Công ty cổ phần Cấp nước Sơn La: Chờ tháo gỡ điểm nghẽn

Đối với cán bộ, công nhân viên Công ty cổ phần Cấp nước Sơn La năm 2014 vừa qua có cả niềm vui xen lẫn băn khoăn. Vui bởi kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt nhưng còn trăn trở vì những dự định vẫn chưa thực hiện được do vướng mắc về vốn và chính sách.

Những kết quả ấn tượng

Năm 2014, kết quả sản xuất, kinh doanh của Công ty đều rất ấn tượng. Ông Bùi Văn Đính, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Cấp nước Sơn La chia sẻ: Là doanh nghiệp sản xuất, cung cấp nước sạch cho các đô thị trên toàn tỉnh, Công ty phải thực hiện song hành hai mục tiêu: vừa sản xuất kinh doanh hiệu quả vừa phục vụ tốt nhu cầu dân sinh, xã hội. Xác định trách nhiệm phục vụ đặt lên trước, nên ngoài tăng sản lượng nước đáp ứng nhu cầu của người dân, Công ty luôn coi trọng việc cấp nước đến các địa bàn khó, khu vực cao, xa cuối mạng lưới như tại các khu: Huội Hin, Cầu đường, Bó Cón (TP Sơn La) và nhiều nơi ở huyện Thuận Châu, Mộc Châu…Theo yêu cầu của tỉnh và thành phố Sơn La, Công ty cũng đã mở rộng mạng lưới phục vụ cho các khu tái định cư, địa bàn chưa có nước sạch.

Điểm nhấn trong 2 năm 2013 - 2014 là Công ty đã tích cực thực hiện nhiều giải pháp chống thất thoát nước và đạt được kết quả tốt. Nếu như trước năm 2013, tỷ lệ thất thoát luôn ở mức báo động, tới trên 30% trong toàn Công ty, thậm chí một số đơn vị trên 36% thì đến đầu năm 2014 đã giảm xuống còn 26,5% và cuối năm 2014 còn 19,4%. Các chi phí sản xuất như điện, hóa chất cũng giảm mạnh. Cụ thể, công suất tiêu hao điện đầu năm vẫn ở 0,43 Kwh/m3 thì đến cuối năm 2014 còn 0,37 Kwh/m3…Cùng với giảm thất thoát và chi phí, chất lượng dịch vụ gia tăng đáng kể; khách hàng được sử dụng đủ lưu lượng và áp lực, kể cả ở những điểm bất lợi cao xa cuối mạng. Có được thành công đó một phần cũng do Công ty tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ trong quản lý và sản xuất; đồng thời có nhiều đổi mới trong công tác quản trị doanh nghiệp theo hướng hiện đại, chiều sâu và hiệu quả. Do vậy, đời sống, thu nhập của cán bộ, công nhân viên đảm bảo ổn định, qua đó củng cố được niềm tin của người lao động đối với Ban lãnh đạo Công ty. Năm 2014, số hộ khách hàng đạt 43.100 hộ (tăng hơn 4% so năm 2013); sản lượng nước thương phẩm đạt 10,2 triệu m3 (tăng hơn 5% so năm 2013); Doanh thu đạt 88 tỷ đồng (tăng 10% so năm 2013); Lợi nhuận đạt 2,0 tỷ đồng (tăng gần 83% so năm 2013).

Còn những băn khoăn

Ngành cấp nước ở Việt Nam đang trong quá trình phát triển nên có nhu cầu nguồn vốn đầu tư rất lớn. Sơn La cũng nằm trong bối cảnh đó, thậm chí còn cấp bách hơn nhiều bởi trong mấy năm gần đây thực trạng hệ thống cấp nước tại thành phố và các thị trấn huyện đều cũ nát, nhỏ lẻ và chắp vá do được đầu tư qua nhiều giai đoạn, bằng nhiều nguồn vốn khác nhau (ngoại trừ dự án ODA Pháp, nhưng cũng đã đưa vào được 10 năm). Không những thế, công nghệ áp dụng trước đây khá lạc hậu, công suất và năng lực phục vụ đều quá tải trong khi nhu cầu về nước sạch trong các đô thị tăng chóng mặt. Trong khi các nguồn nước đang khai thác đều nhỏ lẻ, phân tán với nhiều giếng khoan chỉ có công suất nhỏ 10-30m3/h, lại đã khai thác nhiều năm nên đang ở giai đoạn suy thoái, giảm lưu lượng và một số nguồn nước còn bị ô nhiễm do hậu quả của biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường kém dẫn đến phải hủy bỏ ngừng khai thác trong thời gian tới. Hơn thế, ở một số địa bàn các xã, phường phía đông nam của Thành phố, khu vực ngã 3 Cò Nòi Mai Sơn,… thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng nhưng chưa thể sớm khắc phục được.

