SCIC đẩy mạnh hoạt động thoái vốn tại các doanh nghiệp nhà nước

10:58:35 | 25/1/2014

Nhân dịp Xuân Giáp Ngọ, Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc phỏng vấn Ông Lại Văn Đạo, Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) xung quanh tiến trình cải cách kinh tế nói chung và cải cách doanh nghiệp nói riêng. Đây cũng được coi là một nhiệm vụ quan trọng của SCIC, đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp dựa trên cơ sở tôn trọng những nguyên tắc thị trường. Đức Bình thực hiện.

Thưa ông, trên cơ sở Nghị định 151/2013/NĐ-CP của Chính phủ cùng Đề án tái cơ cấu SCIC, SCIC sẽ đẩy mạnh hoạt động bán vốn như thế nào tại các doanh nghiệp hoạt động trong những ngành, lĩnh vực mà nhà nước không cần nắm giữ?

Theo Quyết định 2344/QĐ-TTg ngày 2/12/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án Tái cơ cấu Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước đến 2015, SCIC sẽ thực hiện thoái vốn tại 376 doanh nghiệp thuộc các ngành, nghề, lĩnh vực nhà nước không cần nắm giữ, phấn đấu giảm danh mục đầu tư vốn và doanh nghiệp tiếp nhận thêm xuống còn khoảng 100 doanh nghiệp. Tính đến nay, SCIC đã thực hiện bán vốn tại hơn 600 DN, thu về cho Nhà nước gần 4.000 tỷ đồng.

Nghị định 151/2013/NĐ-CP đã quy định một số cơ chế mới phù hợp với chức năng, nhiệm vụ đặc thù của SCIC, trong đó có hoạt động bán vốn nhà nước. Qua đó, SCIC được sử dụng nhiều hình thức bán vốn như khớp lệnh, đấu giá công khai, chào bán cạnh tranh, bán thỏa thuận, hoán đổi cổ phiếu. Nghị định cũng xác định rõ việc bán vốn của SCIC tại các DN tiếp nhận là nhằm mục tiêu tiếp tục cổ phần hóa, giảm vốn nhà nước tại các ngành, lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ vốn, không phải là bán vốn của cổ đông sáng lập và không phải thực hiện theo quy định về chào bán chứng khoán ra công chúng.

Bên cạnh đó, triển khai Đề án tái cơ cấu, SCIC sẽ tập trung xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển SCIC đến 2015, tầm nhìn 2020, theo đó làm rõ danh mục cụ thể theo ngành, lĩnh vực, doanh nghiệp nắm giữ hoặc thoái vốn phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước, tình hình thị trường và thực tế hoạt động của doanh nghiệp. Cụ thể lĩnh vực đầu tư của SCIC bao gồm: đầu tư vào các tập đoàn, tổng công ty hoặc công ty mẹ trong mô hình công ty mẹ - công ty con hoạt động trong lĩnh vực then chốt của nền kinh tế mà Nhà nước cần nắm giữ quyền chi phối; đầu tư theo chỉ định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ vào những lĩnh vực trọng yếu; đầu tư bổ sung vốn vào các DN có vốn của SCIC. SCIC phải dành tối thiểu 70% tổng mức vốn đầu tư để thực hiện các hoạt động đầu tư trên, còn lại 30%, Tổng công ty chủ động đầu tư vào các ngành, lĩnh vực, dự án đem lại hiệu quả kinh tế. Cụ thể:

Theo Đề án tái cơ cấu SCIC, danh mục ngành nghề, lĩnh vực trọng yếu dự kiến đầu tư sẽ căn cứ định hướng tại Đề án mô hình của Tổng công ty đã trình Bộ Chính trị và Nghị định 99/2012/NĐ-CP bao gồm: tài chính, năng lượng, y dược, cơ sở hạ tầng và xây dựng, ngành công nghiệp then chốt, viễn thông, công nghệ, hóa chất, khai khoáng, hàng không, lương thực... và tập trung xem xét các dự án ưu tiên đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đến năm 2020 theo phê duyệt của Chính phủ.

Đồng thời, SCIC được phép triển khai đầu tư và kinh doanh vốn vào ngành, lĩnh vực đem lại hiệu quả kinh tế như: Đầu tư góp vốn thành lập doanh nghiệp mới, góp vốn liên doanh, liên kết, đầu tư mua một phần tài sản hoặc toàn bộ doanh nghiệp khác; Đầu tư thông qua việc mua, bán cổ phiếu, trái phiếu và các công cụ tài chính khác; Đầu tư liên kết hoặc ủy thác cho các tổ chức tài chính và quỹ đầu tư; Đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp ra nước ngoài; Các hình thức đầu tư khác theo quy định của pháp luật.

Dưới góc nhìn của ông, năm 2014 hứa hẹn sẽ có những cơ hội và thách thức gì đối với các doanh nghiệp Việt Nam? Tác động của Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) đối với các doanh nghiệp Việt Nam như thế nào khi Hiệp định này đạt được thỏa thuận?

Năm 2013, kinh tế thế giới phục hồi chậm nhưng Việt Nam vẫn đạt được những thành quả quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu của kế hoạch 5 năm 2011 - 2015. Nhiều mục tiêu quan trọng được hoàn thành như kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, kích thích phục hồi tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội... Đây là bước đi đúng hướng, thể hiện quyết tâm chính trị rất lớn của Đảng và Chính phủ.

