Nỗ lực ứng phó với các rào cản thương mại

Với những nỗ lực bảo vệ các doanh nghiệp xuất khẩu trước các rào cản thương mại, Việt Nam đã đón nhận tin vui khi EU bãi bỏ thuế chống bán phá (CBPG) giá giày mũ da và Hoa Kỳ giảm đáng kể thuế CBPG đối với mặt hàng cá tra – basa so với mức thuế sơ bộ mà DOC đã công bố trước đó.

Thành công bước đầu

Kể từ ngày 31/03/2011, Ủy ban Châu Âu EC sẽ bãi bỏ thuế chống bán phá giá giày mũ da của Việt Nam xuất khẩu vào EU. Trước đó, thuế chống bán phá giá đối với giày mũ da xuất khẩu của Việt Nam được EC áp dụng chính thức từ ngày 05 tháng 10 năm 2006 với thuế suất 10%. Tuy nhiên, EC cũng quyết định sẽ áp dụng cơ chế giám sát việc nhập khẩu giày mũ da trong nước thêm 1 năm nữa để có sẵn số liệu áp dụng cho các biện pháp khẩn cấp nếu cần.

Ngay sau khi EC đưa ra quyết định này, Bộ Công Thương Việt Nam đã hoan nghênh quyết định này của Ủy ban Châu Âu và cho rằng đây là một quyết định hợp lý, giúp tăng lợi ích và sự lựa chọn của người tiêu dùng Châu Âu đối với mặt hàng giày mũ da, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu. Quyết định này của EU có ý nghĩa tích cực trong bối cảnh Việt Nam và EU đang xem xét tiến tới đàm phán Hiệp định thương mại tự do song phương.

Trong thời gian được áp dụng, thuế chống bán phá giá đã gây ra nhiều khó khăn ngành da giày với hơn 500 nghìn lao động, trong đó gần 90% là lao động nữ. Trên thực tế, trong hơn 5 năm kể từ khi EC áp thuế bán phá giá với da giầy Việt Nam, hoạt động sản xuất và xuất khẩu đã bị ảnh hưởng mạnh. Không những vậy, việc áp dụng mức thuế dự kiến còn làm tổn hại đến lợi ích của những người tham gia trực tiếp trong kênh phân phối, trong chuối giá trị gia tăng sản phẩm như các nhà thiết kế, các thương nhân, các nhà cung ứng...và đặc biệt là lợi ích của người tiêu dùng tại các nước EU.

Mặt hàng cá tra, cá ba sa xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ cũng có những thành công bước đầu. Ngày 15/3 vừa qua, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã thông báo kết quả cuối cùng giai đoạn rà soát hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 6 giai đoạn từ ngày 01/8/2008 đến 31/7/2009 (POR6) đối với mặt hàng cá tra-basa nhập khẩu từ Việt Nam. Theo đó, mức thuế CBPG của các công ty thuộc đối tượng của giai đoạn POR6 này đều giảm một cách đáng kể so với mức thuế CBPG sơ bộ mà DOC đã công bố trước đó.

Mức thuế suất cụ thể với từng doanh nghiệp trong nhóm 05 doanh nghiệp được chọn làm bị đơn bắt buộc gồm: Vinh Hoan, Vinh Quang, Agrifish, ESS LLC, South Vina đều giảm mạnh. Cụ thể, Vinh Hoan, CL-Fish và Vinh Quang được miễn thuế hoàn toàn. Công ty Agifish, ESS LLC, South Vina được giảm từ 4,22 USD/kg xuống còn 0,02 USD/kg.

Trước đó, vào 15/9/2010, DOC đã công bố kết quả sơ bộ của đợt rà soát hành chính với mức thuế suất chống bán phá giá đối với sản phẩm cá tra-basa nhập khẩu từ Việt Nam tăng tới 130%.

Theo đánh giá của Cục quản lý cạnh tranh, các vụ kiện chống bán phá giá đã gây ra những tác động lớn cho nền kinh tế Việt Nam vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến kim ngạch xuất khẩu. Hơn nữa, các doanh nghiệp Việt Nam phải thuê luật sư tư vấn, tham gia tố tụng nên tiêu tốn chi phí rất lớn. Thời gian qua, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI, Cục quản lý cạnh tranh, các hiệp hội ngành nghề cùng nhiều cơ quan khác đã hỗ trợ các doanh nghiệp để giảm các thiệt hại do các vụ kiện chống bán phá giá gây ra đối với các hàng hoá xuất khẩu, tư vấn để họ có thể chủ động phòng tránh các vụ kiện có thể xảy ra.

Năm 2010, EC bãi bỏ thuế CBPG cho mặt hàng xe đạp, Hoa Kỳ giảm thuế cho mặt hàng tôm, EU xem xét giảm thuế chống bán phá giá vít thép của Việt Nam… Việt Nam cũng đã thành công ở hai vụ việc tự vệ liên quan đến hóa chất STPP và sản phẩm xe đạp từ Ấn Độ và Phillipines.

Tôm XK bị áp thuế thêm 5 năm

Mặc dù đã có thành công bước đầu đối với một số mặt hàng xuất khẩu, Việt Nam vẫn thất bại trong việc đấu tranh giảm thuế CBPG đối với mặt hàng tôm. Năm 2010, Việt Nam đã kiện vụ Mỹ áp thuế phá giá tôm lên WTO. Đây là lần đầu tiên VN khởi xướng vụ kiện tranh chấp kể từ khi gia nhập tổ chức này vào năm 2007. Tuy nhiên, ngày 15/3/2011, Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) đã chính thức bỏ phiếu thông qua quyết định cuối cùng rằng sẽ tiếp tục lệnh áp thuế chống bán phá giá đối với mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam thêm 5 năm nữa. Quyết định này được căn cứ theo kết quả bỏ phiếu chính thức của ITC với tỉ lệ 5-1. Lý do mà ITC đưa ra là việc bãi bỏ lệnh áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm tôm nhập khẩu từ Việt Nam có thể sẽ dẫn đến việc tái diễn hoặc tiếp tục hành vi bán phá giá, gây ra thiệt hại đáng kể đối với ngành công nghiệp tôm của Hoa Kỳ.

Hương Ly