Thực trạng đó đang đặt ra nhu cầu nguồn vốn đầu tư cải tạo nâng cấp và mở rộng hệ thống cấp nước tại Sơn La rất lớn. Để giải quyết tình trạng này, trong mấy năm gần đây, Công ty đã có nhiều nỗ lực trong việc tìm kiếm nguồn vốn (vay thương mại, ODA, tài trợ nước ngoài…) nhưng chưa hiệu quả. Với những dự án nhỏ và cấp thiết, Công ty đã phải huy động vốn thương mại ngắn hạn và huy động của cán bộ, công nhân viên. Nhưng đối với những dự án lớn không thể áp dụng hình thức vay này bởi lãi suất vay cao, thời gian trả nợ ngắn, điều kiện vay khắt khe là phải thế chấp, Công ty cũng đang xúc tiến tìm kiếm đối tác, kêu gọi góp vốn cùng đầu tư, quản lý khai thác và kinh doanh.

Cho đến nay với sự nỗ lực và thiện chí cao từ hai đối tác là Công ty VBIC và Công ty cấp nước Sơn La, dự án “Xây dựng nhà máy nước sạch Bản Mòng và tuyến ống truyền tải” (dự án lâu nay chưa tìm được nguồn vốn) đã được lập. Liên danh dự kiến, Công ty VBIC Sơn La sẽ xây dựng nhà máy tại xã Hua La - TP Sơn La. Công trình chính gồm đầu tư thêm nhà máy nước công suất năm 2020 là 20.000 m3/ngày, năm 2030 là 30.000 m3/ngày cùng đường ống truyền tải để cấp nước cho khu vực đông nam TP Sơn La. Dự án đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương (tại QĐ số 3712/UBND-KTTH ngày 24/12/2014) nhưng chưa triển khai được vì thiếu cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể.

Trong Quyết định 1929-QĐ-TTg ngày 20/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ đã có cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ dự án trong lĩnh vực cấp nước:…được hưởng ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước theo quy định pháp luật; giá nước được tính đúng, tính đủ, bảo đảm hoàn vốn đầu tư, kinh doanh có lãi và thu hút nhà đầu tư…Nghị định 124/2011/NĐ-CP ngày 28/12/2011 của Chính phủ cũng nêu: Dự án đầu tư xây dựng cấp nước được Nhà nước hỗ trợ đầu tư xây dựng công trình hạ tầng ngoài hàng rào như cấp điện, đường; hỗ trợ chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng khi triển khai dự án cấp nước tại các đô thị; hỗ trợ chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng và một phần chi phí đầu tư xây dựng công trình khi triển khai dự án cấp nước cho những vùng đặc biệt khó khăn về nguồn nước, dân tộc ít người, miền núi và hải đảo; ưu tiên sử dụng nguồn tài chính ưu đãi cho dự án đầu tư cấp nước, ưu tiên hỗ trợ lãi suất sau đầu tư các dự án cấp nước sử dụng vốn vay thương mại (điều 30).

Ông Bùi Văn Đính cho biết: Chúng tôi đã đề xuất và mong muốn tỉnh sớm ban hành cơ chế ưu đãi đối với các dự án cấp nước trên địa bàn tỉnh, tạo thuận lợi để Công ty đầu tư phát triển hệ thống cấp nước đáp ứng nhu cầu nhân dân, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Ngô Khuyến