Điện Biên: Từ vị trí chiến lược đến vai trò trung tâm kết nối vùng Tây Bắc

Không chỉ là “phên dậu” của Tổ quốc, Điện Biên đang ngày càng khẳng định vai trò trung tâm kết nối vùng Tây Bắc. Hàng loạt dự án hạ tầng, logistics, đô thị và du lịch được triển khai trên địa bàn tỉnh đã và đang mở ra cơ hội hợp tác đầu tư rộng lớn, khẳng định tầm nhìn phát triển vùng theo hướng mở, liên thông và hội nhập.

Vùng đất nhiều tiềm năng, lợi thế khác biệt

Điện Biên là tỉnh miền núi, biên giới, phía Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế và quốc phòng. Tỉnh có đường biên giới tiếp giáp với Lào và Trung Quốc, thông qua các cửa khẩu quốc tế (cửa khẩu quốc tế Tây Trang, cửa khẩu chính Huổi Puốc, cửa khẩu phụ Si Pa Phìn; cửa khẩu A Pa Chải). Đặc biệt, cửa khẩu Tây Trang từ lâu đã là cửa khẩu quan trọng của vùng Tây Bắc và cả nước đã được Chính phủ hai nước thỏa thuận nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế.

Ngày 24/4/2025, lãnh đạo tỉnh Điện Biên tiếp và làm việc với Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào do Thượng tướng Suvon Luongbunmi, Phó Chủ tịch Quốc hội dẫn đầu

Không chỉ vậy, Ðiện Biên còn có đường hàng không kết nối hai thành phố lớn nhất trong cả nước là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Vị trí địa kinh tế, quốc phòng đặc biệt quan trọng trong khu vực Tây Bắc, đã tạo thêm điều kiện thuận lợi để Ðiện Biên khai thác tiềm năng du lịch, dịch vụ, thương mại, kinh tế cửa khẩu với các tỉnh trong khu vực Tây Bắc và các nước trong tiểu vùng.

Dự án mở rộng, nâng cấp sân bay Điện Biên được xem là sự kiện có ý nghĩa hết sức quan trọng đánh dấu bước phát triển mới, là cơ hội để Điện Biên thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là kinh tế du lịch. Với năng lực tiếp nhận và khả năng khai thác các tuyến bay, sân bay Điện Biên không chỉ mở ra cơ hội phát triển mới mà còn là “cửa ngõ bầu trời” kết nối toàn vùng Tây Bắc với các trung tâm kinh tế lớn.

Ngoài ra, tuyến cao tốc Hà Nội - Hòa Bình - Sơn La - Điện Biên (CT.03) tổng chiều dài khoảng 450km và cao tốc Sơn La - Điện Biên - Cửa khẩu Tây Trang khi hoàn thiện, sẽ tạo hành lang kinh tế xuyên suốt, góp phần hình thành trục phát triển mới ở phía Tây đất nước.

Bên cạnh lợi thế giao thông, Điện Biên còn giữ vai trò quan trọng trong điều tiết, phân bố nguồn lực phát triển vùng. Tỉnh đang trở thành “điểm trung chuyển” trong chuỗi cung ứng nông – lâm sản, năng lượng và du lịch của khu vực. Những sản phẩm đặc trưng như gạo Điện Biên, cà phê Mường Ảng, mắc ca Tuần Giáo, cao su Mường Nhé không chỉ góp phần đa dạng hóa kinh tế địa phương mà còn tạo thương hiệu vùng, thúc đẩy liên kết sản xuất – tiêu thụ với các tỉnh lân cận.

Trong lĩnh vực du lịch, Điện Biên được xem là trung tâm lịch sử – văn hóa của cả vùng. các Di tích Chiến thắng Điện Biên Phủ, hồ Pá Khoang, hồ Huổi Phạ, động Pa Thơm, động Khó Chua La, Khu Bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé, các điểm khoáng nóng, đèo Pha Ðin,… trở thành “điểm đến không thể thiếu” trong hành trình khám phá Tây Bắc. Sự kết nối tuyến – điểm du lịch giữa Điện Biên cùng các tỉnh: Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Hà Giang (cũ),… đã hình thành chuỗi sản phẩm du lịch liên vùng, thu hút du khách trong nước và quốc tế.

Một số sản phẩm liên kết đã được định hình rõ ràng, tiêu biểu như tuyến du lịch lịch sử - văn hóa “Hà Nội - Điện Biên - Luông Pha Băng (Lào)”, hay tuyến “Điện Biên - Lai Châu - Sa Pa” gắn với khám phá thiên nhiên và trải nghiệm văn hóa bản địa. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo cơ sở cho hợp tác bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch xanh – bền vững.

