Sức ép lớn của ngành công thương

Gánh nặng phục hồi xuất khẩu và giữ cân bằng cho cán cân thương mại đang gây sức ép lớn với ngành công thương. Tại cuộc họp giao ban ngày 8-3, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng cho biết: “có thể dự báo, kim ngạch xuất khẩu năm nay có tăng nhưng không mạnh, chỉ tiêu xuất khẩu cả năm 2010 chỉ tăng 6% so với năm 2009”.

Tính chung 2 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 8,9 tỷ USD, chỉ tăng 0,1% so với cùng kỳ năm 2009.

Khó khăn chồng chất

Một số chỉ tiêu chính của ngành công thương tháng 2 bị sụt giảm, tuy nhiên, nguyên nhân chính là do đợt nghỉ Tết nguyên đán kéo dài. Giá trị sản xuất công nghiệp tháng 2 trên 50 nghìn tỷ đồng, chỉ bằng 98,7% so với tháng 02 năm 2009, tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp vẫn kém hơn so với các năm trước khủng hoảng kinh tế.

Kim ngạch xuất khẩu tháng 02 năm 2010 ước đạt 3,9 tỷ USD, giảm 22,2% so với tháng trước. Tính chung 2 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 8,9 tỷ USD, chỉ tăng 0,1% so với cùng kỳ năm 2009, trong đó kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) ước đạt 4,2 tỷ USD, tăng 39%. Mặc dù tăng về tổng kim ngạch xuất khẩu, nhưng thực chất chỉ có giá xuất khẩu tăng cao, còn lượng thì giảm sút nặng. Theo tính toán, yếu tố tăng giá đã làm cho kim ngạch xuất khẩu tăng thêm được 600 triệu USD.

Kim ngạch nhập khẩu tháng 2 năm 2010 ước đạt 4,7 tỷ USD, giảm 21,1% so với tháng trước. Tính chung 2 tháng đầu năm 2010, tổng kim ngạch nhập khẩu ước đạt 10,6 tỷ USD, tăng 39,6% so với cùng kỳ năm 2009. Nhập siêu 2 tháng đầu năm ước đạt 1,74 tỷ USD, bằng 19,6% so với tổng kim ngạch nhập khẩu, xấp xỉ mục tiêu mà Quốc hội đề ra là nhập siêu không quá 20%.

Một số khó khăn khi đẩy mạnh xuất khẩu đã được chỉ ra tại cuộc họp, ông Lê Quốc Ân, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết: Hai tháng đầu năm, xuất khẩu dệt may đạt trên 1,5 tỷ USD, tuy nhiên, tình hình đang có vẻ xấu đi khi giá bông trên thị trường thế giới đang tăng cao ở mức kỷ lục ảnh hưởng đến chỉ tiêu chung của ngành dệt may.

Để đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu trong năm 2010 cao thì một trong những việc cần phải giải quyết vấn đề thiếu lao động trong ngành đang xảy ra tại các khu công nghiệp và chế xuất. “Khắc phục tình trạng trên, Hiệp hội Dệt may đã khuyến nghị các doanh nghiệp tiếp tục thực hiện chiến lược di dời cơ sở sản xuất dệt may về các thị tứ và vùng nông thôn nhằm giải bài toán thiếu hụt lao động và giảm chi phí”, ông Ân cho biết.

Ông Hoàng Huy Tập - Phó Giám đốc Sở Công thương Bắc Ninh cũng cho biết, nguy cơ lạm phát tăng, lãi suất thực tế tăng cao làm tăng chi phí cho doanh nghiệp, một số doanh nghiệp đã phải vay trong dân với lãi suất cao gấp 2,5 - 3 lần so với vay ngân hàng. Hơn nữa, phần lớn gói kích đã kết thúc từ cuối năm 2009.

Thời gian tới, nhiều hàng rào phi thuế và các biện pháp bảo hộ tinh vi vẫn được dựng lên như đạo luật Lacey của Mỹ bắt đầu có hiệu lực sẽ thắt chặt hơn việc kiểm soát nguồn gốc sản phẩm, bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đang triển khai dự luật Nông nghiệp 2008 (Farmbill). Về phía EU, hiệp định “tăng cường thực thi luật lâm nghiệp, quản trị rừng và buôn bán gỗ” được ban hành nhằm kiểm tra tính hợp pháp của các lô hàng… cũng sẽ gây khó khăn không nhỏ cho xuất khẩu gỗ của Việt Nam sang thị trường này, EU cũng tiếp tục gia hạn thuế chống bán phá giá đối với vòng khuyên kim loại xuất khẩu của Việt Nam, giày mũ da…

Một số nỗ lực

Tuy gặp nhiều khó khăn, nhưng theoBộ trưởng Vũ Huy Hoàng, dịp Tết Nguyên đán vừa qua, các địa phương đã đảm bảo đưa hàng hóa đến vùng sâu, vùng xa, hỗ trợ cho các hộ nghèo, gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Công tác bình ổn giá và đảm bảo hàng hóa cung cấp cho dịp Tết Nguyên đán đã được thực hiện tương đối tốt. Hàng hóa cung cấp đủ cho người dân, không để xảy ra biến động lớn về giá cả.

Về tình hình cung ứng điện, Cục Điều tiết điện lực đã phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam đáp ứng cơ bản nhu cầu điện cho sản xuất cũng như tiêu dùng. Tập đoàn điện lực Việt Nam đã phối hợp với các địa phương thực hiện biện pháp chống hạn, thực hiện xả nước đổ ải, cơ bản bảo đảm đủ nước tưới gieo cấy lúa đông xuân ở miền Bắc. Từ nay cho đến tháng 6 tới là những tháng mùa khô, Tập đoàn sẽ cố gắng huy động mọi nguồn cung cấp điện để đảm bảo cung ứng điện cho sản xuất cũng như tiêu dùng.

Về công tác xúc tiến thương mại, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Nguyễn Thắng Hải cho biết Cục Xúc tiến thương mại cũng đã phối hợp với các hiệp hội, địa phương tích cực chuẩn bị cho các hoạt động xúc tiến thương mại ở các thị trường truyền thống cũng như các thị trường tiềm năng như Nga, các nước ASEAN, Châu Phi, Trung Cận Đông. Cục Xúc tiến thương mại cũng phối hợp chặt chẽ với các hiệp hội như dệt may, da giầy, thủy sản để nâng cao hiệu quả của hoạt động xúc tiến thương mại. Tuy nhiên, theo kiến nghị của một số hiệp hội, kinh phí cho công tác xúc tiến thương mại cần phải được tăng cường hơn nữa để có thể giúp cho hàng hóa Việt Nam xâm nhập mạnh hơn vào thị trường quốc tế.

Ông Hải cũng thông báo, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt về nguyên tắc cho 13 dự án xúc tiến thương mại với kinh phí 15 tỷ đồng, nâng tổng số kinh phí dành cho xúc tiến thương mại quốc gia năm 2009 lên 90 tỷ đồng.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, trong thời gian tới Bộ sẽ phối hợp với các địa phương tiếp tục đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh để bù vào sự sụt giảm trong sản xuất công nghiệp của tháng 2, góp phần đạt mục tiêu chung của năm 2010 là duy trì tăng trưởng kinh tế 6,5%. Bên cạnh đó, tăng cường hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản, đẩy mạnh giải ngân…

Hương Giang