Năm 2014, bên cạnh những thách thức lớn mà nền kinh tế Việt Nam vẫn sẽ phải đương đầu như điều hành ngân sách, ổn định thị trường tài chính, sự phục hồi của thị trường bất động sản thì cũng sẽ có nhiều cơ hội cho nền kinh tế và hệ thống doanh nghiệp:

Sự kiên định của Chính phủ trong chỉ đạo điều hành ngân sách năm 2013 đã đạt và vượt kế hoạch, tạo tiền đề cho cân đối ngân sách năm 2014; hoạt động thị trường tiền tệ và chính sách tài khóa đã kết nối tích cực hơn; từng bước khẳng định cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa; công tác an sinh xã hội được quan tâm nhiều hơn; hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng... Với định hướng nhất quán của Chính phủ kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, dự kiến trong năm 2014 sẽ không có nhiều biến động. Ngoài ra, việc điều chỉnh tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài tại các công ty niêm yết theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ sẽ hứa hẹn thu hút luồng vốn đầu tư gián tiếp vào các doanh nghiệp, góp phần giúp thị trường chứng khoán khởi sắc.

Thị trường bất động sản vẫn còn khó khăn; lãi suất vay vốn đã hạ nhưng việc tiếp cận của doanh nghiệp không hề đơn giản; việc tái cơ cấu, cổ phần hóa doanh nghiệp, thoái vốn đầu tư ngoài ngành của các Tập đoàn, Tổng công ty còn chậm; công tác phân tích dự báo chưa thật sâu; cải cách thủ tục hành chính cần phải làm mạnh mẽ hơn nữa ....Đây cũng là một thách thức lớn đối cho nền kinh tế Việt Nam.

SCIC sẽ nghiên cứu linh hoạt, chủ động định kỳ, gắn với thị trường để làm cơ sở phục vụ công tác điều hành. Ngoài những ngành, lĩnh vực mà SCIC đã xem xét tại Đề án tái cơ cấu để xác định mục tiêu đầu tư, nắm giữ, SCIC sẽ tiếp tục nghiên cứu các ngành, lĩnh vực mới theo diễn biến kinh tế vĩ mô, tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế trong đó có việc tham gia ký kết Hiệp định TPP của Việt Nam. Một số ngành kỳ vọng phát triển trong năm tới, theo tôi có thể kể đến là viễn thông, thực phẩm, y dược, khai khoáng (chế biến sâu), phát triển dịch vụ tài chính tiền tệ và du lịch, công nghiệp phụ trợ, phát triển hệ thống siêu thị cung cấp thực phẩm và rau sạch...

Theo tôi hiệp định TPP được ký kết sẽ tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam như việc tiếp cận với các thị trường lớn trong thương mại dịch vụ và đầu tư, hoạt động xuất nhập khẩu được mở rộng, tiếp cận nguồn mua nguyên vật liệu nhập khẩu với chi phí thấp, được hưởng những tác động tích cực từ việc cải cách và thay đổi thể chế theo cam kết chung của TPP, thu hút được dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI vào những ngành nghề Việt Nam có thế mạnh nhằm tận dụng các ưu đãi. Tuy nhiên, những thách thức từ TPP cũng không hề nhỏ như năng lực cạnh tranh với các doanh nghiệp của các nước lớn, những yêu cầu từ cải cách thể chế, pháp luật, đặc biệt là pháp luật lao động, những điều kiện về thể chế kinh tế thị trường, vấn đề sở hữu....Vì vậy, định hướng phát triển rõ ràng và sự chuẩn bị hành trang hội nhập tốt của các doanh nghiệp Việt Nam trước khi chính thức tham gia TPP là hết sức cấp thiết.

Bên thềm năm mới 2014 với nhiều cơ hội và thách thức đặt ra cho doanh nghiệp, cá nhân ông và SCIC có chia sẻ điều gì đối với giới doanh nhân và cộng đồng doanh nghiệp nước nhà?

Với những chia sẻ về năm 2014 nhiều cơ hội và thách thức, SCIC xác định đây là năm bản lề cho bước phát triển mới, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có sự quan tâm chỉ đạo đối với hoạt động của SCIC thể hiện qua việc mới ban hành Nghị định 151/2013/NĐ-CP ngày 1/11/2013 về chức năng nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của SCIC và Quyết định 2344/QĐ-TTg ngày 2/12/2013 về việc phê duyệt Đề án tái cơ cấu SCIC giai đoạn đến 2015.

SCIC sẽ tập trung triển khai chức năng, nhiệm vụ được giao, tiếp tục từng bước nâng cao hiệu quả đầu tư kinh doanh vốn nhà nước; thực hiện tái cơ cấu, sắp xếp, cổ phần hóa các doanh nghiệp trong danh mục quản lý theo định hướng của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; tập trung thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ vốn; tích tụ tập trung vốn đầu tư vào những ngành, lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế.

Đồng thời, SCIC sẽ phối hợp với các Bộ, ngành liên quan báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện thể chế của SCIC như: ban hành Nghị định về Điều lệ tổ chức và hoạt động của SCIC; xây dựng Chiến lược phát triển SCIC đến 2015, tầm nhìn 2020; xây dựng ban hành các văn bản hướng dẫn Nghị định 151 và triển khai thực hiện Đề án tái cơ cấu;...

Nhân dịp năm mới 2014, Tết cổ truyền Giáp Ngọ sắp tới, thay mặt cán bộ, nhân viên SCIC, tôi kính chúc các doanh nghiệp, doanh nhân sức khoẻ, đồng lòng phấn đấu và gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình góp phần vào sự lớn mạnh của quốc gia, dân tộc.