Khai thác tiềm năng thủy điện và bauxite – thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Các tỉnh Tây Nguyên nói chung, tỉnh Đắc Nông nói riêng có hệ thống sông suối chằng chịt, lưu lượng dòng chảy lớn, rất thuận tiện để phát triển thủy điện. Cùng với tiềm năng lớn về thủy điện, Đắc Nông là địa bàn có trữ lượng quặng bauxite lớn nhất nước.

Tiềm năng dồi dào về thủy điện và bauxite này đã được tỉnh Đăk Nông đẩy mạnh khai thác nhằm tạo ra động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo đà phát triển kinh tế - xã hội tỉnh theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa.

Khai thác thế mạnh thủy điện

Với đặc điểm tự nhiên địa hình chia cắt mạnh, lượng mưa hàng năm lớn, có nhiều sông suối, trong đó có hai con sông lớn là Sê Rê Pốk và sông Đồng Nai chảy qua tạo cho tỉnh Đắk Nông nhiều tiềm năng lợi thế để phát triển thủy điện. Hiện trên địa bàn tỉnh có 12 dự án thủy điện lớn đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch với tổng công suất 1.730 MW. Riêng các dự án thủy điện nhỏ được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch giai đoạn 1 là 30 dự án với tổng công suất 173 MW.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh hiện có 4 dự án thủy điện lớn đã đi vào vận hành gồm Buôn Kuôp, Buôn Tua Srah, Sêrêpốc 3, Sêrêpốc 4 với tổng công suất 666 MW; dự án thủy điện Đồng Nai 3, Đồng Nai 4, Đăk Tih đang khẩn trương thi công, phấn đấu đưa vào vận hành năm 2011 với tổng công suất 664 MW; Dự án thủy điện Đồng Nai 5, Đồng Nai 6 đang triển khai các bước tiếp theo để thực hiện dự án đầu tư. Riêng với các dự án thủy điện nhỏ, Bộ Công Thương và UBND tỉnh đã cho phép 19 đơn vị tham gia đầu tư 27 dự án với tổng công suất 184,7 MW. Đến nay, có 6 dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng với tổng công suất 40,3 MW; 2 dự án đang thi công dự kiến 1 dự án sẽ hoàn thành trong năm 2010 với công suất 6 MW; 1 dự án dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2011 với công suất 13MW; 19 dự án còn lại đang triển khai các bước thực hiện đầu tư theo quy định.

Trong thời gian tới, để góp phần hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội đề ra cho giai đọan 2011 – 2015, Đắk Nông sẽ tiếp tục tạo điều kiện để các nhà đầu tư đã được chỉ định chủ đầu tư sớm triển khai xây dựng, hoàn thành đưa vào vận hành các dự án còn lại để đưa tổng công suất các nhà máy thủy điện trên toàn địa bàn vào năm 2015 khoảng 1.800MW, sản lượng điện sản xuất dự kiến khoảng trên 7,6 tỷ kWh/năm, doanh thu dự tính theo giá hiện tại khoảng 4600 tỷ đồng; ước tính đóng góp vào ngân sách nhà nước khoảng 370 tỷ đồng/năm. Phát triển thủy điện sẽ được đẩy mạnh gắn liền với đảm bảo cân bằng môi trường sinh thái, đảm bảo kết hợp hài hòa các lợi ích về tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp, nước sinh hoạt, du lịch sinh thái và nuôi trồng thủy sản…Đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt quy trình vận hành hồ chứa đảm bảo an toàn và phù hợp với thời vụ canh tác của người dân ở vùng hạ du.

Đánh thức tiềm năng bauxite

Nước ta có nguồn tài nguyên bauxite thuộc loại lớn với trữ lượng được xác định và dự báo khoảng 5,4 tỷ tấn, xếp hàng thứ ba trên thế giới (sau Guinea và Australia). Trong số tổng trữ lượng này, Đăk Nông đã sở hữu 3,4 tỷ tấn, trở thành địa bàn có trữ lượng quặng bauxite lớn nhất nước.

Thực hiện Nghị quyết của TW Ðảng, Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng và phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng bauxite giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến năm 2025 với bước đi cụ thể và chỉ đạo triển khai dự án khai thác bauxite - alumin - nhôm. Chính phủ đã giao cho Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản (TKV) là đơn vị có kinh nghiệm trong khai thác khoáng sản làm chủ đầu tư thực hiện 2 dự án khai thác bauxite, sản xuất alumin đầu tiên tại Tân Rai (Bảo Lộc, Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đăk Nông); đồng thời, chủ trì đàm phán với các đối tác nước ngoài có năng lực để hợp tác phát triển hạ tầng và đầu tư xây dựng ngành công nghiệp bauxite - alumin - nhôm.

Là một tỉnh có trữ lượng bauxít lớn, Đăk Nông có khả năng phát triển công nghiệp khai thác, chế biến bauxite - alumin - nhôm với quy mô lớn và hoạt động trong hàng trăm năm. Quy mô ngành công nghiệp này đủ lớn để tạo ra động lực phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh. Nhận thức sâu sắc tiềm năng, những thuận lợi cũng như khó khăn của tỉnh nên ngay tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đăk Nông lần thứ 1, Đảng bộ và Chính quyền tỉnh đã đưa ra chủ trương tập trung mọi nguồn lực để triển khai công trình quan trọng có tính đột phá tạo động lực cho sự tăng trưởng nhanh và hiệu quả của nền kinh tế. Theo đó thời gian qua, tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành TW, chủ đầu tư để tiến hành các bước triển khai dự án khai thác bauxite, sản xuất alumin Nhân Cơ.

Dự án nhà máy Alumin Nhân Cơ có công suất 650.000 tấn alumin/năm, có khả năng mở rộng lên 1,2 triệu tấn/năm, bao gồm tổ hợp mỏ khai thác bauxite, nhà máy tuyển quặng bauxite và nhà máy alumin. Tính đến thời điểm hiện tại đã hoàn thiện việc ký kết hợp đồng EPC với nhà thầu Trung Quốc để xây dựng nhà máy, với thời gian thực hiện là 24 tháng,dự kiến tháng 10/2012 nhà máy alumin sẽ cho ra sản phẩm. Dự kiến đến sau năm 2012, doanh thu alumin hằng năm đạt 3.757 tỷ đồng, đóng góp vào ngân sách nhà nước (thuế và phí) khoảng 1018,3 tỷ đồng.

Hiệu quả đầu tư phát triển các dự án thủy điện, khai thác - chế biến bauxite trên địa bàn tỉnh Đăk Nông góp phần quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thúc đẩy phát triển tăng trưởng bền vững. Do vậy, việc tiếp tục triển khai đầu tư xây dựng các dự án này trở thành nhiệm vụ mang tính chiến lược, rất cần sự quan tâm hỗ trợ của các cấp chính quyền, tạo động lực góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh nhà theo hướng công nghiệp - dịch vụ, mạnh mẽ vươn lên hội nhập cùng nhịp điệu phát triển kinh tế sôi động của cả nước.