Thu hút đầu tư: Thúc đẩy chuyển đổi sang phương thức sản xuất tiên tiến

Để tìm hiểu về tình hình thu hút đầu tư vào Sơn La cũng như định hướng, kế hoạch trong giai đoạn tới, phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Bá Túc, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Sơn La.

Ông có thể cho biết đôi nét về kết quả thu hút đầu tư vào Sơn La thời gian qua?

Từ khi thực hiện Luật Đầu tư năm 2006 đến hết quý I/2011, tỉnh Sơn La đã cấp 161 giấy chứng nhận đầu tư với số vốn đăng ký trên 26.553 tỷ đồng, trong đó các dự án thủy điện vừa và nhỏ chiếm trên 17.029 tỷ đồng. Giá trị thực hiện của các dự án này đến nay đạt trên 10.452 tỷ đồng, các dự án thủy điện 6912 tỷ đồng. Đến hết năm 2010, toàn tỉnh có 4 dự án thủy điện hoàn thành và đưa vào sử dụng, nâng tổng số lên 14 công trình đã đi vào hoạt động. Một dự án điển hình là Dự án Xi măng lò quay Mai Sơn vốn đăng ký đầu tư 1.584 tỷ đồng, công suất thiết kế 25.000 tấn clinker/năm, tương đương với 0,907 triệu tấn xi măng/năm cũng đã giải ngân thực hiện trên 1000 tỷ đồng, dự kiến quý II năm 2011 sẽ hoàn thành và đi vào sản xuất.

Sơn La hiện có 7 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với tổng vốn đăng ký 114,5 triệu USD và giá trị thực hiện đã đạt 59 triệu USD (52% vốn đăng ký). Các dự án đã đi vào hoạt động gồm: Dự án trồng và chế biến chè xuất khẩu của doanh nghiệp Đài Loan, Nhật Bản và dự án vận tải hành khách của liên doanh Hàn Quốc. Tổng doanh thu của 3 dự án này từ năm 2005 - 2010 là 64 tỷ đồng... Một dự án đang giai đoạn xây dựng như dự án thăm dò khai thác đồng - Nickel bản Phúc (xã Tạ Khoa, huyện Bắc Yên) có quy mô vốn đầu tư 87 triệu USD, là dự án liên doanh giữa doanh nghiệp của tỉnh Sơn La với nhà đầu tư New Zeland và Úc.

Điểm nhấn đáng kể nữa là việc triển khai dự án trồng cao su của Công ty cổ phần cao su Sơn La (doanh nghiệp do Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam giữ cổ phần chi phối). Đến nay, tỉnh đã vận động các hộ gia đình góp giá trị quyền sử dụng đất để trồng cây cao su và mua cổ phần của Công ty. Do được người dân hưởng ứng nên đến hết năm 2010, toàn tỉnh đã trồng được 5.393 ha cây cao su.

Vậy theo ông, đâu là mặt “được” và “chưa được”?

Qua thời gian thực hiện các hoạt động về thu hút đầu tư trực tiếp, tỉnh Sơn La đã thu được những kết quả tích cực trên nhiều mặt.

Xét về tổng thể, việc tổ chức triển khai các chương trình quảng bá đã giới thiệu rõ về tiềm năng và cơ hội đầu tư của Sơn La, được bạn bè trong và ngoài nước đánh giá cao. Các dự án đầu tư tại tỉnh đã góp phần giải quyết khó khăn về vốn, kỹ thuật, thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ sản xuất thuần nông, kỹ thuật canh tác lạc hậu sang phương thức sản xuất tiên tiến. Các dự án cũng đã phát triển thêm nhiều ngành nghề dịch vụ, giải quyết việc làm, tạo ra nhiều sản phẩm và nguồn thu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Mặt được nổi bật của các dự án trong nông, lâm nghiệp là thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, đưa vào nhiều công nghệ mới, điển hình như các dự án sản xuất chè chất lượng cao xuất khẩu, sản xuất rau, hoa chất lượng cao. Các dự án cũng đã nâng cao được trình độ sản xuất, năng suất, chất lượng sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Trong lĩnh vực công nghiệp, mặt được nổi bật là các dự án đã tạo điều kiện cho tỉnh tiếp cận và mở ra hướng mới về khai thác tiềm năng, thế mạnh để phát triển ngành công nghiệp thế mạnh trong tương lai…

Bên cạnh đó, hoạt động thu hút đầu tư vẫn bộc lộ một số hạn chế như: số dự án đầu tư nước ngoài ít, quy mô khiêm tốn, thị trường tiêu thụ còn hạn chế. Các dự án đi vào hoạt động cung cấp hàng hóa và dịch vụ còn đơn giản, mẫu mã chất lượng thấp, sức cạnh tranh chưa cao. Mặt khác, các dự án này có trình độ sản xuất kinh doanh và quản lý doanh nghiệp còn ở mức thấp, chưa tạo ra động lực đủ lớn để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.

