Định vị những thách thức trong giai đoạn mới

Đằng sau những thành quả phát triển kinh tế, tỉnh Bình Dương vẫn đang đối mặt với những thách thức lớn, đòi hỏi những giải pháp kịp thời trong ngắn hạn và dài hạn.

Bẫy thu nhập trung bình

Từ một tỉnh có thu nhập thấp, sau hơn 20 năm, GRDP bình quân đầu người của Bình Dương đã ở mức thu nhập trung bình cao, tương đương với Thái Lan. Điều này đồng nghĩa với việc nguy cơ gặp phải bẫy thu nhập trung bình của Bình Dương sẽ sớm hơn các địa phương khác trên cả nước. Theo nghiên cứu của Ngân hàng phát triển châu Á (ADB), thời gian trung bình để một quốc gia, một địa phương có thể phát triển từ thu nhập trung bình đến thu nhập cao sẽ mất khoảng 30 năm. Nếu lấy Thái Lan là một mức so sánh tương đối với Bình Dương (Thái Lan trở thành nước có thu nhập trung bình vào năm 1988), thì giai đoạn 2021-2030 là một giai đoạn quan trọng, quyết định việc Bình Dương có thể vượt qua được bẫy thu nhập trung bình để trở thành một vùng đất thịnh vượng có thu nhập cao. Để làm được điều đó, Bình Dương cần phải giải quyết được những yếu tố sau:

Nguồn nhân lực: Chi phí nhân công ngày càng tăng theo xu thế của xã hội, nhưng trình độ, kỹ năng của người lao động không được nâng cao và bổ túc theo thời gian. Điều đó dẫn đến năng suất lao động không tăng, làm biên lợi nhuận của nhà đầu tư (NĐT) hiện hữu cũng như NĐT trong tương lai sẽ giảm, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc giữ chân cũng như thu hút các NĐT.

Phương thức, phương tiện sản xuất mới: Hiện nay, nền tảng sản xuất tại Bình Dương chủ yếu thu hút các nhà sản xuất gia công lắp ráp, tập trung chính vào những ngành thâm dụng lao động, thâm dụng đất đai, chưa có những ngành thâm dụng công nghệ và khoa học. Đây là vấn đề cần sớm được giải quyết, vì áp dụng công nghệ và khoa học kỹ thuật là con đường duy nhất giúp Bình Dương cải tiến và tăng năng suất lao động, bù lại sự gia tăng về chi phí nhân công cho NĐT.

Để làm được điều đó, cần nhanh chóng phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, thu hút các NĐT những ngành có hàm lượng khoa học cao, thâm dụng công nghệ,… Từ đó, tạo ra những phương thức, phương tiện sản xuất mới tại Bình Dương, qua đó góp phần tăng năng suất lao động.

Thu hẹp khoảng cách giữa công nghiệp và thương mại - dịch vụ (TMDV)

Đang có một sự phát triển thiếu cân bằng trong cơ cấu kinh tế của Bình Dương: công nghiệp vẫn chiếm 66,8% trong khi TMDV vẫn chỉ chiếm 22,4%. Để có thể thu hẹp khoảng cách giữa công nghiệp và TMDV ở Bình Dương đòi hỏi một chiến lược đầu tư bài bản trên quy mô lớn, trong một khoảng thời gian đủ dài mới có thể tạo ra sức bật cho thương mại và dịch vụ.

Nếu tiếp tục lấy Thái Lan như một phép so sánh, thì có một khoảng cách khá xa giữa TMDV, du lịch của Bình Dương so với Thái Lan. Vậy để có thể vượt lên thành vùng đất có thu nhập cao và thịnh vượng cùng thời điểm với Thái Lan, bài toán thúc đẩy TMDV đuổi kịp công nghiệp là một thách thức rất lớn với Bình Dương. Tuy vậy, đây cũng là điểm mấu chốt quan trọng, vì để có một nền kinh tế khỏe mạnh, bền vững thì việc phát triển công nghiệp phải song hành với phát triển TMDV. Hai thành phần này trong phát triển kinh tế có tính tương hỗ, bổ trợ cho nhau. TMDV tốt sẽ góp phần củng cố chuỗi cung ứng địa phương, giúp giảm giá thành nguyên vật liệu, giá thành cho các dịch vụ hậu cần cho NĐT, cho nên việc phát triển TMDV cũng là một yếu tố quan trọng giúp Bình Dương vượt qua bẫy thu nhập trung bình.

Hạ tầng giao thông quá tải

Mặc dù hạ tầng giao thông đã được đầu tư bài bản và chất lượng qua nhiều năm, nhưng hiện nay giao thông đường bộ kết nối vùng ở Bình Dương đã có dấu hiệu quá tải, đặc biệt là các tuyến đường giao thông kết nối vùng phía nam, kết nối với cảng biển, cảng hàng không quốc tế.

Sự tắc nghẽn của giao thông ảnh hưởng trực tiếp đến việc giữ chân các NĐT cũ cũng như thu hút các NĐT mới, đồng thời gián tiếp triệt tiêu lợi thế cạnh tranh về vị trí địa lý của tỉnh. Đây là thách thức cấp bách cần phải được giải quyết trong tương lai gần, theo đó cần cải tạo các tuyến đường huyết mạch, phát triển các loại hình giao thông mới như đường thủy, đường sắt để giảm tải cho hệ thống giao thông đường bộ.

Phát triển nguồn nhân lực

Để vượt qua những thách thức đã nêu ở trên, Bình Dương cần có một chiến lược tổng thể để phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số này. Song song với việc xây dựng hệ thống giáo dục đào tạo chất lượng cao, đạt chuẩn quốc tế, tập trung vào những ngành khoa học chủ điểm, thì cần phải có những chính sách đãi ngộ nhân tài tương xứng, đưa những người có năng lực kinh nghiệm trên mọi lĩnh vực về tỉnh, qua đó trực tiếp thực thi các chiến lược phát triển được đề ra.

Nguồn: Vietnam Business Forum