Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả đầu tư

“Một trong những giải pháp nhằm xóa bỏ những rào cản thủ tục hành chính (TTHC) là nâng cao năng lực xử lý công vụ của đội ngũ cán bộ công chức cũng như có chính sách đãi ngộ thỏa đáng cho đội ngũ này; đồng thời đầu tư nâng cấp các cơ sở vật chất, nhất là hạ tầng thông tin tại các cơ quan thực hiện thủ tục hành chính…” là đề xuất của Phó Giáo sư - Tiến sỹ luật Bùi Xuân Hải - Phó Hiệu trưởng Trường đại học Luật Tp.HCM tại Hội thảo “Giải pháp cải cách TTHC trong thực hiện dự án đầu tư”. Đây là hoạt động do VCCI, Vụ Pháp luật - Văn phòng Chính phủ, Cục Kiểm soát TTHC - Bộ Tư pháp tổ chức nhằm tìm kiếm những sáng kiến trong cải cách thủ tục liên quan đến đầu tư, tiến tới chuẩn hóa thủ tục đầu tư thống nhất trên cả nước.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Phạm Gia Túc - Phó Chủ tịch VCCI, Phó Chủ tịch Hội đồng tư vấn cải cách TTHC cho biết xuất phát từ đòi hỏi thực tế của xã hội, trong đó có cộng đồng các doanh nghiệp và nhà đầu tư, cải cách TTHC đã trở thành một trong những định hướng quan trọng của Việt Nam. Những năm qua, Chính phủ đã xác định việc cải cách TTHC nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư là một trong những giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH. Về tổng thể công tác cải cách TTHC đã đạt được nhiều bước tiến, hướng tới tạo lập sự thống nhất, đồng bộ, đơn giản, công khai, minh bạch; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất và kinh doanh.

Tuy nhiên bên cạnh những thành công nhất định, quá trình cải cách TTHC vẫn còn bộc lộ những bất cập, nhiều điều đã không còn phù hợp trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện nay; nhiều quy định còn chồng chéo, rườm rà, phân tán, trở thành rào cản cho môi trường đầu tư kinh doanh. Đây chính là những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư và doanh nghiệp.

Theo kết quả cuộc Khảo sát năng lực cạnh tranh cấp tỉnh do VCCI thực hiện tại 8.053 doanh nghiệp trong nước và 1.540 doanh nghiệp FDI đã cho thấy thủ tục đất đai, đầu tư, xây dựng là những thủ tục rất khó khăn, chồng chéo, chia cắt, phân tán làm cho hệ thống pháp luật đầu tư thiếu tính ổn định, minh bạch và đồng bộ. Đây cũng đồng thời là nhóm thủ tục được đánh giá gây phiền hà hàng đầu cho các nhà đầu tư.

Trong 3.870 lượt ý kiến của 8.053 doanh nghiệp trong nước tham gia khảo sát, thủ tục xây dựng, bảo hiểm xã hội, thủ tục đăng ký doanh nghiệp và cấp giấy NĐT, thủ tục đất đai và thủ tục thuế là 5 lĩnh vực mà các doanh nghiệp trong nước thường gặp khó khăn nhất khi thực hiện các TTHC. Khảo sát tại các doanh nghiệp FDI cũng cho kết quả tương tự. Qua đó có thể thấy các doanh nghiệp trong nước cũng như doanh nghiệp FDI về các TTHC ở Việt Nam là khá tương đồng. Những TTHC trong các lĩnh vực đăng kí kinh doanh, cấp giấy CNĐT, thuế, đất đai, tài nguyên môi trường, xây dựng, hải quan, bảo hiểm xã hội…thực sự là những “nút thắt” (theo phản ánh của doanh nghiệp) cần được tháo gỡ trong thời gian tới nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Để đơn giản hóa các quy định về TTHC trong thực hiện dự án đầu tư, các doanh nghiệp tham gia Hội thảo đề nghị cần chuẩn hóa, cụ thể hóa việc lựa chọn nhà đầu tư theo 3 hình thức: đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu chọn lựa nhà đầu tư có sử dụng đất và chỉ định nhà đầu tư có sử dụng đất; bãi bỏ các thủ tục đăng ký đầu tư và thẩm tra, cấp giấy chứng nhận đầu tư để tránh sự trùng lặp, chồng chéo nội dung xét duyệt của các TTHC trong thực hiện dự án đầu tư; không yêu cầu nhà đầu tư phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép quy hoạch; bãi bỏ thủ tục chấp thuận phương án tổng thể về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với trường hợp dự án đầu tư không phải trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt hoặc không phải cấp giấy CNĐT…Ngoài ra để cải cách việc tổ chức thực hiện TTHC, các doanh nghiệp cũng đề nghị cần thực hiện công khai, minh bạch TTHC trong thực hiện dự án đầu tư; thiết lập và duy trì một đầu mối cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư nước ngoài và xúc tiến đầu tư theo hướng một Cổng thông tin quốc gia tập trung; tăng cường công tác thanh kiểm tra việc thực hiện TTHC trong thực hiện dự án đầu tư tại các cấp chính quyền; xử lý nghiêm và kịp thời những cán bộ, công chức có hành vi nhũng nhiễu, tắc trách, gây cản trở trong việc giải quyết TTHC trong lĩnh vực đầu tư, góp phần tích cực trong việc giảm bớt gánh nặng đối với cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Riêng Phó trưởng Ban Pháp chế VCCI Đậu Anh Tuấn kiến nghị, giải pháp ngắn hạn nên xây dựng bộ TTHC theo quy trình đầu tư của doanh nghiệp; tiến hành rà soát, đơn giản hóa hồ sơ, chuẩn hóa biểu mẫu, bỏ bớt các giấy tờ không cần thiết; xây dựng mô hình chuẩn để khuyến nghị các địa phương áp dụng. Về dài hạn, cần sửa đổi các Luật có liên quan như Luật đầu tư, Luật xây dựng, Luật đất đai, Luật bảo vệ môi trường…

Phó Giáo sư - Tiến sỹ Bùi Xuân Hải cho rằng cần rà soát lại toàn bộ các TTHC theo các tiêu chí thống nhất; có đầu mối đủ thẩm quyền để kiểm soát các TTHC được ban hành, không để các Bộ, ngành mạnh ai nấy làm, tự ý ban hành các TTHC dẫn đến rối loạn như hiện nay. Một khi các TTHC đã được đơn giản hóa, cần có các biện pháp chế tài, kiên quyết xử lý các nhà đầu tư cố tình làm ăn gian dối, không trung thực.

Kiên Cường