Nguyên nhân dẫn đến hạn chế trên chủ yếu do công tác quy hoạch còn chậm, ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện dự án. Hơn thế, Sơn La còn là tỉnh nghèo nên kinh phí hỗ trợ đầu tư còn rất hạn chế trong khi một số doanh nghiệp còn ỷ lại cơ chế hỗ trợ của tỉnh, không mạnh dạn đầu tư. Bên cạnh đó là tỉnh nằm xa các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, cơ sở hạ tầng còn thấp kém, các điều kiện dịch vụ như thị trường về vốn, lao động, công nghệ, các dịch vụ khác…còn nhiều hạn chế, môi trường đầu tư kém hấp dẫn. Việc cải cách hành chính hiệu quả chưa cao, sự phối hợp của các cấp, các ngành trong giải quyết những vướng mắc phát sinh còn chậm. Ngoài ra, hệ thống văn bản pháp quy của Nhà nước có nhiều thay đổi, dẫn đến việc triển khai hoàn thiện thủ tục cho các nhà đầu tư gặp khó khăn và bị chậm…

Xin ông cho biết về một số định hướng thu hút đầu tư của Sơn La những năm tới?

Trong lĩnh vực nông - lâm nghiệp, Sơn La sẽ ưu tiên thu hút đầu tư phát triển các vùng nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến với mục tiêu phát triển đến năm 2020 gồm: thâm canh, mở rộng 10.000 ha chè, ưu tiên doanh nghiệp nước ngoài đầu tư phát triển chè chất lượng cao; thâm canh, phát triển mở rộng 5.000 - 5.500 ha cà phê Catimo; phát triển cây 50.000 ha cao su; xây dựng 9.000 ha vùng sắn nguyên liệu; ổn định từ 3.000 - 4.000 ha cây mía; mở rộng 12.000ha cây rau xanh; ổn định diện tích 60-70 nghìn ha ngô…

Riêng về chăn nuôi, tỉnh sẽ duy trì và mở rộng đàn bò sữa cao sản với số lượng đến năm 2020 nâng khoảng 30.000 con với sản lượng sữa tươi đạt từ 50.000 tấn/năm; đẩy mạnh sinh hóa đàn bò, đưa đàn bò lai chiếm 50% tổng đàn bò, triển khai nuôi bò thịt chất lượng cao; phát triển vùng trâu giống Sốp Cộp, Mường Và (Sông Mã), Chiềng Khay, Mường Giôn (Quỳnh Nhai), gắn chăn thả với chăn dắt ở trang trại nông lâm kết hợp.

Về phát triển lâm nghiệp, Sơn La sẽ kêu gọi các nhà đầu tư trồng rừng nhằm góp phần xây dựng hệ thống rừng phòng hộ thủy điện Hòa Bình, thủy điện Sơn La, lưu vực sông Mã và các đầu nguồn quan trọng khác với diện tích đến 2020 là 850.000 ha; trong đó khuyến khích các nhà đầu tư phát triển rừng kinh tế, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Trong lĩnh vực công nghiệp, tỉnh sẽ tiếp tục rà soát đẩy nhanh các dự án thủy điện (50/93 dự án), kiên quyết thu hồi và chuyển giao các dự án chậm tiến độ. Đồng thời, Sơn La cũng kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, trước mắt ưu tiên cho việc xây dựng nhà máy xi măng lò quay tại Nà Pát (Mai Sơn), công suất thiết kế 25.000 tấn clinker/năm, tương đương với 0,907 triệu tấn xi măng/năm. Mục tiêu đến năm 2020 sẽ thu hút doanh nghiệp sản xuất: đá các loại đạt 54,69 triệu m3, cát các loại đạt 3,451 triệu m3, gạch nung các loại 292,4 triệu viên. Trong hoạt động khai khoáng, tỉnh sẽ đẩy mạnh khai thác và chế biến khoáng sản đặc biệt những loại có giá trị như Đồng - Nickel, đá vôi sét làm xi măng, than các loại…

Để tạo mặt bằng cho các dự án, Sơn La kêu gọi các dự án đầu tư hạ tầng xây dựng các khu cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh, trước mắt là cụm công nghiệp Mường Bú - Mường La, khu công nghiệp Mai Sơn… Với những cơ chế thu hút đầu tư đang từng bước được cải thiện theo hướng cởi mở, thông thoáng, chúng tôi hy vọng có được nhiều nhà đầu tư đến với Sơn La hơn.

Ngô San