Hướng tới trung tâm tăng trưởng xanh của vùng Tây Bắc

Từ một vùng đất lịch sử mang biểu tượng bất khuất của dân tộc, Điện Biên hôm nay đang chuyển mình mạnh mẽ với khát vọng phát triển xanh, thông minh và bền vững.

Năm 2025, GRDP tỉnh ước đạt 17.235 tỷ đồng, GRDP bình quân đầu người đạt 54 triệu đồng, tăng 62,8% so với năm 2020. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng giảm tỷ trọng nông, lâm nghiệp, tăng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. Nguồn lực đầu tư được huy động mạnh mẽ. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021 – 2025 đạt hơn 81.800 tỷ đồng, tăng 72% so với giai đoạn trước. Thu ngân sách trên địa bàn đạt 2.062 tỷ đồng, vượt chỉ tiêu Nghị quyết. Tỷ trọng vốn ngoài ngân sách chiếm hơn 62%, cho thấy sự khởi sắc của khu vực tư nhân và sức hút của môi trường đầu tư mới.

Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025 giúp quảng bá hình ảnh vùng đất, văn hóa, con người các tỉnh trong khu vực Tây Bắc đến du khách trong nước và quốc tế

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã thu hút nhiều nhà đầu tư đến tìm hiểu, triển khai dự án đầu tư, nhất là trong lĩnh vực đô thị, thương mại, dịch vụ, nông nghiệp. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh cấp giấy chứng nhận và quyết định chủ trương đầu tư cho 66 dự án với tổng vốn đăng ký trên 25.690 tỷ đồng. Lũy kế đến nay, toàn tỉnh có 212 dự án đầu tư đăng ký với tổng vốn trên 50.730 tỷ đồng. Trong đó, nổi bật là các dự án phát triển vùng mắc ca, cà phê, cao su, cây dược liệu, các khu đô thị mới tại phường Điện Biên Phủ, cùng với Khu kinh tế cửa khẩu A Pa Chải, cao tốc Sơn La – Điện Biên – Tây Trang đang được xúc tiến mạnh mẽ,... Những công trình này không chỉ mang ý nghĩa hạ tầng mà còn là “cánh cửa mở ra cơ hội mới” cho giao thương vùng biên.

Điện Biên đang bước vào giai đoạn mới với tinh thần đổi mới, sáng tạo, quyết tâm trở thành địa phương phát triển khá trong khu vực Trung du và miền núi Bắc bộ. Tỉnh đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân 10 -11%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 115 triệu đồng vào năm 2030. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn này dự kiến 231.000 tỷ đồng, tỷ trọng kinh tế số đạt 20% GRDP. Đây là những con số thể hiện tầm nhìn táo bạo và niềm tin vào sức bật mới của tỉnh biên cương.

Trong định hướng phát triển, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến, năng lượng tái tạo và du lịch tiếp tục là các lĩnh vực mũi nhọn. Tỉnh phấn đấu đến năm 2030 có 40.000ha mắc ca, 20.000ha cà phê, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 153 triệu USD, đón hơn 8 triệu lượt khách du lịch, doanh thu 15.000 tỷ đồng, hướng tới trở thành một trong những trung tâm du lịch lớn của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ.

Phát triển xanh, thông minh được coi là hướng đi xuyên suốt. Tỉnh đặt mục tiêu trở thành trung tâm tăng trưởng xanh và liên kết phát triển bền vững của vùng Tây Bắc. Điện Biên ưu tiên chiến lược tăng trưởng xanh gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển đô thị sinh thái, khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải. Cùng với đó, chính quyền điện tử, dữ liệu mở, dịch vụ công trực tuyến được mở rộng, hướng tới nền hành chính minh bạch, phục vụ.

Trên trục phát triển giao thương biên giới, Điện Biên tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác với các tỉnh phía Bắc Lào và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc),… tăng cường kết nối thương mại biên giới, thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển du lịch xuyên biên giới. Đây cũng là nền tảng để hình thành các khu kinh tế cửa khẩu, khu công nghiệp – thương mại – dịch vụ, tạo cực tăng trưởng mới, đồng thời hỗ trợ các địa phương trong vùng đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa, trao đổi lao động và dịch vụ.

Sau hơn 70 năm kể từ Chiến thắng Điện Biên Phủ, mảnh đất Điện Biên anh hùng đang bước vào hành trình mới, hành trình của tăng trưởng xanh, đổi mới sáng tạo và hội nhập, tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm kết nối vùng và từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành địa phương phát triển khá vào năm 2030.

Nguồn: Vietnam Business Forum