Dệt may, da giày vượt khó thành công năm 2013

Năm 2013, tình hình sản xuất kinh doanh của ngành dệt may, da giày tương đối thuận lợi, lực lượng lao động ổn định, xuất khẩu sang các thị trường lớn vẫn tăng trưởng khá mặc dù nhập khẩu dệt may nói chung vào các thị trường này đều tăng chậm, thậm chí giảm. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đã tích cực tận dụng cơ hội mở rộng thị trường sang các nước như Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, khu vực châu Phi, Trung Đông, trong khi vẫn duy trì được các bạn hàng cũ trước đây là Nga, Đông Âu, Mỹ, Nhật Bản, EU...

Dệt may thắng lớn

Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu dệt may của toàn ngành ước cả năm 2013 đạt khoảng 20 tỷ USD tăng 16,28% so với năm 2012 (xuất khẩu xơ, sợi dệt các loại ước đạt 2,132 tỷ USD; xuất khẩu hàng dệt và may mặc ước đạt 17,89 tỷ USD). Trong đó, kim ngạch xuất khẩu dệt may của Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) năm 2013 ước đạt 2,915 tỷ USD, tăng 11,2% so với năm 2012. Sản xuất vải dệt từ sợi tự nhiên ước đạt 290 triệu m2, tăng 3,1%; sản xuất vải dệt từ sợi tổng hợp và sợi nhân tạo ước đạt 590,9 triệu m2, giảm 9,8%.

Với cơ cấu sản xuất mới, ngành dệt may đang chuyển dần từ việc tăng trưởng theo số lượng (chiều rộng) sang nâng cao năng suất lao động, gia tăng hàm lượng nội địa hóa (chiều sâu), tập trung sản xuất những mặt hàng có yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đã tận dụng khả năng linh hoạt cao trong việc đáp ứng các đơn hàng quy mô nhỏ và vừa, thời gian giao hàng tương đối gấp để hình thành những đặc thù thị trường ngách của dệt may Việt Nam trong thời gian tới. Điều này đã thể hiện rõ tính linh hoạt, hiệu quả của chiến lược hai thị trường mà ngành Dệt may áp dụng trong thời điểm khó khăn hiện nay là tiếp tục duy trì tốt các thị trường đang có, đặc biệt là tận dụng những ưu thế cạnh tranh trong những thị trường ngách và tập trung tăng thị phần ở những thị trường mới chứ không chỉ đơn thuần là đầu tư mở rộng thị trường chạy theo số lượng. Các doanh nghiệp trong ngành hầu như không mở rộng kênh tiêu thụ mà thay vào đó cải thiện chất lượng của các kênh phân phối hiện có, tăng cường khai thác thị trường nội địa để cung cấp hàng Việt Nam chất lượng cao, giá cả hợp lý cho người tiêu dùng và cũng là để duy trì sản xuất liên tục, tạo việc làm ổn định cho người lao động. Đồng thời tích cực đầu tư cho quảng bá thương hiệu thông qua nhiều hình thức điển hình là tham gia các hội chợ thời trang VIFF tại thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội...

Xuất khẩu da giày tăng mạnh

Năm 2013, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp da giày Việt Nam bắt đầu nhộn nhịp trở lại từ quý II khi lượng đơn hàng xuất khẩu gia tăng và ổn định cho đến cuối năm. Những tín hiệu khả quan này cùng nhiều cơ hội kinh doanh mới đã mở ra nhiều hy vọng cho ngành da giày hoàn thành tốt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu năm 2013 đạt hơn 8 tỷ USD. Sản lượng giày, dép da 12 tháng ước đạt 256,1 triệu đôi, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm trước. Ước thực hiện xuất khẩu giày dép các loại năm 2013 đạt 8,366 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2012.

Mặc dù ngành giày dép được dự báo sẽ tăng trưởng khả quan hơn, đơn hàng xuất khẩu sẽ gia tăng nhưng giày dép xuất khẩu vào các thị trường nhất là EU hay Hoa Kỳ đều yêu cầu cao về chất lượng và tiêu chuẩn kỹ thuật, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp ngành da giầy Việt Nam phải đầu tư phát triển mạnh mẽ công nghệ, nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu. Bên cạnh đó, xuất khẩu da giày của Việt Nam vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro do thị trường thế giới hiện nay có nhiều biến động và việc nguyên liệu sản xuất phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu. Cho đến nay, tỷ lệ nội địa hóa mới chỉ chiếm 40 - 45% (chủ yếu là đế giày và chỉ khâu giày) trong khi nguyên liệu quan trọng nhất là da thuộc và da nhân tạo vẫn phải nhập khẩu. Về lâu dài, ngành da giày cần đẩy mạnh việc liên kết giữa các doanh nghiệp phát triển chuỗi cung ứng nguyên liệu cho sản xuất để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Chuẩn bị cho TPP

Một số doanh nghiệp dệt may đã xây dựng lộ trình cũng như phương án sản xuất theo hướng FOB, ODM và chuẩn bị cho việc tham gia TPP thông qua việc từng bước đổi mới công nghệ hiện đại và nâng cao hiệu quả quản trị, đặc biệt trong các lĩnh vực như dệt, nhuộm, hoàn tất và thiết kế. Ngoài ra, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực dệt may (nhất là dệt nhuộm hàng cao cấp) hiện không chỉ tập trung ở các thành phố lớn mà đã hướng đến một số tỉnh có lợi thế về vận chuyển hàng hóa, về nguồn nhân lực, về ưu đãi đầu tư (ưu tiên đầu tư các ngành nhằm chuyển giao công nghệ).

Hiện tại Việt Nam đang tham gia đàm phán các hiệp định thương mại tự do với 4 thị trường: TPP (Mỹ, Nhật), EV-FTA (EU), FTA Việt Nam - Liên minh Hải quan Nga - Belarus - Kazashtan và có khả năng sẽ khởi động đàm phán cả FTA song phương với Hàn Quốc. Các Hiệp định thương mại này sẽ mở ra cơ hội tăng kim ngạch và thị phần xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam vào các nước và khu vực này trong các năm tới. Tuy nhiên, ngành dệt may còn gặp nhiều khó khăn khi vẫn lệ thuộc quá nhiều vào nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu. Vì vậy, cần có giải pháp mạnh hơn trong việc phát triển sản xuất nguyên phụ liệu để tăng tỷ lệ nội địa hóa trong các sản phẩm xuất khẩu.

Hương Giang