Xuất khẩu vào thị trường ASEAN: Cần khai thác tốt các mặt hàng thế mạnh

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng trị giá trao đổi hàng hoá giữa Việt Nam và các nước ASEAN trong 2 quý đầu năm 2010 tăng 23,9% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 18% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước.

Về xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang thị trường ASEAN trong 6 tháng đầu năm 2010 đạt hơn 5,24 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ của một năm trước đó và chiếm 16,1% tổng kim ngạch tăng -xuất khẩu của cả nước (tương ứng tăng gần 800 triệu USD). Đây là một tín hiệu khả quan về xuất khẩu, tuy nhiên theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam cần khai thác tốt hơn các mặt hàng xuất khẩu đang là thế mạnh.

Nguyên nhân chính khiến kim ngạch xuất khẩu sang thị trường ASEAN tăng mạnh trong 6 tháng/2010 là do trị giá xuất khẩu của một số nhóm hàng tăng đột biến như hàng sắt thép tăng 162 triệu USD, máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng 153 triệu USD, xăng dầu các loại tăng 135 triệu USD, điện thoại di động tăng gần 120 triệu USD và đồng tinh luyện tăng 67 triệu USD…Chỉ tính riêng 5 nhóm hàng này, kim ngạch tăng đã đóng góp 637 triệu USD, chiếm tới gần 80% trong tổng số 800 triệu USD tăng thêm của kim ngạch xuất khẩu sang ASEAN 6 tháng đầu năm nay.

Kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ thị trường ASEAN trong 2 quý đầu năm nay tăng so với cùng kỳ năm trước tới 2,47 tỷ USD chủ yếu do trị giá nhập khẩu một số nhóm hàng chủ lực tăng mạnh như xăng dầu các loại tăng 174 triệu USD, đồng tinh luyện tăng 108 triệu USD, máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng 90 triệu USD, linh kiện và phụ tùng xe máy tăng 87 triệu USD, chất dẻo nguyên liệu tăng 84 triệu USD, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 79 triệu USD và linh kiện ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống tăng 72 triệu USD…

Về cán cân thương mại hàng hoá giữa Việt Nam và ASEAN trong 6 tháng đầu năm 2010, mức thâm hụt tiếp tục nghiêng về phía Việt Nam với 2,34 tỷ USD, gần bằng 45% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này và bằng 37% mức nhập siêu của cả nước.

Trên cơ sở thống kê cho thấy, các nhóm hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang thị trường ASEAN vẫn là gạo và dầu thô với trị giá chiếm xấp xỉ 37% tổng kim ngạch hàng hoá Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này. Trong 10 nhóm hàng chủ lực xuất khẩu sang thị trường ASEAN thì chỉ có gạo và dầu thô đạt tốc độ tăng trưởng âm, các nhóm hàng còn lại đều đạt tốc độ tăng trưởng dương, thậm chí tăng mạnh như máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng gấp hơn 2 lần, sắt thép tăng 2,4 lần, xăng dầu các loại tăng 53,3% so với cùng kỳ năm trước.

Các nhóm hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam từ thị trường ASEAN chủ yếu là những mặt hàng thiết yếu, nguyên phụ liệu đầu vào phục vụ sản xuất trong nước như: xăng dầu các loại; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; chất dẻo nguyên liệu, giấy…Trị giá nhóm hàng này chiếm hơn 37% tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ ASEAN.

Trong 6 tháng đầu năm 2010, Singapore tiếp tục là đối tác xuất nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với tổng trị giá hàng hoá trao đổi giữa hai nước là 3,25 tỷ USD, tiếp theo là Thái Lan: 3,12 tỷ USD và Malaixia: 2,43 tỷ USD.

Thị trường ASEAN được đánh giá là thị trường đầy tiềm năng cho xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, những nhóm hàng xuất khẩu sang thị trường này chủ yếu là nguyên liệu thô và sơ chế nên hàm lượng giá trị gia tăng chưa cao. Mặt khác, những mặt hàng này sẽ từng bước được cắt giảm do nguồn nguyên liệu tự nhiên đang cạn kiệt dần cũng như việc thực hiện chính sách hạn chế tài nguyên xuất khẩu. Vì vậy, để thúc đẩy xuất khẩu, Việt Nam cần có những biện pháp cũng như cơ chế chính sách nhằm đẩy mạnh xuất khẩu những sản phẩm thế mạnh như dệt may, giày dép, thuỷ sản…

Hải Hằng