10:47:59 | 3/1/2014
Trong thời gian qua, Việt Nam - Nhật Bản liên tục duy trì mức tăng trưởng thương mại cao và Việt Nam có nhiều năm duy trì được thặng dư với đối tác quan trọng này.
Theo thống kê cập nhật của Tổng cục Hải quan, tính từ đầu năm đến hết tháng 11/2013, tổng giá trị kim ngạch XNK giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt gần 23 tỉ USD. Trong đó, XK của Việt Nam sang Nhật Bản đạt 12,37 tỉ USD, NK từ Nhật Bản đạt 10,57 tỉ USD. Với kết quả này Việt Nam tiếp tục duy trì được đà xuất siêu vào Nhật Bản với thặng dư thương mại gần 1,8 tỉ USD.
Theo Tổng cục Hải quan, trong giai đoạn 2005-2012, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt tốc độ tăng trưởng cao, với mức bình quân khoảng 17%/năm. Nếu như năm 2005, tổng kim ngạch XNK giữa hai nước mới chỉ đạt 8,5 tỉ USD thì đến năm 2010, con số này đã tăng gần gấp đôi, đạt 16,8 tỉ USD. Đến năm 2011, dù trong bối cảnh khó khăn chung của kinh tế toàn cầu và ở cả mỗi nước nhưng trao đổi thương mại hàng hoá song phương giữa Việt Nam và Nhật Bản vẫn tăng với tốc độ 26,5% và đạt 21,2 tỉ USD. Năm 2012, thương mại giữa hai nước đạt 24,7 tỉ USD, với tốc độ tăng trưởng là 16%, thấp hơn 1 điểm phần trăm so mức bình quân tăng trưởng của cả giai đoạn 2005-2011.
Trong những năm gần đây, cán cân thương mại hàng hóa thường nghiêng về phía Việt Nam. Năm 2011, VN xuất siêu 0,4 tỉ USD, năm 2012 con số này là 1,5 tỉ USD và 11 tháng tính từ đầu năm 2013, Việt Nam đã xuất siêu sang thị trường Nhật Bản là 1,8 tỉ USD… Từ nhiều năm qua, Nhật Bản luôn là thị trường thương mại quan trọng của Việt Nam, chiếm tỉ trọng khoảng 10% trong tổng kim ngạch XNK. Tính từ đầu năm đến hết tháng 11-2013, tổng kim ngạch hai chiều giữa Việt Nam và Nhật Bản xếp thứ 4 trong tất cả các thị trường mà Việt Nam có hoạt động XNK hàng hóa; trong đó, xếp thứ 2 về XK và xếp thứ 3 về NK.
Các nhóm hàng XK chính của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản bao gồm: Hàng dệt may, dầu thô, phương tiện vận tải và phụ tùng, máy móc thiết bị dụng cụ và phụ tùng, hàng thủy sản, gỗ và sản phẩm gỗ, sản phẩm từ chất dẻo, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện... Hiện hàng dệt may XK vào thị trường Nhật Bản đang được hưởng thuế suất ưu đãi 0%.
Việt Nam NK từ Nhật Bản chủ yếu là máy móc thiết bị dụng cụ và phụ tùng, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, sắt thép và sản phẩm từ sắt thép, nguyên phụ liệu ngành dệt may da giày, sản phẩm từ chất dẻo, 5 nhóm hàng này đạt 7,62 tỉ USD, chiếm 73% tổng kim ngạch NK của Việt Nam từ Nhật Bản.
Sau 4 năm Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam- Nhật Bản (VJEPA) có hiệu lực, nhiều ngành hàng XK của Việt Nam đã tận dụng được các lợi thế về ưu đãi thuế quan để đẩy mạnh tăng trưởng XK vào thị trường Nhật Bản. Tuy nhiên, để có thể nâng cao thị phần của hàng hóa Việt Nam tại thị trường khó tính này, các DN XK cần nghiên cứu và nắm rõ hơn về các cơ chế cam kết của các Hiệp định thương mại tự do đã được kí kết. Các DN cũng sẽ phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức khi XK hàng hóa vào thị trường Nhật do các tiêu chuẩn kĩ thuật rất đặc thù, đặc biệt là rào cản kĩ thuật đối với hàng thực phẩm rất khắt khe của thị trường này.
Lê Hiền
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI