tạo điều kiện cho các chủ đầu tư được tiếp cận và sử dụng nguồn vốn vay này.

Theo tôi, về cơ bản VDB không có khó khăn trong việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA Nhật Bản, nếu có chỉ là các khó khăn chung trong việc cho vay, quản lý cho vay đối với các dự án ở thời điểm hiện nay khi mà công tác triển khai các dự án mới gặp khó khăn do tác động của khủng hoảng kinh tế, gây ảnh hưởng đến năng lực tài chính của chủ đầu tư, thu hẹp thị trường đầu ra, tăng chi phí đầu vào…Thêm vào đó, tiến độ thực hiện ở một số dự án còn bị chậm do khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng đến việc làm tăng tổng mức đầu tư, giảm hiệu quả dự án, hiện tượng trên xảy ra một phần cũng do năng lực Ban quản lý dự án và chủ đầu tư còn hạn chế.

Bà có thể cho biết giải pháp quan trọng để VDB vượt qua khó khăn, sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA của Nhật Bản?

Giải pháp của VDB để sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA Nhật Bản đó là kết hợp hài hòa giữa thủ tục của nhà tài trợ với các thủ tục và quy định trong nước, tích cực xúc tiến các khoản vay ODA Nhật Bản theo dạng khoản vay 02 bước (two-step loan) - các khoản vay này được áp dụng cơ chế cho vay trong nước nên rất thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện. Về phía VDB đã và đang tăng cường tìm kiếm các dự án phù hợp đối tượng cho vay của các chương trình, có chủ đầu tư có năng lực tài chính, năng lực thực hiện dự án, ưu tiên các dự án sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường và mang tính chất phát triển bền vững.