Tập đoàn Hoa Sen chủ động trước thách thức tự vệ thương mại

Ngày 7/7/2014, Bộ Tài chính Indonesia đã áp dụng tự vệ thương mại đối với sản phẩm tôn lạnh nhập khẩu từ các nước, trong đó có Việt Nam. Theo đó, hành động này đã vi phạm các quy định của WTO, gây ảnh hưởng đến tình hình hoạt động của các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu Việt Nam. Phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum, VCCI  đã có cuộc Trao đổi của với  ông Vũ Văn Thanh - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hoa Sen (HSG).Thanh Tâm thực hiện.

Đầu tiên, xin ông cho biết tỷ lệ doanh thu xuất khẩu của dòng sản phẩm tôn lạnh vào Indonexia nói riêng và Cộng đồng ASEAN nói chung? Tỷ lệ này chiếm bao nhiêu % trong tổng doanh thu của HSG?

Hiện nay, các sản phẩm của HSG đã có mặt tại 52 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp thế giới. Doanh thu xuất khẩu chiếm gần 40% trong tổng doanh thu của toàn Tập đoàn. Riêng đối với sản phẩm tôn lạnh, thị trường xuất khẩu truyền thống là khu vực ASEAN và Indonesia là một trong những thị trường tiêu thụ quan trọng nhất.

Việc Chính phủ Indonexia áp dụng biện pháp tự vệ thương mại đối với sản phẩm tôn lạnh mà không tham vấn trước với chính phủ Việt Nam được xem là hành động không đúng liên quan đến thương mại quốc tế khi cả Việt Nam và Indonexia đều là thành viên của WTO. Ông đánh giá như thế nào về quyết định của chính phủ Indonexia?

Theo tôi, quyết định mà Chính phủ Indonexia đưa ra là hoàn toàn vi phạm Hiệp định về các biện pháp tự vệ thương mại của WTO. Cách hành xử này của Indonesia là không minh bạch và không phù hợp với thông lệ quốc tế. Có thể thấy quyền và lợi ích chính đáng của các DN xuất khẩu tôn lạnh của Việt Nam trong vụ việc này đã bị vi phạm nghiêm trọng.

Quyết định này tác động như thế nào đến tình hình xuất khẩu sản phẩm tôn lạnh vào thị trường Indonexia của DN sản xuất và xuất khẩu tôn lạnh trong nước?

Quyết định này đã gây ra không ít tác động xấu đến hoạt động xuất khẩu của các DN sản xuất và xuất khẩu tôn lạnh vào thị trường Indonesia vì chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước quyết định áp thuế này của Chính phủ Indonesia. Mặt khác, mức thuế tự vệ thương mại mà Chính phủ Indonesia áp đặt đối với sản phẩm tôn lạnh là rất cao, chiếm khoảng gần bằng 50% giá xuất khẩu tôn lạnh Việt Nam vào thị trường này cho năm 2014, 46% cho năm 2015 và 41% cho năm 2016. Điều này làm triệt tiêu khả năng cạnh tranh sản phẩm tôn lạnh của Việt Nam tại thị trường Indonesia.

Theo ông, biện pháp nào sẽ giải quyết tình trạng trên?

Đối với Tập đoàn Hoa Sen, để ứng phó với tình hình, chúng tôi đã chủ động thực hiện đa dạng hóa thị trường xuất khẩu; mời chuyên gia tư vấn cao cấp cũng như các luật sư hàng đầu trong lĩnh vực phòng vệ thương mại để tư vấn cho Tập đoàn; thành lập Bộ phận Phòng vệ Thương mại để sẵn sàng ứng phó với các nguy cơ đe dọa thị trường xuất khẩu cũng như bảo vệ quyền lợi của Tập đoàn trong các tranh chấp thương mại quốc tế. Liên kết và phối hợp chặt chẽ với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) và đặc biệt là tích cực vận động sự ủng hộ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc trao đổi và thông tin với các cơ quan chức năng của nước sở tại hoặc liên hệ với WTO để nhận được sự tư vấn, cũng như can thiệp trong trường hợp các nước không tuân theo các nguyên tắc chung của WTO.

Ngoài ra, HSG cùng các DN sản xuất tôn lạnh trong nước đã có công văn đồng kiến nghị gửi đến VCCI và VSA đề nghị có công văn trình Chính phủ và các bộ ngành liên quan kiến nghị Chính phủ Việt Nam đưa vụ việc trên giải quyết tại cơ quan giải quyết tranh chấp WTO. Nếu Chính phủ đồng ý kiến nghị này thì đây sẽ là một thông điệp mạnh mẽ đến Chính phủ Indonesia nói riêng và các nước khác trong khu vực ASEAN nói chung phải thận trọng trong việc áp dụng các biện pháp bảo hộ thương mại tương tự đối với các sản phẩm tôn thép của Việt Nam. Mặt khác, trước khi có phán quyết cuối cùng về vụ việc, các DN cũng phải chuyển hướng sang xuất khẩu các sản phẩm khác để có thể tiếp tục giữ được thị trường trong khả năng có thể của DN.

Theo quan điểm của ông, ngoài khởi kiện, các DN có nên định hướng lại giá xuất khẩu cho hợp lý?

Thương mại quốc tế mang lại lợi ích cho mọi quốc gia trên cơ sở mỗi nước tập trung chuyên môn hóa vào sản xuất và xuất khẩu mà mình có lợi thế so sánh với các nước khác. Theo nguyên tắc này, các doanh nghiệp nên tập trung sản xuất sản phẩm dựa trên thế mạnh của mình rồi mới cạnh tranh. Vấn đề là doanh nghiệp cần cân đối được giá bán nội địa và giá xuất khẩu một cách hợp lý nhằm đảm bảo lợi ích của các doanh nghiệp địa phương và người tiêu dùng.

Cộng đồng doanh nghiệp thép Việt Nam nên đề ra chiến lược nào để hạn chế những vụ việc tương tự có thể xảy ra trong thời gian tới?

Sản phẩm thép của các doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu được đánh giá tốt về chất lượng và giá cả tương đối phù hợp, có thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan. Tuy nhiên, xu hướng các nước thiết lập hàng rào kỹ thuật và thương mại đang là những trở ngại lớn cho việc xuất khẩu thép. Điều này đòi hỏi bản thân các doanh nghiệp cần chấp nhận những thách thức từ xu hướng chung để không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với bất kỳ tình huống nào nếu có xảy ra. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng phải tích cực tranh thủ sự quan tâm, hỗ trợ của các các ban ngành liên quan như đã nêu trên để nhận được sự tư vấn cũng như can thiệp hiệu quả trong trường hợp các nước không tuân theo các nguyên tắc chung của WTO.

Xin chân thành cám ơn ông!