Đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội

Hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) trên địa bàn tỉnh Bình Định những năm qua đã phát triển đúng định hướng, bám sát những yêu cầu thực tiễn và từng bước khẳng định vai trò động lực trong phát triển kinh tế - xã hội. Phóng viên Vietnam Business Forum đã có cuộc phỏng vấn TS. Lê Công Nhường - Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Bình Định xung quanh nội dung này.

Ông có thể chia sẻ về những thành tựu nổi bật nhất của ngành KH&CN tỉnh Bình Định trong thời gian qua?

Triển khai thực hiện Chương trình hành động số 10-CTr/TU ngày 14/5/2021 thực hiện Nghị quyết Đại hội XX Đảng bộ tỉnh, Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII về “Phát triển KH&CN tỉnh Bình Định giai đoạn 2020 - 2025”, ngành KH&CN tỉnh Bình Định đã có bước phát triển. Nhận thức các cấp ủy Đảng, chính quyền về vai trò của KH&CN đã có chuyển biến tích cực. Hoạt động nghiên cứu ứng dụng KH&CN đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, cây trồng vật nuôi. Đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GRDP của tỉnh năm 2021 là 33,18%; năm 2022 là 41,95%. Tốc độ tăng năng suất lao động năm 2021 là 8,87%; năm 2022 là 10,58%. Bình Định đã triển khai đồng bộ các lĩnh vực nghiên cứu KH&CN bao gồm tự nhiên, kỹ thuật và công nghệ, nông nghiệp, y dược, xã hội, nhân văn với số lượng đề tài cụ thể như sau: Năm 2021: Kỹ thuật và công nghệ (2); nông nghiệp (4); y dược (4); xã hội (2), đến năm 2022: Kỹ thuật và công nghệ (9); nông nghiệp (7); y dược (5); xã hội (2); nhân văn (1).

Từ năm 2021 đến nay, Sở KH&CN tỉnh Bình Định đã hỗ trợ 18 sản phẩm đặc trưng của các huyện, thị xã, thành phố đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp (SHCN) dưới dạng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận có gắn với tên địa danh. Đồng thời, đang tiến hành thực hiện nhiệm vụ thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ quốc gia với nhiệm vụ “Xây dựng và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm mai vàng của tỉnh Bình Định”. Hỗ trợ 10 doanh nghiệp (DN) xây dựng website thương mại điện tử và 10 DN áp dụng các giải pháp công nghệ số để truy xuất nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm. Xây dựng 04 mô hình điểm tại các DN để triển khai, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc; thành lập 04 DN KH&CN mới; hỗ trợ đăng ký bảo hộ SHCN ra nước ngoài cho 04 sản phẩm, hỗ trợ đăng ký sở hữu trí tuệ (SHTT) cho 03 sản phẩm sáng tạo, nghiên cứu khoa học; thành lập 01 tổ chức trung gian thị trường KH&CN,... Triển khai có hiệu quả Đề án “Hỗ trợ Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Bình Định giai đoạn 2019 - 2025”.

Tỉnh đang hoàn thiện trình Trung ương triển khai thí điểm Đề án “Phát triển Khu đô thị khoa học Quy Hòa đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035” với định hướng phát triển Quy Nhơn thành một thành phố khoa học hàng đầu của Việt Nam, trong tương lai là nơi tổ chức các hoạt động giao lưu, gặp gỡ của các nhà khoa học quốc tế; phát huy chất xám trong nghiên cứu khoa học, gắn kết giữa đào tạo với nghiên cứu khoa học và hoạt động phát triển công nghệ với sản xuất, kinh doanh và dịch vụ; thu hút các nguồn lực trong nước và nước ngoài, tạo động lực thúc đẩy phát triển khoa học.

Ngành KH&CN tỉnh Bình Định đã có những đóng góp thiết thực cho sản xuất và đời sống như thế nào, thưa ông?

Với sự nỗ lực phấn đấu, đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu ứng dụng KH&CN đã nỗ lực tạo nên nhiều thành quả nổi bật, đóng góp đáng kể vào việc hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trên cơ sở các chương trình được phê duyệt và văn bản các cấp chỉ đạo về công tác KH&CN, Sở tập trung xây dựng các giải pháp thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Sở đã tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành văn bản tăng cường công tác quản lý nhà nước về KH&CN trên địa bàn tỉnh; lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành các phòng chuyên môn thuộc Sở bám sát các nhiệm vụ được giao, tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ kịp thời.

