Thị xã Nghĩa Lộ: Phát triển bền vững trên nền tảng văn hóa

Nằm lọt thỏm trong vùng lòng chảo cánh đồng Mường Lò, Thị xã Nghĩa Lộ nhỏ nhắn vẫn còn nguyên vẹn nét văn hóa của Vùng Tây Bắc. Phó chủ tịch thị xã Lò Thị Huân cho biết: “Mặc dù kinh tế phát triển, quá trình đô thị hóa mạnh nhưng Nghĩa Lộ vẫn bảo lưu được những giá trị văn hóa bản địa của đồng bào các dân tộc nơi đây”.

Đó là niềm tự hào của người Nghĩa Lộ đó cũng là nền tảng để Nghĩa lộ tạo sức bật trong thời hội nhập kinh tế.

Sôi động trong phát triển kinh tế

Thiên nhiên dành tặng cho Nghĩa Lộ những ưu đãi đặc biệt. Nằm trong tiểu vùng khí hậu ôn hoà, Thị xã có địa hình tương đối bằng phẳng, tài nguyên nước có trữ lượng lớn. Không những thế, Nghĩa Lộ còn có hệ thống giao thông thuận lợi với các tuyến quốc lộ 32 chạy qua đi Mù Cang Chải lên Lai Châu; từ Nghĩa Lộ đi Trạm Tấu cũng chỉ 30 km. Chợ Văn hóa Mường Lò và mạng lưới thương mại dịch vụ đã làm cho Nghĩa Lộ trở thành trung tâm kinh tế xã hội của miền Tây Yên Bái.

Nhân dân các dân tộc ở thị xã Nghĩa Lộ từ lâu đã nổi tiếng nhờ có trình độ canh tác nông nghiệp. Bởi thế, hầu hết diện tích đất ruộng được gieo cấy ba vụ, với nhiều loại gạo ngon, mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, nhiều năm qua các cấp lãnh đạo thị xã đã tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đưa thương mại, dịch vụ dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Tính đến hết năm 2008, sản xuất nông nghiệp còn chiếm 24,5% cơ cấu kinh tế, công nghiệp xây dựng 22,7%, thương mại dịch vụ 52,8%. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2008 của thị xã đạt 14,4%. Đời sống xã hội của nhân dân được nâng lên rất nhiều so với các năm trước.

Thị xã Nghĩa Lộ sẽ phát huy ưu thế của mình để phát triển thương mại - dịch vụ, hình thành các làng nghề thủ công nghiệp để tạo ra những đồ thủ công mỹ nghệ bằng các chất liệu của núi rừng Tây Bắc. Sản xuất nông nghiệp tập trung vào các sản phẩm có giá trị hàng hóa như gạo chất lượng cao, lúa giống, con giống thủy sản. Thị xã cũng triển khai tổ chức các lễ hội văn hóa, du lịch, xây dựng các "tua" du lịch, nhất là du lịch sinh thái và du lịch văn hóa để Nghĩa Lộ trở thành điểm đến gần xa của du khách.

Không gian văn hóa đặc sắc

Nghĩa Lộ là nơi chung sống của 26.000 người trong cộng đồng 12 dân tộc anh em, chủ yếu là người Thái (44%), người Kinh 42% còn lại là các dân tộc Tày, Mường Nùng... Mỗi dân tộc mang một bản sắc văn hóa độc đáo nhưng hoà quyện với nhau tạo thành sắc thái văn hóa Mường Lò, nổi bật hơn cả là bản sắc văn hóa truyền thống của người Thái.

Thị xã Nghĩa Lộ hôm nay không còn là “ốc đảo của miền Tây” nữa. Thị xã miền núi này đang là nơi dừng chân của nhiều du khách. Không gian khoáng đạt, phong cảnh nên thơ cùng với tấm lòng của người dân luôn rộng vòng tay đón chào du khách. Từ huyện lỵ Văn Chấn, theo con đường phẳng lỳ dẫn vào thị xã. Nét văn hóa “thị xã Miền Tây” cứ ngầm dần, sâu đậm theo mỗi cung đường. Dọc trên cánh đồng Mường Lò, những biển lúa vàng rộm, những dải ngô xanh hòa trong sắc hoa ban trắng. Tất cả đang mở đầu cho những phút giây thả hồn trong không gian văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào các dân tộc anh em.

Thị xã Nghĩa Lộ đã được đầu tư, mở mang ngày càng bề thế, nhưng vẫn có những điểm nhấn để du khách không thể bỏ qua. Đó là khu tưởng niệm Bác Hồ, trên đường Điện Biên Phủ quanh năm cây trái xanh tốt, là tượng đài Chiến thắng Nghĩa Lộ được xây dựng trên nền di tích Căng đồn Nghĩa Lộ - địa danh chứng kiến cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân ta cách đây hơn nửa thế kỷ.

Nét văn hóa Thái còn lắng đọng trong từng tiếng thoi đưa bên những khung dệt truyền thống. Dọc bên dòng suối Nung, dưới chân đồi Pú Chạng, vang vang tiếng thoi đưa lách cách, nhịp nhàng, tiếng cười của những thiếu nữ Thái, Mường giòn tan trong nắng sớm. Bên khung cửi, những cô gái má ửng hồng, thon thả trong bộ váy áo cóm với hàng cúc bướm trắng bạc lấp lánh. Bàn tay khéo léo nối chỉ, đưa thoi, dệt nên những chiếc khăn sặc sỡ hay tấm thổ cẩm tinh tế. Từ đó mà tạo nên những váy áo, đệm ngồi, túi đeo... luôn là món quà ưa thích cho du khách miền xuôi.

Đến với Nghĩa Lộ dù một ngày, một tuần hay một tháng mỗi người đều giữ lại cho mình những nét bâng khuâng. Lóng lánh men say, lúng liếng lời ca, mời gọi, mộc mạc, nguyên sơ mà say đắm lòng người. Trong cái sô bồ hối hả của cuộc sống đó là những khoảng lặng để tâm hồn trở nên thư thái. Đó chính là món quà của đồng bào các dân tộc tặng cho đời, là nỗ lực của bao thế hệ lãnh đạo địa phương biết chắt chiu, gìn giữ tạo nền tảng để Nghĩa Lộ vươn lên phát triển bền vững.

Trọng Đạt