Các nhiệm vụ KH&CN được triển khai đồng bộ và có trọng tâm, trọng điểm, áp dụng vào đời sống và sản xuất như các đề tài: “Nghiên cứu hoàn thiện quy trình và thiết lập hệ thống nhân nhanh giống sắn sạch bệnh khảm lá bằng phương pháp nhân chồi ở tỉnh Bình Định”; “Phát triển bền vững chuỗi giá trị thịt lợn đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh Bình Định”; “Nghiên cứu chuyển giao một số mô hình chuyển đổi trên chân đất trồng mía kém hiệu quả sang sản xuất một số cây trồng phù hợp gắn liên kết chuỗi tại Bình Định” và “Nghiên cứu quy trình công nghệ bảo quản sau thu hoạch các loại trái cây đặc trưng trên địa bàn tỉnh Bình Định”. Công tác nghiên cứu KH&CN còn được quan tâm trong lĩnh vực y tế mang lại hiệu quả tích cực cho hoạt động khám và điều trị bệnh nhân trên địa bàn tỉnh.

Có thể nói các hoạt động KH&CN đã phát triển đúng định hướng, từng bước đi vào chiều sâu, đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương và đạt được nhiều kết quả trên các lĩnh vực. Đặc biệt các hoạt động này hướng về DN, khu vực tư nhân, nhất là trong nông nghiệp, y dược, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa và năng lực cạnh tranh của các DN sản xuất trọng điểm. Công tác quản lý nhà nước về KH&CN đã góp phần tích cực hỗ trợ DN đổi mới công nghệ sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh hàng hóa tại địa phương, bảo vệ quyền và lợi ích cho DN.

Sở KH&CN tỉnh Bình Định đã có những giải pháp, hoạt động gì để “đưa KH&CN gần hơn với DN”?

Sở KH&CN đã và đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương, đồng hành cùng DN, lấy DN là trung tâm, khuyến khích liên kết với viện, trường để đưa nhanh kết quả nghiên cứu vào phục vụ sản xuất, kinh doanh. Đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư, khuyến khích các DN, các thành phần kinh tế tích cực đầu tư cho hoạt động KH&CN. Bên cạnh đó, tập trung triển khai thực hiện Chương trình hỗ trợ phát triển DN và đổi mới công nghệ tỉnh Bình Định giai đoạn 2021 - 2025 (tại Quyết định số 523/QĐ-UBND ngày 21/02/2022). Tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch thực hiện Chương trình quốc gia hỗ trợ DN nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh và Kế hoạch thực hiện đề án tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường, hỗ trợ DN Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Với những kết quả đã đạt được, ngành KH&CN tỉnh Bình Định có định hướng gì trong giai đoạn tiếp theo, thưa ông?

Thời gian tới, ngành KH&CN tỉnh sẽ tập trung xây dựng và thực hiện chương trình phát triển KH&CN thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, phù hợp với điều kiện và đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh. Trong đó, tập trung đẩy mạnh chuyển giao, ứng dụng, nghiên cứu, phát triển, làm chủ công nghệ hiện đại trong các ngành, lĩnh vực; phát triển toàn diện hệ sinh thái khởi nghiệp, khuyến khích và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Nâng năng suất các yếu tố tổng hợp lên 38% - 42%. Xây dựng cơ chế phù hợp gắn hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN với nhu cầu của DN và nền kinh tế; phát huy vai trò của Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) trong đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và tăng cường kết nối thông tin khoa học - công nghệ. Tăng cường hợp tác, hội nhập quốc tế về KH&CN; tiếp tục xây dựng Bình Định trở thành điểm đến của các nhà khoa học trong và ngoài nước. Phát triển ngành công nghiệp công nghệ thông tin, hình thành và phát triển bền vững hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của tỉnh,…

Tiếp tục phát triển thị trường KH&CN, hỗ trợ thương mại hóa các sản phẩm sáng tạo, kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Nâng cao hiệu quả hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng và SHTT, thông tin, thống kê KH&CN, truy xuất nguồn gốc sản phẩm,… Tiếp tục triển khai đầu tư xây dựng và hoàn chỉnh quy hoạch dự án Khu đô thị khoa học Quy Hòa. Triển khai xây dựng quy hoạch các khu vệ tinh nghiên cứu phát triển, ứng dụng công nghệ cao, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để phát triển Khu đô thị khoa học Quy Hòa: Trung tâm Trí tuệ nhân tạo - Đô thị phụ trợ tại phường Trần Quang Diệu và Bùi Thị Xuân, thành phố Quy Nhơn; bán đảo Phương Mai,… Tạo mọi điều kiện để các dự án tại Khu đô thị khoa học Quy Hòa và các dự án trí tuệ nhân tạo tại Khu đô thị mới Long Vân đi vào hoạt động, phát huy hiệu quả. Qua đó, góp phần tăng nhanh tiềm lực KH&CN của tỉnh, nhất là các lĩnh vực liên quan đến công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big data) theo Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Trân trọng cảm ơn ông!

Duy Bình (Vietnam Business Forum)